هجر حضرت نسبت به ابوبكر

مقاله محاكمه ابن كثير-نگارش اول

محاکمه ابن کثیر حضرت فاطمه (س) را

محاکمه ابن کثير حضرت فاطمه (س) را

بسم الله الرّحمن الرّحيم

ترجمه عبارات عربي را جناب آقاي احمد در بخش نظرات ارسال کرده اند

قبل از تشکيل جلسه دادگاه ذکر سه مقدمه لازم است:

1- حضرت زهراء (سلام الله عليها) يک امر مختص به خود دارند که در هيچ يک از اهل بيت (عليهم السلام) نيست و البته رمز آن بتقدير من الله تعالي کوتاهي عمر حضرت پس از رحلت پدرشان (صلّي الله عليه و آله و سلّم) است و آن اينکه سائر اهل بيت (ع) زندگي آنها طوري بوده است که سريعا شخص مسلمان را الزام به انتخاب نميکند و وجه آن هم در روايات آمده است اما رفتار حضرت فاطمه (س) طوري است که ميگويند من با ديگران تفاوت دارم من علي (ع) نيستم (پرسش و پاسخ) که پس از چهارده قرن بعض بزرگان علماء اسلام واقعا باورداشته باشند که حديث اختلاف علي (ع) با شيخين از جعل کذّابين است بلکه من فاطمه (س) به سرعت شخص را الزام ميکنم که يا من را انتخاب کن يا غير من را و چاره اي نداري جز انتخاب! و لذا از سر همين ناچاري است که ابن کثير محاکمه ايشان را بر ميگزيند.

2- در ذکر دو دسته روايات است که نه تنها ابن کثير بلکه مشايخ و شارحين صحيحين را نيز متحير و سرگردان کرده است و آن اين است:

دسته اوّل دالّ بر حرمت هجر است:

صحيح البخاري ج5/ص2255
62 باب الهجرة وقول النبي صلى الله عليه وسلم لا يحل لرجل أن يهجر أخاه فوق ثلاث
5725 حدثنا أبو اليمان أخبرنا شعيب عن الزهري قال حدثني عوف بن مالك بن الطفيل هو بن الحارث وهو بن أخي عائشة زوج النبي صلى الله عليه وسلم لأمها أن عائشة حدثت أن عبد الله بن الزبير قال في بيع أو عطاء أعطته عائشة والله لتنتهين عائشة أو لأحجرن عليها فقالت أهو قال هذا قالوا نعم قالت هو لله علي نذر أن لا أكلم بن الزبير أبدا فاستشفع بن الزبير إليها حين طالت الهجرة فقالت لا والله لا أشفع فيه أبدا............ ويقولان إن النبي صلى الله عليه وسلم نهى عما قد علمت من الهجرة فإنه لا يحل لمسلم أن يهجر أخاه فوق ثلاث ليال فلما أكثروا على عائشة من التذكرة والتحريج طفقت تذكرهما وتبكي وتقول إني نذرت والنذر شديد فلم يزالا بها حتى كلمت بن الزبير وأعتقت في نذرها ذلك أربعين رقبه وكانت تذكر نذرها بعد ذلك فتبكي حتى تبل دموعها خمارها

« بخاري در صحيح خود در باب حرمت قهر بيش از سه روز با برادر مومن نقل ميکند که: عبدالله زبير به علت بخششهاي بي حد و حساب عايشه تهديد کرد که اگر او دست از اسرافهايش برندارد ، او را ممنوع التصرف خواهد نمود . وقتي اين خبر به عايشه رسيد ، نذر کرد که ديگر با ابن زبير سخن نگويد . هنگامي که قهر او به طول انجاميد ، ابن زبير چند واسطه فرستاد تا نزد عايشه از او شفاعت کنند ولي او زير بار نرفت تا اين که اين حديث پيامبر را به يا او آوردندکه ( قهر بيش از سه روز با برادر مومن جائز نيست ) عايشه ميگريست ومي گفت : با نذرم چه کنم؟ تا اينکه بالاخره با دادن کفاره با ابن زبير آشتي نمود »

صحيح البخاري ج5/ص2256
5727 حدثنا عبد الله بن يوسف أخبرنا مالك عن بن شهاب عن عطاء بن يزيد الليثي عن أبي أيوب الأنصاري أن رسول الله صلى الله عليه وسلم قال لا يحل لرجل أن يهجر أخاه فوق ثلاث ليال يلتقيان فيعرض هذا ويعرض هذا وخيرهما الذي يبدأ بالسلام

« بخاري در صحيح خود از ابوايوب انصاري نقل کرده که : رسول خدا (ص) فرمودند: جائز نيست براي کسي که بيش از سه روز با برادر مومن خود قهر کند به طوريکه هر گاه يکديگر را ببينند ، روي از هم برگردانند . و بهترينشان کسي است که زودتر آشتي کند. »

صحيح مسلم ج4/ص1984
8 باب تحريم الهجر فوق ثلاث بلا عذر شرعى
2560 حدثنا يحيى بن يحيى قال قرأت على مالك عن بن شهاب عن عطاء بن يزيد الليثي عن أبي أيوب الأنصاري أن رسول الله صلى الله عليه وسلم قال لا يحل لمسلم أن يهجر أخاه فوق ثلاث ليال يلتقيان فيعرض هذا ويعرض هذا وخيرهما الذي يبدأ بالسلام

(ترجمه اش مانند حديث قبلي است)

دسته دوم دال بر هجر حضرت فاطمه (س) است ابو بکر را:

صحيح البخاري ج4/ص1549
فوجدت فاطمة على أبي بكر في ذلك فهجرته فلم تكلمه حتى توفيت وعاشت بعد النبي صلى الله عليه وسلم ستة أشهر فلما توفيت دفنها زوجها علي ليلا ولم يؤذن بها أبا بكر وصلى عليها

« بخاري در صحيح خود ميگويد : (بعد از آنکه ابوبکر ادعاي فاطمه را درباره فدک قبول نکرد ) فاطمه بر او غضب و با او قهر کرد و تا زنده بود با ابوبکر سخن نگفت . پس از شش ماه که وفات کرد ، همسرش علي بر او نماز گزارد و او را دفن کرد و ابوبکر را براي مراسم با خبر نساخت »

صحيح البخاري ج3/ص1126
فغضبت فاطمة بنت رسول الله صلى الله عليه وسلم فهجرت أبا بكر فلم تزل مهاجرته حتى توفيت وعاشت بعد رسول الله صلى الله عليه وسلم ستة أشهر قالت وكانت فاطمة تسأل أبا بكر نصيبها مما ترك رسول الله صلى الله عليه وسلم

« هنگامي که فاطمه نصيب خود از ارث حضرت رسول را از ابوبکرطلب نمود واو از دادن آن امتناع کرد ، فاطمه بر او غضب کرد و تا آخر عمر با او قهر بود »

صحيح البخاري ج6/ص2474 قال فهجرته فاطمة فلم تكلمه حتى ماتت
« فاطمه با ابوبکر قهر نمود و تا هنگام وفات با او سخن نگفت »

صحيح مسلم ج3/ص1380
فوجدت فاطمة على أبي بكر في ذلك قال فهجرته فلم تكلمه حتى توفيت وعاشت بعد رسول الله صلى الله عليه وسلم ستة أشهر فلما توفيت دفنها زوجها علي بن أبي طالب ليلا ولم يؤذن بها أبا بكر وصلى عليها علي وكان لعلي من الناس وجهة حياة فاطمة فلما توفيت استنكر علي وجوه الناس فالتمس مصالحة أبي بكر ومبايعته ولم يكن بايع تلك الأشهر فأرسل إلى أبي بكر

« مسلم در صحيح خود نقل ميکند که : فاطمه بعد از امتناع ابوبکر از دادن ارث او ، با ابوبکر قهر نمود و شش ماهي که بعد از پدرش زنده بود ، با او سخن نگفت و چون وفات نمود همسرش علي بر او نماز گزارد و او را بدون اطلاع ابوبکر به خاک سپرد و تا فاطمه زنده بود علي نزد مردم موقعيتي داشت ولي بعد از وفات او مردم از علي رويگردان شدند و او ناچار شد با ابوبکر بيعت کند! »

3- در ذکر تلاش براي اينکه اصلا دادگاهي تشکيل نشود

عمدة القاري ج23/ص233
قوله فهجرته فاطمة رضي الله تعالى عنها أي هجرت أبا بكر يعني انقبضت عن لقائه وليس المراد منه الهجران المحرم من ترك الكلام ونحوه وهي ماتت قريبا من ذلك بستة أشهر بل أقل

« صاحب عمده القاري (هجران حضرت زهرا با ابوبکر را اينگونه توجيه ميکند که) : منظور از هجران خودداري از رودررو شدن است نه اينکه مراد قهر حرام و ترک سخن باشد! سپس ميگويد:حضرت زهرا کمتر از شش ماه بعد از اين قضيه وفات نمود. »

فتح الباري ج6/ص202
نعم روى البيهقي من طريق الشعبي أن أبا بكر عاد فاطمة فقال لها علي هذا أبو بكر يستأذن عليك قالت أتحب أن آذن له قال نعم فأذنت له فدخل عليها فترضاها حتى رضيت وهو وأن كان مرسلا فإسناده إلى الشعبي صحيح وبه يزول الاشكال في جواز تمادي فاطمة عليها السلام على هجر أبي بكر وقد قال بعض الأئمة إنما كانت هجرتها انقباضا عن لقائه والاجتماع به وليس ذلك من الهجران المحرم لأن شرطه أن يلتقيا فيعرض هذا وهذا وكأن فاطمة عليها السلام لما خرجت غضبى من عند أبي بكر تمادت في اشتغالها بحزنها ثم بمرضها ......فلما صمم على ذلك انقطعت عن الاجتماع به لذلك فإن ثبت حديث الشعبي أزال الاشكال وأخلق بالأمر أن يكون كذلك لما علم من وفور عقلها ودينها عليها السلام

« صاحب فتح الباري از بيهقي نقل ميکند که:(ابابکر خواست از فاطمه عيادت کند.علي به فاطمه گفت:آيا اجازه عيادت ميدهي؟فطمه گفت:آري.ابوبکر وارد منزل شد و از فاطمه حلاليت طلبيد و فاطمه رضايت داد.)سپس ميگويد:اين روايت اشکال قهر فاطمه با بوبکر را برطرف ميکند(چرا که اين قهر ادامه پيدا نکرد)از طرفي برخي از بزرگان گفته اند:قهر فاطمه خودداري از ملاقات با اوبکر بوده نه اينکه از باب قهر حرام باشد، چون تحقق قهر حرام به اين است که با هم روبرو شده و از هم روي برگردانند،در حاليکه فاطمه وقتي غضبناک از نزد ابوبکر خارج شد،به خانه رفت و حزن او به مريضيش متصل شد(و اصلا با ابوبکر روبرو نشد تا از او روي بگرداند) و اگر حديث شعبي(بيهقي) درست باشد که اشکال به کلي برطرف ميشود.و به نظر همينطور هم ميرسد يرا با عقل زياد و ايمان کاملي که فاطمه داشت بعيد است که قهر با ابوبکر را ادامه داده باشد »

ولي گويا چاره اي جز سپردن ميدان به ابن کثير نيست چرا که اينها خلاف عبارت صريح بخاري است که فلم تكلمه حتى توفيت و فلم تزل مهاجرته حتى توفيت و بگذريم که اتفاقا در نقل شيعه آمده که در آن عيادت حوّلت وجهها الي الحائط

فلم تكلمه حتى توفيت و فلم تزل مهاجرته حتى توفيت:(با ابوبکر سخن نگفت و با او قهر بود تا اينکه از دنيا رفت) و بگذريم که اتفاقا در نقل شيعه آمده که در آن عيادت حوّلت وجهها الي الحائط(صورتش را به طرف ديوار برگرداند)

و اما اصل محاکمه:

البداية والنهاية ج5/ص286
وأما تغضب فاطمة رضي الله عنها وأرضاها على أبي بكر رضي الله عنه وأرضاه فما أدري ما وجهه فان كان لمنعه إياها ما سألته من الميراث فقد اعتذر اليها بعذر يجب قبوله وهو ما رواه عن أبيها رسول الله أنه قال لا نورث ما تركنا صدقة وهي ممن تنقاد لنص الشارع الذي خفي عليها قبل سؤالها الميراث كما خفي على أزواج النبي حتى أخبرتهن عائشة بذلك ووافقنها عليه وليس يظن بفاطمة رضي الله عنها أنها اتهمت الصديق رضي الله عنه فيما أخبرها به حاشاها وحاشاه من ذلك كيف وقد وافقه على رواية هذا الحديث عمر بن الخطاب وعثمان بن عفان وعلي بن أبي طالب والعباس بن عبد المطلب وعبد الرحمن ابن عوف وطلحة بن عبيد الله والزبير بن العوام وسعد بن ابي وقاص وأبو هريرة وعائشة رضي الله عنهم أجمعين كما سنبينه قريبا ولو تفرد بروايته الصديق رضي الله عنه لوجب على جميع أهل الأرض قبول روايته والانقياد له في ذلك وإن كان غضبها لأجل ما سألت الصديثق إذ كانت هذه الأراضي صدقة لا ميراثا أن يكون زوجها ينظر فيها فقد اعتذر بما حاصله أنه لما كان خليفة رسول الله صلى الله عليه وسلم فهو يرى أن فرضا عليه أن يعمل بما كان يعمله رسول الله صلى الله عليه وسلم ويلي ما كان يليه رسول الله ولهذا قال وإني والله لا أدع امرا كان يصنعه فيه رسول الله صلى الله عليه وسلم إلا صنعته قال فهجرته فاطمة فلم تكلمه حتى ماتت وهذا الهجران والحالة هذه فتح على الفرقة الرافضة شرا عريضا وجهلا طويلا وأدخلوا أنفسهم بسببه فيما لا يعنيهم ولو تفهموا الأمور على ما هي عليه لعرفوا للصديق فضله وقبلوا منه عذره الذي يجب على كل أحد قبوله ولكنهم طائفة مخذولة وفرقة مرذولة يتمسكون بالمتشابه ويتركون الأمور المحكمة المقدرة عند ائمة الاسلام من الصحابة والتابعين فمن بعدهم من العلماء المعتبرين في سائر الاعصار والأمصار رضي الله عنهم وأرضاهم أجمعين بيان رواية الجماعة لما رواه الصديق وموافقتهم على ذلك

« ترجمه عبارت ابن کثير: من نميدانم علت غضب نمودن فاطمه بر ابوبکر چه بود؟زيرا اگربه جهت اين بود که ابوبکر او را از ارث پدري محروم کرده است،( وجهي ندارد) چرا که ابوبکر عذري آورد که قبولش لازم است: او از رسول خدا روايت کرد که:(ما پيامبران از خود ارثي نميگذاريم و آنچه از اموال ما باقي ميماند، صدقه است) دز حاليکه فاطمه تابع روايتي است که قبل از درخواست ارث بر او مخفي مانده بوده . و احتمال اين نميرود که فاطمه ابوبکرصديق را در نقل حديث متهم بداند/ و چگونه ميتواند ابوبکر را تکذيب کند؟ در حاليکه اين حديث را کساني غير از ابوبکر مثل عمربن خطاب و عثمان و علي و عباس و عبد الرخمان و طلحه و زبير و سعد ابوهريره و عائشه نيز نقل کرده اند.و ختي اگر تنها ناقل آن ابوبکر بود نيز بر تمام اهل کره زمين تصديق او واجب بود! و اگر غضب فاطمه به اين خاطر بود که وقتي فهميد اين زمينها صدقه است نه ارث، ميخواست شوهرش متولي و ناظر بر مصرف صدقات باشد، (وابوبکر قبول نکرد)، باز جاي غضب نبود؛ چرا که ابوبکر اين عذر را آورد که : چون من جانشين رسول خدا هستم، بر خود لازم ميدانم که عهده دار صدقات حضرت باشم و همانگونه عمل کنم که او عمل ميفرمود.لذا سوگند ياد کرد که هر کاري را که رسول خدا درباره صدقات انجام ميداد به همان نحو انجام دهد . ولي با اين حال فاطمه با او قهر کرد و تا زنده بود با او سخن نگفت و اين قضيه دستاويزي مغتنم براي طائفه رافضيها(شيعه)وبهانه اي براي شر به پا کردن و در جهل طولاني غوطه ور شدن گرديد ! در حاليکه اگر حقيقت امر را درست درک ميکردند، به فضيلت ابوبکر صديق معترف شده و عذر او را ميپذيرفتند؛چنانکهتمام صحابه و تابعين و علماي اعصار بعدي روايت ابوبکر را پذيرفته و با او موافقت کردند، ولي چه کنيم که رافضيها گروهي پست و رذل هستند که متشابهات را گرفته و محکمات را رها ميکنند.(منظور ابن کثير از محکمات راستگوئي ابوبکر و از متشابهات،قهر حضرت فاطمه ميباشد!) »

ما فعلا فقط يک کلمه در سلب اطمينان از اين دادگاه ميگوييم که اين خلاف صريح صحيحين است

كيف وقد وافقه على رواية هذا الحديث عمر بن الخطاب وعثمان بن عفان وعلي بن أبي طالب والعباس بن عبد المطلب
عبارت صحيح مسلم اين است :

صحيح مسلم ج3/ص1378
فقال أبو بكر قال رسول الله صلى الله عليه وسلم ما نورث ما تركنا صدقة فرأيتماه كاذبا آثما غادرا خائنا والله يعلم إنه لصادق بار راشد تابع للحق ثم توفي أبو بكر وأنا ولي رسول الله صلى الله عليه وسلم وولي أبي بكر فرأيتماني كاذبا آثما غادرا خائنا والله يعلم إني لصادق بار راشد تابع للحق

 

« (روزی امیرالمومنین(ع) و عباس بن عبدالمطلب برای گرفتن سهم ارث خود از اموال رسول الله(ص) به نزد عمر رفتند.عمر به آنها یادآوری نمود که: هنگامی که ابوبکر زنده بود و از او طلب میراث نمودید) و او در جواب حدیث{ مانورث،ماترکنا صدقه}را برایتان نقل کرد، شما دو نفر او را دروغگوی گنهکار نیرنگباز خیانتکار پنداشتید در حالیکه خدا میداند که او چقدر راستگو و نیکوکردارو تابع حق بود. وچون ابوبکر وفات کرد و خلافت به من رسید، مرا نیز مثل او دروغگو و گنهکار و نیرنگباز و خیانتکارمیپندارید...»

اما جواب اصلي که بعدا انشاء الله تعالي دنبال ميکنيم اين است که در کلام ابن کثير دو شق آمده و حال آنکه واقع مطلب شق ثالثي است که نياز دارد شواهد کثيره آنرا نقل کنيم تا بطور تکويني اطمينان قلبي براي ناظر بيطرف مثل کافر تازه مسلمان حاصل شود.
والحمد لله تعالي

بسمه تعالي

آقاي قاضي ابن کثير دو احتمال در وجه هجر حضرت فاطمه (سلام الله عليها ) بيان کردند و هر دو را جواب دادند و گفتند:

وهذا الهجران والحالة هذه فتح على الفرقة الرافضة شرا

يعني اين هجران با اين وضعيت که دو وجه بيشتر ندارد و هر دو هم مقبول نبود فاتح شرّ عريض بر روافض شد ولي عرض كردم وجه سومي در بين است که خود ابن کثير در تفسيرش آورده و به طور جزم ردّ نکرده بلکه اشکال کرده و در نهايت گفته والله اعلم و چه خوب است اگر ممکن است اين وجه سوم با ذکر شواهد قطعي در انظار محققين به درايت تاريخي به توضيحي که در مقاله درايت تاريخي دو ارزشي نيست عرض کردم نزديک شود.

در ابتداء يک شاهد ذکر ميکنم و سپس به اشکال ابن کثير در تفسيرش ميپردازم و آن اينکه حضرت فاطمه (س) براي ابوبکر شاهد آوردند به طوريکه اين امر سبب اختلاف فتوي در بين مذاهب چهارگانه اهل تسنن شده اين دو مورد را ملاحظه فرماييد:

الغرة المنيفة ج1/ص194 مسألة: لا تقبل شهادة أحد الزوجين للآخر عند أبي حنيفة رضي الله عنه وقال الشافعي رحمه الله تعالى تقبل حجة أبي حنيفة ......حجة الشافعي رحمه الله ما روى أن فاطمة رضي الله عنها ادعت فدكا بين يدي أبي بكر رضي الله عنه واستشهدت عليا رضي الله عنه وأم أيمن وكان بمحضر من الصحابة ولم ينكر عليها أحد

« ابوحنیفه معتقد است که:شهادت شور به نفع زن و بالعکس پذیرفته نیست. ولی شافعی گوید که : پذیرفته میشود؛... دلیل شافعی اینست که فاطمه در قضیه ادعای فدک علی و ام ایمن را به عنوان شاهد خود به ابوبکر معرفی کرد و هیچ یک از صحابه بر این کار او ایراد نگرفت.»

إيثار الإنصاف ج1/ص340 مسألة: لا يقبل شهادة أحد الزوجين للآخر وقال الشافعي رضي الله عنه يقبل ..... احتج بما روي أن فاطمة رضي الله عنها ادعت فدكا بين يدي أبي بكر رضي الله عنه واستشهدت عليا رضي الله عنه وامرأة فقال أبو بكر ضمي إلى الرجل رجلا وإلى المرأة امرأة وكان ذلك بمحضر من الصحابة من غير نكير فكان إجماعا

« (ترجمه اش شبیه حدیث قبلی است با این اضافه که):ابوبکر گفت:باید یک مرد یا زن دیگر هم به شهود خود اضافه کنی.»

مخالفين مذهب شافعي ميگويند ابوبکر ردّ دعوي ارث کرد مي گوييم مي پذيريم اما سؤال ساده اي که ما را به يک درايت تاريخي مي رساند اين است که علي ايّ حال علي (ع) و ام ايمن آمدند، آيا آمدند شهادت بر وارث بودن فاطمه (س) بدهند چه کسي شک داشت که او دختر پيامبر است آيا آمدند شهادت بر ارث بردن از پيامبر بدهند حکم شرعي شاهد نميخواهد بلکه دليل از کتاب و سنّت معتبر مي خواهد و تا آنجا که من ميدانم احدي نقل نکرده که علي (ع) و ام ايمن حديث ارث بردن نزد ابوبکر خوانده باشند پس ادعاي حضرت فاطمه (س) چه بود که شاهد مي خواست؟

در يک کلمه ادعاي نحله و بخشش پدر بود به امر خدا در آيه شريفه و آت ذا القربي حقّه و اين شقّ ثالثي است که آقاي قاضي ذکر نکردند.

بلي پس از ردّ دعوي حضرت براي استنقاذ متوسل به ارث و پس از آن به حقّ ذوي القربي شدند

و عجيب است که ابن کثير در تفسيرش به طور قطع اين احتمال را رد نکرده است ملاحظه فرماييد:

تفسير ابن کثير ج3ص37
وقال الحافظ أبو بكر البزار 2223 حدثنا عباد بن يعقوب حدثنا أبو يحيى التيمي حدثنا فضيل بن مرزوق عن عطية عن أبي سعيد قال لما نزلت ( وآت ذا القربى حقه ) دعا رسول الله e فاطمة فأعطاها فدك ثم قال لا نعلم حدث به عن فضيل بن مرزوق إلا أبو يحيى التميمي وحميد بن حماد بن أبي الخوار وهذا الحديث مشكل لو صح إسناده لأن الآية مكية وفدك إنما فتحت مع خيبر سنة سبع من الهجرة فكيف يلتئم هذا مع هذا فهو إذا حديث منكر والأشبه أنه من وضع الرافضة والله أعلم

« ابن کثیر با چند واسطه از ابو سعید خدری نقل میکند که: وقتی آیه ی ( وآت ذا القربی حقه) نازل شد، پیامبر(ص) فاطمه را خواست و فدک را به او بخشید... سپس میگوید:قبول این حدیث مشکل است چراکه آیه مزبور مکّی و فتح خیبر و تسلط پیامبر بر فدک در مدینه (سال هفتم هجری) اتفاق افتاده است... به نظر میرسد که این حدیث از مجعولات رافضه(شیعه) باشد.»

فتح القدير ج3/ص224
وأخرج البزار وأبو يعلى وابن أبي حاتم وابن مردويه عن أبي سعيد الخدري قال لما نزلت هذه الآية وآت ذا القربى حقه دعا رسول الله صلى الله عليه وسلم فاطمة فأعطاها فدك وأخرج ابن مردويه عن ابن عباس قال لما نزلت وآت ذا القربى حقه أقطع رسول الله صلى الله عليه وسلم فاطمة فدك قال ابن كثير بعد أن ساق حديث أبي سعيد هذا ما لفظه وهذا الحديث مشكل لو صح إسناده لأن الآية مكية وفدك إنما فتحت مع خيبر سنة سبع من الهجرة فكيف يلتئم هذا مع هذا انتهى

« در فتح القدیر نیز بعد از نقل حدیث اعطای فدک به فاطمه(س) از دو طریق(ابوسعید و ابن عباس) استبعاد ابن کثیر را نقل کرده است.»

و جواب اين است که مگر چقدر در کتب تفاسير احتمال داده شده که آيه اي دو مرتبه نازل شده باشد و يا تفکيک در سوره اي باشد و ما جواب را از زبان خود او و ابن تيميه مي دهيم:

تفسير ابن كثير ج1/ص372
وقد ذكر محمد بن إسحاق وغير واحد أن صدر سورة آل عمران إلى بضع وثمانين آية منها نزلت في وفد نجران وقال الزهري هم أول من بذل الجزية ولا خلاف أن آية الجزية نزلت بعد الفتح فما الجمع بين كتابة هذه الآية قبل الفتح إلى هرقل في جملة الكتاب وبين ما ذكره محمد بن إسحاق والزهري والجواب من وجوه أحدها يحتمل أن هذه الآية نزلت مرتين مرة قبل الحديبية ومرة بعد الفتح الثاني يحتمل أن صدر سورة آل عمران نزل في وفد نجران إلى هذه الآية وتكون هذه الآية نزلت قبل ذلك ويكون قول بن إسحاق إلى بضع وثمانين آية ليس بمحفوظ لدلالة حديث أبي سفيان الثالث يحتمل أن

« ابن کثیر در تفسیر خود میگوید: ... اختلافی نیست در اینکه آیه جزیه بعد از فتح مکه نازل شده ؛ در حالیکه پیامبر(ص) این آیه را در ضمن نامه ای که برای هرقل روم قبل از فتح نوشتند،ذکر کرده اند. وسپس گفته:از این اشکال چند جواب داده شده است : یکی اینکه احتمال دارد این آیه دو بار نازل شده باشد ؛ یکبار قبل از فتح و یکبار بعد از فتح . »

كتب ورسائل وفتاوى ابن تيمية في التفسير ج13/ص340
وإذا عرف هذا فقول أحدهم نزلت فى كذا لا ينافى قول الآخر نزلت فى كذا اذا كان اللفظ يتناولهما كما ذكرناه فى التفسير بالمثال واذا ذكر أحدهم لها سببا نزلت لأجله وذكر الآخر سببا فقد يمكن صدقهما بأن تكون نزلت عقب تلك الاسباب أو تكون نزلت مرتين مرة لهذا السبب ومرة لهذا السبب

« ابن تیمیه میگوید:اگر روایتی بگوید:فلان آیه درباره فان موضوع نازل شده و روایتی دیگر موضوع دیگری را به عنوان شان نزول معرفی کند، و لفظ آیه هر دو را شامل شود، با هم منافاتی ندارد؛ چراکه ممکن است بعد از تحقق هر دو موضوع آیه ناظر به هر دو نازل شده باشد یا آیه دو بار نازل شده باشد و هر بار برای یک موضوع .»

و نزد شيعه واضح است که امر الهي در آيه مبارکه پشتوانه امامت است و فدک سمبل است و اصرار حضرت صدّيقه (س) به همين جهت بود و لذا در نقل شيعه آمده که وقتي خليفه عباسي تعيين حدّ فدک را از امام شيعه خواست فرمود يک حدّ آن مشرق و حدّ ديگر مغرب است.

و واضح است که پس از اقطاع سهمي براي ديگري نمي ماند، در آيات ديگر بيان يک حکم کلي شرعي است با تعبير ولذي القربي يا لذوي القربي اما در اين آيه امر به ايتاء است از ناحيه خداوند متعال که شاهد آوردن حضرت هم بر يک موضوع شرعي بود نه يک حکم شرعي که معني ندارد استشهاد بر آن.
در نهج است که بلي کانت في ايدينا فدک الي آخر و گير افتادن ابوبکر در مقابل استدلال قوي امبر المومنين (س) که ابوبکر چه کسي از ذو اليد طلب شاهد مي کند در نقل شيعه هست و سپس قضيه خالد ، ونيز بيرون کردن وکيل حضرت صديقه (س) از فدک ، که پس از درايي شدن اصل شاهد آوردن بر فرض خواندن مقاله رمي اين حرف به کذب شيعه پيش داوري خواهد بود.
والحمد لله تعالي

(پرسش و پاسخ)

بسمه تعالي

يکي از عزيزان در نظري که در ذيل مقاله (محاکمه ابن کثير حضرت فاطمه (س) را ) مرقوم فرموده اند چنين آورده اند:

با سلام/مقاله شما را خواندم.سوالم اينه که شما در ابتداي مقاله چرا فرموده ايد:(من علي نيستم)در حاليکه طبق نظر شيعه همه معصومين به وظيفه عمل ميکرده اند.مخصوصا که حضرت زهرا ماموم اميرالمومنين بودند

عرض مي كنم:
سلام عليکم
مقصود ، همانطور که سياق عبارت مي فهماند متفرد بودن حضرت (س) به وظيفه الهيه است مثل متفرد بودن حضرت صاحب الامر (عج)که ليست في عنقه بيعة لطاغية زمانه (کما في الرواية) ، يعني وظيفه حضرت مثل وظيفه امير المؤمنين (ع) تقيه نبود که پيامبر خدا (ص) از ايشان عهد بر صبر گرفته بودند بلکه وظيفه حضرت فاطمه (س) مخالفت صريح بود که از ناحيه خدا تعيين شده بود و خود امير المؤمنين هم در اين جهت حضرت را کمک مي کردند به طوري که علماي اهل تسنن مي گويند علي (ع) قلبا با ابوبکر بود ولي مراعات فاطمه مي کرد که ناراحت نشود اما صريح عبارت صحيح بخاري است که حضرت بر همسر خود نماز خواندند و ابوبکر را خبر نکردند و نه تنها امير المؤمنين بلکه سائر معصومين (ع) هم مادر خود را در اين وظيفه الهيه ياري کردند و قبر شريف حضرت را به احدي نشان ندادند ولي قبر امير المؤمنين را وقتي شرائط مناسب شد آشکار کردند.

صحيح البخاري ج4/ص1549 صحيح مسلم ج3/ص1380
فوجدت فاطمة على أبي بكر في ذلك فهجرته فلم تكلمه حتى توفيت وعاشت بعد النبي صلى الله عليه وسلم ستة أشهر فلما توفيت دفنها زوجها علي ليلا ولم يؤذن بها أبا بكر وصلى عليها

بسمه تعالي

در ذيل جواب آورده اند:

باسلام و تشکر از جوابهايتان/جوابتان درباره حديث اثنا عشر قانع کننده بود (ايرادي که در ذيل مقاله مفتاحيات الصحيحين ذکر کرده بودند) ولي در مورد جواب اول بايد بگويم: سوالي که سالهاست ذهنم را مشغول کرده اينست که:چرا اينقدر امير المومنين با غاصبين مدارا ميکردند؟! و اصولا چرا حاضر به بيعت با ابوبکر شدند؟(گو اينکه شيعه آن را اجباري ميداند)آيا اگر امام حسين را مجبور به بيعت با يزيد ميکردند،که کردند،بيعت ميکرد؟که نکرد/ميدانم که همه ائمه به وظيفه الهيه عمل ميکردند اما تحليل رفتارهايشان برايم دشوار است/اگر ممکن است با عباراتي کمي ساده تر راهنمائيم کنيد/با تشکر

عرض مي کنم:
اولا: راجع به حضرت سيد الشهداء (ع) مسأله صرف بيعت نبود ، در اين عبارات دقت کنيد: ابن اشعث مي گويد انزل علي حکم بني عمک ، حضرت مي فرمايند و الله لا اعطيکم بيدي اعطاء الذليل ، رکز بين اثنتين بين السلة و الذلة و هيهات منا الذلة أَبَى اللَّهُ ذَلِكَ وَ رَسُولُهُ وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ جُدُودٌ طَهُرَتْ وَ حُجُورٌ طَابَتْ أَنْ نُؤْثِرَ طَاعَةَ اللِّئَامِ عَلَى مَصَارِعِ الْكِرَامِ ، مسأله نزول بر جکم يزيد بود بلاشرط ، خواست بکشد و خواست زنده نگه دارد ، و اين رمز تعبير ذلت بود و گرنه صرف بيعت که در عرف عام ذلت به حساب نمي آمد ، آيا بيعت با معاويه ذلت بود؟ لذا فرمودند هيهات از ما اين ذلت ، خدا و پيامبر و مؤمنون و نياکان پاک اباء مي کنند بر ما اينکه برگزينيم رام شدن پيش مردمان پست را بر جايگاه به خون غلطيدن با عزت بزرگواران.

ثانيا: چرا حاضر به بيعت با ابوبکر شدند؟ غير از اينکه در صحيح بخاري است که پس از وفات حضرت فاطمه (س) که امير المؤمنين (ع) حاضر به بيعت شدند به ابوبکر فرمودند ولكنك استبددت علينا بالأمر (صحيح البخاري ج4/ص1549 )، در الامامة و السياسة جريان را نقل مي کند و عاقل تهديد ابوبکر را مي فهمد که ما داميکه فاطمه هست کاري با او ندارم پس از آنکه عمر قسم ياد کرد که اگر بيعت نکني گردنت را مي زنيم و متن عبارت با ترجمه اش را در اين پست آورده ام ، با دقت مطالعه کنيد:

گوشه اي از سقيفة به نقل السياسة

و مناسب است عبارتي را که در جواب يکي از اهل تسنن نوشتم اينجا بياورم:

شخص شيعه قطع نظر از تقيه خودش مي داند که عقائد او داراي يک نظام و يکپارچگي سيستمي است که مشتمل بر تهافت نيست و در شرائط سخت فقط افراد غير شيعه اما فطن از لابلاي تقيه اين نظام را در مي يابند و مي فهمند که تقيه اولياء شيعه اصل اسلام اهل تسنن را هم حفظ کرده است و قضيه مادري که گفت بچه من را نصف نکنيد پيش ديگري بماند اما زنده باشد معروف است ، و نزد شيعه معروف است که شمشير برداشتند و صداي اذان بلند شد فرمودند فاطمه اگر مي خواهيم اين ندا بماند بايد صبر کنيم ، و شما به کتب تفاسير شيعه مراجعه کنيد ببينيد همه مي گويند پيامبر خبر دادند که پس از من ابوبکر و عمر خليفه مي شوند اما خبر از تکوين و ملاحم بود ، و حضرت علي (ع) در جواب ابوسفيان که قاصد فتنه بود فرمودند حرف بزنم مي گويند علي حريص بر ملک است ساکت شوم مي گويند علي ترسيده ولکن بعد اللتيّا و التي والله لابن ابي طالب آنس بالموت من الطفل بثدي امّه ولکن اندمجت علي مکنون علم .... و لکن صبر من پشتوانه علمي دارد که اگر به شما بگويم همانند ريسمان آويزان شده در چاه عميق به لرزه مي آييد ، و کساني که در فهم اين نظام فکري راسخ نبودند در زمان قيام ابو مسلم به امام صادق (ع) نامه نوشتند که حضرت آنطور که در خاطرم مانده نامه آنها را به زمين زدند و به اين مضمون فرمودند اينها پس چطور شيعه هستند و منتظر ظهور امر ما؟!



ثالثا: همانطوريکه در مکانيک مباحث حرکت را به دو بخش سينماتيک و ديناميک تقسيم مي کنند و تقسيم بسيار به جايي هم هست در جريانات تاريخي هم نظير اين تقسيم مي آيد که دست يابي به پيکره يک جريان تاريخي غير از تحليل اسباب و علل آن است ، و راجع به رفتار معصومين (ع) اولي ممکن است لکن دومي صعب است چون متشکل از دو بخش است يکي علل و عوامل عادي که ما مي دانيم و ديگري اسرار و علوم غيب آنها که ما نمي دانيم ، و لذا آنها که حرف زن بودند و در بحث حضرت سيد الشهداء (ع) را ناچار مي کردند مثل ابن عباس و ابن الحنفيه اشاره اي حضرت به آن قسم دوم مي کردند که انّ الله شاء أن يراهنّ سبايا ، و نيز به نهج البلاغه مراجعه کرده اندمجت علي مکنون علم را به دقت مطالعه کنيد.

والله الموفّق الهادي

بسمه تعالي

در ذيل جواب آورده اند:

يعني شما ميفرمائيد:اگر يزيد از حضرت فقط بيعت را ميخواست،حضرت قبول ميکرد؟! پس(مثلي لا يبايع مثله)را چگونه تفسير ميکنيد؟

عرض مي کنم:
وظيفه شرعي تابع شرائط موضوع است و مي تواند مرحله به مرحله طبق شرائط تغيير کند ، حضرت امام حسن هم (ع) ابتداء به ساکن با معاويه صلح نکردند مثل عدم بيعت امير المؤمنين (ع) با ابوبکر تا حضرت فاطمه (س) زنده بودند به نقل صحيح مسلم که ديگر مثل السياسة نيست که در نويسنده تشکيک کنيد :

صحيح مسلم ج3/ص1380
وكان لعلي من الناس وجهة حياة فاطمة فلما توفيت استنكر علي وجوه الناس فالتمس مصالحة أبي بكر ومبايعته ولم يكن بايع تلك الأشهر فأرسل إلى أبي بكر

اول امر يزيد و وقتي که معاويه ولايت عهدي او را اعلان کرد و شروط صلحنامه را زير پا گذاشت چه خبر شد و چه ها گفتند ،

السيرة الحلبية ج1/ص510
وعن عائشة رضي الله تعالى عنها أنها قالت لمروان بن الحكم حيث قال لأخيها عبدالرحمن بن أبي بكر لما بايع معاوية لولده قال مروان سنة أبي بكر وعمر رضي الله تعالى عنهما فقال عبدالرحمن بل سنة هرقل وقيصر وامتنع من البيعة ليزيد بن معاوية فقال له مروان أنت الذي أنزل الله فيك والذي قال لوالديه أف لكما فبلغ ذلك عائشة فقالت كذب والله ما هو به ثم قالت له أما أنت يا مروان فأشهد أن رسول الله صلى الله عليه وسلم لعن أباك وأنت في صلبه

نزد همه واضح بود که خلافت يزيد غير مشروع است ، و عجيب تر اينکه اين خليفه غير قانوني دستور داده به والي مدينه که سر حسين را بفرست بيايد ، به همين سادگي و بي حيائي! (بحارالأنوار ج : 44 ص : 312) وَ لْيَكُنْ مَعَ الْجَوَابِ رَأْسُ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ و لذا عبارت مثلي لا يبايع مثله در مدينه گفته شده و آنهم بعد از حرف مروان و غضب حضرت و گرنه قبل از آن به طور مدارا فرمودند مثل من که مخفيانه بيعت نمي کند بگذار براي وقتي که از همه مردم بيعت مي گيري :

تاريخ الطبري ج3/ص270
أما ما سألتني من البيعة فإن مثلي لا يعطي بيعته سرا ولا أراك تجتزئ بها مني سرا دون أن نظهرها على رءوس الناس علانية قال أجل قال فإذا خرجت إلى الناس فدعوتهم إلى البيعة دعوتنا مع الناس فكان أمرا واحدا فقال له الوليد وكان يحب العافية فانصرف على اسم الله حتى تأتينا مع جماعة الناس فقال له مروان والله لئن فارقك الساعة ولم يبايع لا قدرت منه على مثلها أبدا حتى تكثر القتلى بينكم وبينه احبس الرجل ولا يخرج من عندك حتى يبايع أو تضرب عنقه فوثب عند ذلك الحسين فقال يابن الزرقاء أنت تقتلني أم هو كذبت والله وأثمت ثم خرج فمر بأصحابه فخرجوا معه حتى أتى منزله

و بيعت با يزيد در آن مقام حرام شرعي بود و پس از حرف مروان و غضب حضرت ، به اين حرمت اشاره فرمودند:

بحارالأنوار 44 324 باب 37- ما جرى عليه بعد بيعة الناس
قَالَ السَّيِّدُ كَتَبَ يَزِيدُ إِلَى الْوَلِيدِ يَأْمُرُهُ بِأَخْذِ الْبَيْعَةِ عَلَى أَهْلِهَا وَ خَاصَّةً عَلَى الْحُسَيْنِ ع وَ يَقُولُ إِنْ أَبَى عَلَيْكَ فَاضْرِبْ عُنُقَهُ وَ ابْعَثْ إِلَيَّ بِرَأْسِهِ فَأَحْضَرَ الْوَلِيدُ مَرْوَانَ وَ اسْتَشَارَهُ فِي أَمْرِ الْحُسَيْنِ فَقَالَ إِنَّهُ لَا يَقْبَلُ وَ لَوْ كُنْتُ مَكَانَكَ ضَرَبْتُ عُنُقَهُ فَقَالَ الْوَلِيدُ لَيْتَنِي لَمْ أَكُ شَيْئاً مَذْكُوراً. ثُمَّ بَعَثَ إِلَى الْحُسَيْنِ ع فَجَاءَهُ فِي ثَلَاثِينَ مِنْ أَهْلِ بَيْتِهِ وَ مَوَالِيهِ وَ سَاقَ الْكَلَامَ إِلَى أَنْ قَالَ فَغَضِبَ الْحُسَيْنُ ع ثُمَّ قَالَ وَيْلِي عَلَيْكَ يَا ابْنَ الزَّرْقَاءِ أَنْتَ تَأْمُرُ بِضَرْبِ عُنُقِي كَذَبْتَ وَ اللَّهِ وَ أَثِمْتَ. ثُمَّ أَقْبَلَ عَلَى الْوَلِيدِ فَقَالَ أَيُّهَا الْأَمِيرُ إِنَّا أَهْلُ بَيْتِ النُّبُوَّةِ وَ مَعْدِنُ الرِّسَالَةِ وَ مُخْتَلَفُ الْمَلَائِكَةِ وَ بِنَا فَتَحَ اللَّهُ وَ بِنَا خَتَمَ اللَّهُ وَ يَزِيدُ رَجُلٌ فَاسِقٌ شَارِبُ الْخَمْرِ قَاتِلُ النَّفْسِ الْمُحَرَّمَةِ مُعْلِنٌ بِالْفِسْقِ وَ مِثْلِي لَا يُبَايِعُ مِثْلَهُ وَ لَكِنْ نُصْبِحُ وَ تُصْبِحُونَ وَ نَنْظُرُ وَ تَنْظُرُونَ أَيُّنَا أَحَقُّ بِالْبَيْعَةِ وَ الْخِلَافَةِ ثُمَّ خَرَجَ ع.

اما كار به مرحله اي رسيد که وظيفه شرعي چيز ديگر بود يعني مسأله بيعت نبود و نزول بر حکم بود خواست بکشد و خواست زنده بگذارد ، و اين ذلت ، حرام بود و شهادت واجب ، و جالب است تقدير الهي براي وليّ خود که هر چه انجام داد غير از اسرار باطني بر حسب ظاهر هم دائر بين وجوب و حرمت بود ، اکنون با دقت اين عبارات را ملاحظه کنيد:

بحارالأنوار ج : 44 ص : 383
وَ كَتَبَ ابْنُ زِيَادٍ لَعَنَهُ اللَّهُ إِلَى الْحُسَيْنِ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِ أَمَّا بَعْدُ يَا حُسَيْنُ فَقَدْ بَلَغَنِي نُزُولُكَ بِكَرْبَلَاءَ وَ قَدْ كَتَبَ إِلَيَّ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ يَزِيدُ أَنْ لَا أَتَوَسَّدَ الْوَثِيرَ وَ لَا أَشْبَعَ مِنَ الْخَمِيرِ أَوْ أُلْحِقَكَ بِاللَّطِيفِ الْخَبِيرِ أَوْ تَرْجِعَ إِلَى حُكْمِي وَ حُكْمِ يَزِيدَ بْنِ مُعَاوِيَةَ وَ السَّلَامُ. فَلَمَّا وَرَدَ كِتَابُهُ عَلَى الْحُسَيْنِ ع وَ قَرَأَهُ رَمَاهُ مِنْ يَدِهِ ثُمَّ قَالَ لَا أَفْلَحَ قَوْمٌ اشْتَرَوْا مَرْضَاةَ الْمَخْلُوقِ بِسَخَطِ الْخَالِقِ فَقَالَ لَهُ الرَّسُولُ جَوَابُ الْكِتَابِ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ فَقَالَ مَا لَهُ عِنْدِي جَوَابٌ لِأَنَّهُ قَدْ حَقَّتْ عَلَيْهِ كَلِمَةُ الْعَذَابِ فَرَجَعَ الرَّسُولُ‏

بحارالأنوار ج : 44 ص : 389
وَ لَمَّا رَأَى الْحُسَيْنُ ع نُزُولَ الْعَسَاكِرِ مَعَ عُمَرَ بْنِ سَعْدٍ بِنَيْنَوَى وَ مَدَدَهُمْ لِقِتَالِهِ أَنْفَذَ إِلَى عُمَرَ بْنِ سَعْدٍ أَنَّنِي أُرِيدُ أَنْ أَلْقَاكَ فَاجْتَمَعَا لَيْلًا فَتَنَاجَيَا طَوِيلًا ثُمَّ رَجَعَ عُمَرُ إِلَى مَكَانِهِ وَ كَتَبَ إِلَى عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ زِيَادٍ أَمَّا بَعْدُ فَإِنَّ اللَّهَ قَدْ أَطْفَأَ النَّائِرَةَ وَ جَمَعَ الْكَلِمَةَ وَ أَصْلَحَ أَمْرَ الْأُمَّةِ هَذَا حُسَيْنٌ قَدْ أَعْطَانِي أَنْ يَرْجِعَ إِلَى الْمَكَانِ الَّذِي مِنْهُ أَتَى أَوْ أَنْ يَسِيرَ إِلَى ثَغْرٍ مِنَ الثُّغُورِ فَيَكُونَ رَجُلًا مِنَ الْمُسْلِمِينَ لَهُ مَا لَهُمْ وَ عَلَيْهِ مَا عَلَيْهِمْ أَوْ أَنْ يَأْتِيَ أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ يَزِيدَ فَيَضَعَ يَدَهُ فِي يَدِهِ‏ فَيَرَى فِيمَا بَيْنَهُ وَ بَيْنَهُ رَأْيَهُ وَ فِي هَذَا لَكَ رِضًى وَ لِلْأُمَّةِ صَلَاحٌ. فَلَمَّا قَرَأَ عُبَيْدُ اللَّهِ الْكِتَابَ قَالَ هَذَا كِتَابُ نَاصِحٍ مُشْفِقٍ عَلَى قَوْمِهِ فَقَامَ إِلَيْهِ شِمْرُ بْنُ ذِي الْجَوْشَنِ فَقَالَ أَ تَقْبَلُ هَذَا مِنْهُ وَ قَدْ نَزَلَ بِأَرْضِكَ وَ أَتَى جَنْبَكَ وَ اللَّهِ لَئِنْ رَحَلَ بِلَادَكَ وَ لَمْ يَضَعْ يَدَهُ فِي يَدِكَ لَيَكُونَنَّ أَوْلَى بِالْقُوَّةِ وَ لَتَكُونَنَّ أَوْلَى بِالضَّعْفِ وَ الْعَجْزِ فَلَا تُعْطِهِ هَذِهِ الْمَنْزِلَةَ فَإِنَّهَا مِنَ الْوَهْنِ وَ لَكِنْ لِيَنْزِلْ عَلَى حُكْمِكَ هُوَ وَ أَصْحَابُهُ فَإِنْ عَاقَبْتَ فَأَنْتَ أَوْلَى بِالْعُقُوبَةِ وَ إِنْ عَفَوْتَ كَانَ ذَلِكَ لَكَ. فَقَالَ ابْنُ زِيَادٍ نِعْمَ مَا رَأَيْتَ الرَّأْيُ رَأْيُكَ اخْرُجْ بِهَذَا الْكِتَابِ إِلَى عُمَرَ بْنِ سَعْدٍ فَلْيَعْرِضْ عَلَى الْحُسَيْنِ وَ أَصْحَابِهِ النُّزُولَ عَلَى حُكْمِي فَإِنْ فَعَلُوا فَلْيَبْعَثْ بِهِمْ إِلَيَّ سِلْماً وَ إِنْ هُمْ أَبَوْا فَلْيُقَاتِلْهُمْ فَإِنْ فَعَلَ فَاسْمَعْ لَهُ وَ أَطِعْ وَ إِنْ أَبَى أَنْ يُقَاتِلَهُمْ فَأَنْتَ أَمِيرُ الْجَيْشِ فَاضْرِبْ عُنُقَهُ وَ ابْعَثْ إِلَيَّ بِرَأْسِهِ. وَ كَتَبَ إِلَى عُمَرَ بْنِ سَعْدٍ لَمْ أَبْعَثْكَ إِلَى الْحُسَيْنِ لِتَكُفَّ عَنْهُ وَ لَا لِتُطَاوِلَهُ وَ لَا لِتُمَنِّيَهُ السَّلَامَةَ وَ الْبَقَاءَ وَ لَا لِتَعْتَذِرَ عَنْهُ وَ لَا لِتَكُونَ لَهُ عِنْدِي شَفِيعاً انْظُرْ فَإِنْ نَزَلَ حُسَيْنٌ وَ أَصْحَابُهُ عَلَى حُكْمِي وَ اسْتَسْلَمُوا فَابْعَثْ بِهِمْ إِلَيَّ سِلْماً وَ إِنْ أَبَوْا فَازْحَفْ إِلَيْهِمْ حَتَّى تَقْتُلَهُمْ وَ تُمَثِّلَ بِهِمْ فَإِنَّهُمْ لِذَلِكَ مُسْتَحِقُّونَ فَإِنْ قَتَلْتَ حُسَيْناً فَأَوْطِئِ الْخَيْلَ صَدْرَهُ وَ ظَهْرَهُ فَإِنَّهُ عَاتٍ ظَلُومٌ وَ لَسْتُ أَرَى أَنَّ هَذَا يَضُرُّ بَعْدَ الْمَوْتِ شَيْئاً وَ لَكِنْ عَلَيَّ قَوْلٌ قَدْ قُلْتُهُ لَوْ قَدْ قَتَلْتُهُ لَفَعَلْتُهُ هَذَا بِهِ فَإِنْ أَنْتَ مَضَيْتَ لِأَمْرِنَا فِيهِ جَزَيْنَاكَ جَزَاءَ السَّامِعِ الْمُطِيعِ وَ إِنْ أَبَيْتَ فَاعْتَزِلْ عَمَلَنَا وَ جُنْدَنَا وَ خَلِّ بَيْنَ شِمْرِ بْنِ ذِي الْجَوْشَنِ وَ بَيْنَ الْعَسْكَرِ فَإِنَّا قَدْ أَمَرْنَاهُ بِأَمْرِنَا وَ السَّلَامُ.

بسمه تعالي
در ذيل جواب آورده اند:

با سلام/ مقاله بيعت و ذلت را خواندم و به نظر حق با شماست. ولي چه کنم که ما از کودکي از منبريها هيهات منا الذله را هيهات منا البيعه تلقي کرده ايم و پذيرش اينکه حضرت در روز عاشورا حاضر به قبول بيعت با يزيد بودند بسيار دشوار است ومن الله الهدايه/

اين عبارت مي رساند مقصود من واضح نشده ، آن بخش از مطلب که بايد جلا داده شود اگر تاکيد مناسب بر آن صورت نگيرد ممکن است کوه کاه شود و بالعکس.

در رفتار اهل بيت (ع) دو شعار بسيار مهم مترتب بر يکديگر موجود است:

هيهات منّا البيعة المغرية

هيهات منّا الذلّة الموهنة المخزية

امکان نداشت بدون اينکه به امت بفهمانند ، بيعتي کنند که اغراء به جهل باشد بلکه طوري رفتار مي کردند که عقلاء قوم در تمام اعصار به اشتباه نيفتند ، و لذا تاکيد کردم بر حرام بودن بيعت با يزيد و لزوم اعلان رسمي که در تاريخ بماند ايها الناس علي الاسلام السلام اذا ابتليت الامّة (بحارالأنوار ج : 44 ص : 326 در جواب نصيحت مروان در مدينه) ، و اينجا جاي هيهات منّا البيعة است براي تمام معصومين (ع) ، که چقدر زيبا امير المؤمنين (ع) در بيعت با ابوبکر رفتار کردند که آنطوري که در خاطرم مانده گويا ابن کثير يا ابن حجر است که بين دو طايفه از علماي اهل تسنن را صلح مي دهد که بعضي مي گويند علي (ع) همان اول امر با ابوبکر بيعت کرد و بعضي مي گويند تا مدتي بيعت نکرد به اينکه حضرت دو بار بيعت کردند ، بلي شيعه نگذاشتند فراموش شود که بيعت اول با ريسمان بود و دومي با في العين قذي و في الحلق شجي بود ، و پس از اطلاع رساني و اتمام حجت ، موضوع حرمت بيعت جاي خود را به موضوع وجوب تقية مي دهد که فرمودند التقية ديني و دين آبائي ، اما چون تقيه براي حقن دم است در جايي که کشته شدن حتمي است موضوع تقيه مرتفع مي شود و نوبت هيهات منّا الذلّة است.( آنچه درد آور است عبارت شمر ملعون است که در عين حال روشن کننده شرائط حاکم بر آن وقت است إن عاقبت فأنت أولي بالعقوبة که مي رساند کشتن حتمي بود و بر حسب ظاهر هم معلوم بود و نيازي به علم غيب امام (ع) نبود ، ملعون ازل عبيد الله ترک اولي نمي کرد.)

پس يک تحليل فقهي واحد و منسجم براي عملکرد معصومين (ع) عرض شد قطع نظر از اسرار باطني و علوم غيبي که آنها دارند ، و معلوم شد که دوگانگي آنطور که سابقا در عبارت نظر دهنده آمده بود نيست که گفتند:

باسلام و تشکر از جوابهايتان/جوابتان درباره حديث اثنا عشر قانع کننده بود ولي در مورد جواب اول بايد بگويم: سوالي که سالهاست ذهنم را مشغول کرده اينست که:چرا اينقدر امير المومنين با غاصبين مدارا ميکردند؟! و اصولا چرا حاضر به بيعت با ابوبکر شدند؟(گو اينکه شيعه آن را اجباري ميداند)آيا اگر امام حسين را مجبور به بيعت با يزيد ميکردند،که کردند،بيعت ميکرد؟که نکرد/ميدانم که همه ائمه به وظيفه الهيه عمل ميکردند اما تحليل رفتارهايشان برايم دشوار است

بسمه تعالي
در ذيل جواب آورده اند:

با سلام/بسيار عالي بود.بنده از نوشته قبليتان هم قانع شده بودم ، دغدغه ام تنها تازه بودن حرف بود (لکل جديد غربه)/قبلا از هر کس درباره صلح امام مجتبي ميپرسيدم،جواب ميداد ميگفت:چون معاويه ظواهر را رعايت ميکرد ولي يزيد علنا به فسق و فجور ميپرداخت/ولي من از اين جواب قانع نميشدم بلکه اشکالم بيشتر ميشد چون با بيعت امام با متجاهر به فسق همه عقلا ميفهمند که پاي اجبار و تقيه در کار بوده ولي وقتي با يک رياکار بيعت کند توهم امضاي او ميرود/ولي با بيان شما اشکالم به کلي برطرف شد ولله الحمد ولي خودمونيم شما اول خيلي مبهم نوشته بوديد.قصد منت گذاشتن ندارم ولي سوالات بنده خيلي در واضح شدن بحث و شفافيت آن موثر بود،خدا کند آقاي ...  هم همه اين مباحث را با حوصله بخواند

سلام عليکم
بلي آنچه درد آور است عبارت شمر ملعون است که در عين حال روشن کننده شرائط حاکم بر آن وقت است إن عاقبت فأنت أولي بالعقوبة که مي رساند کشتن حتمي بود و بر حسب ظاهر هم معلوم بود و نيازي به علم غيب امام (ع) نبود ، ملعون ازل عبيد الله ترک اولي نمي کرد.
حسين


بسمه تعالي
و اين را نيز تاييد آوردند

با سلام،در تاييد نظر شما دو مطلب يافته ام اولي: در مجمع البيان در ذيل آيه (لا تلقوا)مرحوم طبرسي ميفرمايد:(و في هذه الآية دلالة على تحريم الاقدام على ما يخاف منه على‏النفس و على جواز ترك الامر بالمعروف عند الخوف لان فى ذلك‏القاء النفس الى التهلكة، و فيها دلالة على جواز الصلح مع الكفارو البغاة اذا خاف الامام على نفسه او على المسلمين كما فعله رسول‏الله(ص) عام الحديبية و فعله اميرالمؤمنين(ع) بصفين و فعله الحسن(ع) مع معاوية من المصالحة لما تشتت امره و خاف على نفسه وشيعته‏».«فان عورضنا بان الحسين(ع) قاتل وحده، فالجواب ان فعله يحتمل‏وجهين: احدهما انه ظن انهم لا يقتلونه لمكانه من رسول الله(ص)، والاخر انه غلب على ظنه انه لو ترك قتالهم قتله الملعون ابن‏زيادصبرا كما فعل بابن‏عمه، فكان القتل مع عز النفس و الجهاد اهون‏عليه‏) و دومي:در تلخيص الشافي سيد مرتضي ميفرمايد:(فلما راى(ع) اقدام القوم و ان الدين منبوذ وراء ظهورهم و علم‏انه ان دخل تحت‏حكم ابن‏زياد تعجل الذل و العار، و آل امره من‏بعد الى القتل، التجا الى المحاربة و المدافعة لنفسه، و كان بين احدى‏الحسنيين: اما الظفر به او الشهادة و الميتة الكريمة‏)

سلام عليکم
ببينيد که بزرگان علماء مطلب دستشان است و جناب طبرسي (قده) اجلّ از اين نحو احتمال دادن است و هر کس با تفسير ايشان انس بگيرد مي فهمد در تفسير بر مشترکات شيعه و سني مشي مي فرمايد و به طور ملايم از شيعه دفاع مي کند و گرنه در اعلام الوري قضيه نزول بر حکم را عين ارشاد آورده است:
إعلام‏ الورى ص : 236
... لينزل على حكمك هو و أصحابه فإن عاقبت فأنت أولى بالعقوبة و إن عفوت كان ذلك لك فقال ابن زياد نعم ما رأيت الرأي رأيك اخرج بهذا الكتاب إلى عمر فليعرض على الحسين و أصحابه النزول على حكمي فإن أبوا فليقاتلهم فإن أبى أن يقاتلهم فأنت أمير الجيش و اضرب عنقه و أنفذ إلي برأسه‏
و السلام عليکم


 

+ نوشته شده توسط حسین در یکشنبه ششم آبان 1386 و ساعت 10:30 | آرشیو نظرات

مقاله محاكمه ابن كثير-نگارش دوم

محاکمه فاطمه (س) یا پیامبر (ص) ؟!!

محاکمه فاطمه (س) یا پیامبر (ص) ؟!!

بسمه تعالي

دومين پستي كه در اين وبلاگ ارسال كردم مقاله "محاكمه ابن كثير حضرت فاطمه (س) را" بود هنوز عبارات عربي ترجمه نشده بود و اغلاق داشت ، و هرچند بعدا توسط يكي از نظر دهندگان در بخش نظرات، ترجمه شد و ضميمه كردم، اما اكنون با بعض اضافات و ضمائم و تحرير عبارت ، مجددا ميآورم:

بسم الله الرّحمن الرّحيم

قبل از تشکيل جلسه دادگاه ذکر سه مقدمه لازم است:

1- حضرت زهراء (سلام الله عليها) يک امر مختص به خود دارند که در هيچ يک از اهل بيت (عليهم السلام) نيست و البته رمز آن ، که از ناحيه تقدير الهي رقم خورده ، کوتاهي عمر حضرت پس از رحلت پدرشان (صلّي الله عليه و آله و سلّم) است به طوري که وظيفه شرعي حضرت بر خلاف ساير معصومين (ع) به وجوب تقيه نيانجاميد ولي سائر اهل بيت (ع) زندگي آنها طوري بوده است که سريعا شخص مسلمان را الزام به انتخاب نميکند و رمز آن همانگونه که ذکر شد لزوم صبر و تقيه به عنوان وظيفه الهي و شرعي آنان بوده است اما رفتار حضرت فاطمه (س) طوري است که ميگويند من با ديگران تفاوت دارم ، من به سرعت شخص مسلمان را الزام ميکنم که يا من را انتخاب کن يا غير من را و چاره اي نداري جز انتخاب! و لذا از سر همين ناچاري است که ابن کثير ، آن عالم معروف و مورد قبول اهل سنت ، محاکمه ايشان را بر ميگزيند.

2- در ذکر دو دسته روايات است که نه تنها ابن کثير بلکه مشايخ و شارحين صحيحين را نيز متحير و سرگردان کرده است ، و آن اين است:

الف: دسته اوّل روايات دالّ بر حرمت هجر و قهر كردن است:
 

صحيح البخاري ج5/ص2255 62 باب الهجرة وقول النبي صلى الله عليه وسلم لا يحل لرجل أن يهجر أخاه فوق ثلاث 5725 حدثنا أبو اليمان أخبرنا شعيب عن الزهري قال حدثني عوف بن مالك بن الطفيل هو بن الحارث وهو بن أخي عائشة زوج النبي صلى الله عليه وسلم لأمها أن عائشة حدثت أن عبد الله بن الزبير قال في بيع أو عطاء أعطته عائشة والله لتنتهين عائشة أو لأحجرن عليها فقالت أهو قال هذا قالوا نعم قالت هو لله علي نذر أن لا أكلم بن الزبير أبدا فاستشفع بن الزبير إليها حين طالت الهجرة فقالت لا والله لا أشفع فيه أبدا............ ويقولان إن النبي صلى الله عليه وسلم نهى عما قد علمت من الهجرة فإنه لا يحل لمسلم أن يهجر أخاه فوق ثلاث ليال فلما أكثروا على عائشة من التذكرة والتحريج طفقت تذكرهما وتبكي وتقول إني نذرت والنذر شديد فلم يزالا بها حتى كلمت بن الزبير وأعتقت في نذرها ذلك أربعين رقبه وكانت تذكر نذرها بعد ذلك فتبكي حتى تبل دموعها خمارها « بخاري در صحيح خود در باب حرمت قهر بيش از سه روز با برادر مومن نقل ميکند که: عبدالله زبير به علت بخششهاي بي حد و حساب عايشه تهديد کرد که اگر او دست از اسراف هايش برندارد ، او را ممنوع التصرف خواهد نمود . وقتي اين خبر به عايشه رسيد ، نذر کرد که ديگر با ابن زبير سخن نگويد . هنگامي که قهر او به طول انجاميد ، ابن زبير چند واسطه فرستاد تا نزد عايشه از او شفاعت کنند ولي او زير بار نرفت تا اين که اين حديث پيامبر را به يا او آوردندکه ( قهر بيش از سه روز با برادر مومن جائز نيست ) عايشه ميگريست ومي گفت : با نذرم چه کنم؟ تا اينکه بالاخره با دادن کفاره با ابن زبير آشتي نمود » صحيح البخاري ج5/ص2256 ---- صحيح مسلم ج4/ص1984 5727 حدثنا عبد الله بن يوسف أخبرنا مالك عن بن شهاب عن عطاء بن يزيد الليثي عن أبي أيوب الأنصاري أن رسول الله صلى الله عليه وسلم قال لا يحل لرجل أن يهجر أخاه فوق ثلاث ليال يلتقيان فيعرض هذا ويعرض هذا وخيرهما الذي يبدأ بالسلام « بخاري و مسلم در صحيح خود از ابوايوب انصاري نقل کرده اند که : رسول خدا (ص) فرمودند: جائز نيست براي هيچ کس که بيش از سه روز با برادر مومن خود قهر کند به طوريکه هر گاه يکديگر را ببينند ، روي از هم برگردانند . و بهترينشان کسي است که به سلام ابتدا کند. »

 

ب: دسته دوم روايات دال بر هجر حضرت فاطمه (س) است ابو بکر را:
 

صحيح البخاري ج4/ص1549 فوجدت فاطمة على أبي بكر في ذلك فهجرته فلم تكلمه حتى توفيت وعاشت بعد النبي صلى الله عليه وسلم ستة أشهر فلما توفيت دفنها زوجها علي ليلا ولم يؤذن بها أبا بكر وصلى عليها « بخاري در صحيح خود ميگويد : (بعد از آنکه ابوبکر ادعاي فاطمه را درباره فدک قبول نکرد ) فاطمه بر او غضب و با او قهر کرد و تا زنده بود با ابوبکر سخن نگفت . پس از شش ماه که وفات کرد ، همسرش علي بر او نماز گزارد و او را دفن کرد و ابوبکر را براي مراسم با خبر نساخت » صحيح البخاري ج3/ص1126 ... فغضبت فاطمة بنت رسول الله صلى الله عليه وسلم فهجرت أبا بكر فلم تزل مهاجرته حتى توفيت وعاشت بعد رسول الله صلى الله عليه وسلم ستة أشهر قالت وكانت فاطمة تسأل أبا بكر نصيبها مما ترك رسول الله صلى الله عليه وسلم « هنگامي که فاطمه نصيب خود از ارث حضرت رسول را از ابوبکرطلب نمود و او از دادن آن امتناع کرد ، فاطمه بر او غضب کرد و تا آخر عمر با او قهر بود » صحيح البخاري ج6/ص2474 قال فهجرته فاطمة فلم تكلمه حتى ماتت « فاطمه با ابوبکر قهر نمود و تا هنگام وفات با او سخن نگفت » صحيح مسلم ج3/ص1380 ... فوجدت فاطمة على أبي بكر في ذلك قال فهجرته فلم تكلمه حتى توفيت وعاشت بعد رسول الله صلى الله عليه وسلم ستة أشهر فلما توفيت دفنها زوجها علي بن أبي طالب ليلا ولم يؤذن بها أبا بكر وصلى عليها علي وكان لعلي من الناس وجهة حياة فاطمة فلما توفيت استنكر علي وجوه الناس فالتمس مصالحة أبي بكر ومبايعته ولم يكن بايع تلك الأشهر فأرسل إلى أبي بكر « مسلم در صحيح خود نقل ميکند که : فاطمه بعد از امتناع ابوبکر از دادن ارث او ، با ابوبکر قهر نمود و شش ماهي که بعد از پدرش زنده بود ، با او سخن نگفت و چون وفات نمود همسرش علي بر او نماز گزارد و او را بدون اطلاع ابوبکر به خاک سپرد و تا فاطمه زنده بود علي نزد مردم موقعيتي داشت ولي بعد از وفات او مردم از علي رويگردان شدند و او ناچار شد با ابوبکر بيعت کند! »

 

3- در ذکر تلاش براي اينکه اصلا دادگاهي تشکيل نشود:

عمدة القاري ج23/ص233 قوله فهجرته فاطمة رضي الله تعالى عنها أي هجرت أبا بكر يعني انقبضت عن لقائه وليس المراد منه الهجران المحرم من ترك الكلام ونحوه وهي ماتت قريبا من ذلك بستة أشهر بل أقل « صاحب عمدة القاري (هجران حضرت زهرا با ابوبکر را اينگونه توجيه ميکند که) : منظور از هجران فاطمه خودداري از رودررو شدن با ابوبكر است نه اينکه مراد قهر حرام و ترک سخن باشد! سپس ميگويد:حضرت زهرا کمتر از شش ماه بعد از اين قضيه وفات نمود. » فتح الباري ج6/ص202 نعم روى البيهقي من طريق الشعبي أن أبا بكر عاد فاطمة فقال لها علي هذا أبو بكر يستأذن عليك قالت أتحب أن آذن له قال نعم فأذنت له فدخل عليها فترضاها حتى رضيت وهو وأن كان مرسلا فإسناده إلى الشعبي صحيح وبه يزول الاشكال في جواز تمادي فاطمة عليها السلام على هجر أبي بكر وقد قال بعض الأئمة إنما كانت هجرتها انقباضا عن لقائه والاجتماع به وليس ذلك من الهجران المحرم لأن شرطه أن يلتقيا فيعرض هذا وهذا وكأن فاطمة عليها السلام لما خرجت غضبى من عند أبي بكر تمادت في اشتغالها بحزنها ثم بمرضها ......فلما صمم على ذلك انقطعت عن الاجتماع به لذلك فإن ثبت حديث الشعبي أزال الاشكال وأخلق بالأمر أن يكون كذلك لما علم من وفور عقلها ودينها عليها السلام « صاحب فتح الباري از بيهقي نقل ميکند که:(ابابکر خواست از فاطمه عيادت کند.علي به فاطمه گفت:آيا اجازه عيادت ميدهي؟ فاطمه گفت:آري.ابوبکر وارد منزل شد و از فاطمه حلاليت طلبيد و فاطمه رضايت داد.)سپس ميگويد:اين روايت اشکال قهر فاطمه با بوبکر را برطرف ميکند(چرا که اين قهر ادامه پيدا نکرد)از طرفي برخي از بزرگان گفته اند:قهر فاطمه خودداري از ملاقات با ابوبکر بوده نه اينکه از باب قهر حرام باشد، چون تحقق قهر حرام به اين است که با هم روبرو شده و از هم روي برگردانند،در حاليکه فاطمه وقتي غضبناک از نزد ابوبکر خارج شد،به خانه رفت و حزن او به مريضيش متصل شد(و اصلا با ابوبکر روبرو نشد تا از او روي بگرداند) و اگر حديث شعبي( به نقل بيهقي) درست باشد که اشکال به کلي برطرف ميشود.و به نظر همينطور هم ميرسد يرا با عقل زياد و ايمان کاملي که فاطمه داشت بعيد است که قهر با ابوبکر را ادامه داده باشد »

 

ولي گويا چاره اي جز سپردن ميدان به ابن کثير نيست چرا که اينها خلاف عبارت صريح صحيح بخاري و مسلم است که: فلم تكلمه حتى توفيت و فلم تزل مهاجرته حتى توفيت:(با ابوبکر سخن نگفت و با او قهر بود تا اينکه از دنيا رفت) و بگذريم که اتفاقا در نقل شيعه آمده که در آن عيادت، حوّلت وجهها الي الحائط (صورتش را به طرف ديوار برگرداند).
 

و اما اصل محاکمه:

البداية والنهاية ج5/ص286 وأما تغضب فاطمة رضي الله عنها وأرضاها على أبي بكر رضي الله عنه وأرضاه فما أدري ما وجهه؟ فان كان لمنعه إياها ما سألته من الميراث فقد اعتذر اليها بعذر يجب قبوله وهو ما رواه عن أبيها رسول الله أنه قال لا نورث ما تركنا صدقة وهي ممن تنقاد لنص الشارع الذي خفي عليها قبل سؤالها الميراث كما خفي على أزواج النبي حتى أخبرتهن عائشة بذلك ووافقنها عليه وليس يظن بفاطمة رضي الله عنها أنها اتهمت الصديق رضي الله عنه فيما أخبرها به حاشاها وحاشاه من ذلك كيف وقد وافقه على رواية هذا الحديث عمر بن الخطاب وعثمان بن عفان وعلي بن أبي طالب والعباس بن عبد المطلب وعبد الرحمن ابن عوف وطلحة بن عبيد الله والزبير بن العوام وسعد بن ابي وقاص وأبو هريرة وعائشة رضي الله عنهم أجمعين كما سنبينه قريبا ولو تفرد بروايته الصديق رضي الله عنه لوجب على جميع أهل الأرض قبول روايته والانقياد له في ذلك وإن كان غضبها لأجل ما سألت الصديثق إذ كانت هذه الأراضي صدقة لا ميراثا أن يكون زوجها ينظر فيها فقد اعتذر بما حاصله أنه لما كان خليفة رسول الله صلى الله عليه وسلم فهو يرى أن فرضا عليه أن يعمل بما كان يعمله رسول الله صلى الله عليه وسلم ويلي ما كان يليه رسول الله ولهذا قال وإني والله لا أدع امرا كان يصنعه فيه رسول الله صلى الله عليه وسلم إلا صنعته قال فهجرته فاطمة فلم تكلمه حتى ماتت وهذا الهجران والحالة هذه فتح على الفرقة الرافضة شرا عريضا وجهلا طويلا وأدخلوا أنفسهم بسببه فيما لا يعنيهم ولو تفهموا الأمور على ما هي عليه لعرفوا للصديق فضله وقبلوا منه عذره الذي يجب على كل أحد قبوله ولكنهم طائفة مخذولة وفرقة مرذولة يتمسكون بالمتشابه ويتركون الأمور المحكمة المقدرة عند ائمة الاسلام من الصحابة والتابعين فمن بعدهم من العلماء المعتبرين في سائر الاعصار والأمصار رضي الله عنهم وأرضاهم أجمعين بيان رواية الجماعة لما رواه الصديق وموافقتهم على ذلك « ترجمه عبارت ابن کثير: من نميدانم علت غضب نمودن فاطمه بر ابوبکر چه بود؟ زيرا اگر به جهت اين بود که ابوبکر او را از ارث پدري محروم کرده است، ( وجهي ندارد) چرا که ابوبکر عذري آورد که قبولش لازم است: او از رسول خدا روايت کرد که:(ما پيامبران از خود ارثي نميگذاريم و آنچه از اموال ما باقي ميماند، صدقه است) دز حاليکه فاطمه تابع روايتي است که قبل از درخواست ارث بر او مخفي مانده بوده . و احتمال اين نميرود که فاطمه ابوبکر صديق را در نقل حديث متهم بداند ، و چگونه ميتواند ابوبکر را تکذيب کند؟ در حاليکه اين حديث را کساني غير از ابوبکر مثل عمربن خطاب و عثمان و علي و عباس و عبد الرحمن و طلحه و زبير و سعد و ابوهريره و عائشه نيز نقل کرده اند.و حتي اگر تنها ناقل آن ابوبکر بود نيز بر تمام اهل کره زمين تصديق او واجب بود! و اگر غضب فاطمه به اين خاطر بود که وقتي فهميد اين زمينها صدقه است نه ارث، ميخواست شوهرش متولي و ناظر بر مصرف صدقات باشد، (وابوبکر قبول نکرد)، باز جاي غضب نبود؛ چرا که ابوبکر اين عذر را آورد که : چون من جانشين رسول خدا هستم، بر خود لازم ميدانم که عهده دار صدقات حضرت باشم و همانگونه عمل کنم که او عمل ميفرمود.لذا سوگند ياد کرد که هر کاري را که رسول خدا درباره صدقات انجام ميداد به همان نحو انجام دهد. ولي با اين حال (يعني با اينكه قهر دو جهت بيشتر نميتواند داشته باشد و هر دو هم مقبول نبود) فاطمه با او قهر کرد و تا زنده بود با او سخن نگفت و اين قضيه دستاويزي مغتنم براي طائفه رافضي ها (شيعه) و بهانه اي براي شر به پا کردن و در جهل طولاني غوطه ور شدن گرديد! در حاليکه اگر حقيقت امر را درست درک ميکردند، به فضيلت ابوبکر صديق معترف شده و عذر او را ميپذيرفتند، چنانکه تمام صحابه و تابعين و علماي اعصار بعدي روايت ابوبکر را پذيرفته و با او موافقت کردند، ولي چه کنيم که رافضي ها گروهي پست و رذل هستند که متشابهات را گرفته و محکمات را رها ميکنند.(منظور ابن کثير از محکمات راستگوئي ابوبکر، و از متشابهات قهر حضرت فاطمه ميباشد!) » البداية والنهاية ج5/ص248 .... ولكن لما حصل من فاطمة رضي الله عنها عتب على الصديق بسبب ما كانت متوهمة من أنها تستحق ميراث رسول الله ولم تعلم بما أخبرها به الصديق .... فحصل لها وهي امرأة من البشر ليست بواجبة العصمة عتب وتغضب ولم تكلم الصديق حتى ماتت « عتاب فاطمه بر ابوبکر به خاطر اين بود که خيال ميکرد استحقاق ارث بردن از پيامبر دارد و نميدانست روايتي را که ابوبکر نقل ميکرد .... پس ناراحت شد و بر ابوبکر عتاب کرد و تا زنده بود با او سخن نگفت ، در حالي که او هم زني مثل ساير زنها است و معصوم نيست ». البداية والنهاية - (4 / 231) فتغضبت فاطمة رضي الله عنها عليه في ذلك ووجدت في نفسها بعض الموجدة ولم يكن لها ذلك. « پس فاطمه در اين مسأله بر ابوبکر غضب کرد و ناراحت شد ولي چنين حقي نداشت».

 

بررسي حكم دادگاه:

1- در ابتدا يک کلمه در سلب اطمينان از اين دادگاه ميگويم که آشکارا به حضرت علي (ع) نسبت ميدهد و ميگويد حضرت هم مثل ابوبکر همين روايت را از پيامبر خدا (ص) نقل کرده اند و حال آنکه مطالب براي هميشه مخفي نميماند و در صحيح مسلم است كه خليفه دوم عمر بن الخطاب اعتراف صريح ميکند که حضرت علي (ع) ابوبکر و عمر را در نقل اين روايت از پيامبر، دروغگو ميدانستند:
 

صحيح مسلم ج3/ص1378 فجئتما تطلب ميراثك من ابن أخيك ويطلب هذا ميراث امرأته من أبِيها فقال أبو بكر قال رسول الله صلى الله عليه وسلم ما نورث ما تركنا صدقة فرأيتماه كاذبا آثما غادرا خائنا والله يعلم إنه لصادق بار راشد تابع للحق ثم توفي أبو بكر وأنا ولي رسول الله صلى الله عليه وسلم وولي أبي بكر فرأيتماني كاذبا آثما غادرا خائنا والله يعلم إني لصادق بار راشد تابع للحق « .... عمر به آنها (اميرالمومنين(ع) و عباس بن عبدالمطلب) يادآوري نمود که: هنگامي که ابوبکر زنده بود و از او طلب ميراث نموديد و او در جواب حديث {مانورث، ماترکنا صدقه} را برايتان نقل کرد، شما دو نفر او را دروغگوي گنهکار نيرنگباز خيانتکار پنداشتيد در حاليکه خدا ميداند که او چقدر راستگو و نيکوکردار و تابع حق بود. وچون ابوبکر وفات کرد و خلافت به من رسيد، مرا نيز مثل او دروغگو و گنهکار و نيرنگباز و خيانتکارپنداشتيد و حال آنکه خدا ميداند که من راستگو و نيکوکردار و تابع حق هستم ...»

2- اما جواب اصلي اين است که در کلام ابن کثير دو شق آمده و حال آنکه واقع مطلب شق ثالثي است که نياز دارد شواهد زياد آنرا نقل کنيم تا به طور طبيعي اطمينان قلبي براي ناظر بيطرف مثل کافر تازه مسلمان حاصل شود.

آقاي قاضي ابن کثير دو احتمال در وجه هجر حضرت فاطمه (سلام الله عليها ) بيان کرد و هر دو را جواب داد و گفت:
وهذا الهجران والحالة هذه فتح على الفرقة الرافضة شرا
يعني اين هجران با اين وضعيت که دو وجه بيشتر ندارد و هر دو هم مقبول نبود فاتح شرّ عريض بر روافض شد ولي عرض كرديم وجه سومي در بين است که خود ابن کثير در تفسيرش آورده و به طور جزم ردّ نکرده بلکه اشکال کرده و در نهايت گفته والله اعلم ، و چه خوب است كه اين وجه سوم با ذکر شواهد قطعي در انظار محققين به درايت تاريخي نزديک شود.

در ابتداء يک شاهد ذکر ميکنم و سپس به اشکال ابن کثير در تفسيرش ميپردازم و آن اينکه حضرت فاطمه (س) براي ابوبکر شاهد آوردند به طوريکه اين امر سبب اختلاف فتوي در بين مذاهب چهارگانه اهل تسنن شده ، اين دو مورد را ملاحظه فرماييد:
 

الغرة المنيفة ج1/ص194 مسألة: لا تقبل شهادة أحد الزوجين للآخر عند أبي حنيفة رضي الله عنه وقال الشافعي رحمه الله تعالى تقبل حجة أبي حنيفة ......حجة الشافعي رحمه الله ما روى أن فاطمة رضي الله عنها ادعت فدكا بين يدي أبي بكر رضي الله عنه واستشهدت عليا رضي الله عنه وأم أيمن وكان بمحضر من الصحابة ولم ينكر عليها أحد « ابوحنيفه معتقد است که:شهادت شوهر به نفع زن و بالعکس پذيرفته نيست. ولي شافعي گويد که : پذيرفته ميشود؛... دليل شافعي اينست که فاطمه در قضيه ادعاي فدک، علي و ام ايمن را به عنوان شاهد خود به ابوبکر معرفي کرد و در حالي كه صحابه ميديدند هيچ يک از آنها بر اين کار او ايراد نگرفت.» إيثار الإنصاف ج1/ص340 مسألة: لا يقبل شهادة أحد الزوجين للآخر وقال الشافعي رضي الله عنه يقبل ..... احتج بما روي أن فاطمة رضي الله عنها ادعت فدكا بين يدي أبي بكر رضي الله عنه واستشهدت عليا رضي الله عنه وامرأة فقال أبو بكر ضمي إلى الرجل رجلا وإلى المرأة امرأة وكان ذلك بمحضر من الصحابة من غير نكير فكان إجماعا « (ترجمه اش شبيه عبارت قبلي است با اين اضافه که):ابوبکر گفت:بايد يک مرد يا زن ديگر هم به شهود خود اضافه کني.»

مخالفين مذهب شافعي ميگويند ابوبکر ردّ دعوي ارث کرد مي گوييم مي پذيريم اما سؤال ساده اي که ما را به يک درايت تاريخي مي رساند اين است که علي ايّ حال علي (ع) و ام ايمن براي شهادت آمدند، آيا آمدند شهادت بر وارث بودن فاطمه (س) بدهند؟! چه کسي شک داشت که او دختر پيامبر است ، آيا آمدند شهادت بر ارث بردن از پيامبر بدهند؟! حکم شرعي شاهد نميخواهد بلکه دليل از کتاب و سنّت معتبر مي خواهد، و آيا احدي نقل کرده که علي (ع) و ام ايمن حديث ارث بردن نزد ابوبکر خوانده باشند؟ پس ادعاي حضرت فاطمه (س) چه بود که شاهد مي خواست؟

در يک کلمه: ادعاي حضرت فاطمه (س)، ادعاي نحله و بخشش پيامبر (ص) به امر خدا بود در آيه شريفه (و آت ذا القربي حقّه) و اين شقّ ثالثي است که آقاي قاضي ذکر نکردند.

بلي پس از ردّ دعوي، حضرت براي استنقاذ، متوسل به ارث و پس از آن به حقّ ذوي القربي شدند.

و عجيب است که آقاي قاضي خودش در تفسيرش به خاطر روايت وارد شده ، همين حرف را مطرح ميکند و به طور قطع اين احتمال را رد نکرده است، ملاحظه فرماييد:
 

تتفسير ابن کثير ج3ص37 وقال الحافظ أبو بكر البزار 2223 حدثنا عباد بن يعقوب حدثنا أبو يحيى التيمي حدثنا فضيل بن مرزوق عن عطية عن أبي سعيد قال لما نزلت ( وآت ذا القربى حقه ) دعا رسول الله ص فاطمة فأعطاها فدك ثم قال لا نعلم حدث به عن فضيل بن مرزوق إلا أبو يحيى التميمي وحميد بن حماد بن أبي الخوار وهذا الحديث مشكل لو صح إسناده لأن الآية مكية وفدك إنما فتحت مع خيبر سنة سبع من الهجرة فكيف يلتئم هذا مع هذا فهو إذا حديث منكر والأشبه أنه من وضع الرافضة والله أعلم « ابن کثير با چند واسطه از ابو سعيد خدري نقل ميکند که: وقتي آيه ي ( وآت ذا القربي حقه) نازل شد، پيامبر(ص) فاطمه را خواست و فدک را به او بخشيد... سپس ميگويد:قبول اين حديث مشکل است چراکه آيه مزبور مکّي و فتح خيبر و تسلط پيامبر بر فدک در مدينه (سال هفتم هجري) اتفاق افتاده است... به نظر ميرسد که اين حديث از مجعولات رافضه (شيعه) باشد ، و خدا داناتر است.» فتح القدير ج3/ص224 وأخرج البزار وأبو يعلى وابن أبي حاتم وابن مردويه عن أبي سعيد الخدري قال لما نزلت هذه الآية وآت ذا القربى حقه دعا رسول الله صلى الله عليه وسلم فاطمة فأعطاها فدك وأخرج ابن مردويه عن ابن عباس قال لما نزلت وآت ذا القربى حقه أقطع رسول الله صلى الله عليه وسلم فاطمة فدك قال ابن كثير بعد أن ساق حديث أبي سعيد هذا ما لفظه وهذا الحديث مشكل لو صح إسناده لأن الآية مكية وفدك إنما فتحت مع خيبر سنة سبع من الهجرة فكيف يلتئم هذا مع هذا انتهى « در فتح القدير نيز بعد از نقل از چهار نفر از بزرگان محدثين ، حديث اعطاي فدک به فاطمه(س) را از دو نفر از صحابه (ابوسعيد و ابن عباس)، استبعاد ابن کثير را نقل کرده است.»

و جواب از اشکال ابن کثير اين است که در کتب تفاسير زياد ذكر شده احتمال اينكه آيه اي دو مرتبه نازل شده باشد و يا تفکيک در آيات سوره اي بين آيات مکي و مدني باشد، و ما جواب را از زبان خود او و ابن تيميه مي دهيم:
 

تفسير ابن كثير ج1/ص372 وقد ذكر محمد بن إسحاق وغير واحد أن صدر سورة آل عمران إلى بضع وثمانين آية منها نزلت في وفد نجران وقال الزهري هم أول من بذل الجزية ولا خلاف أن آية الجزية نزلت بعد الفتح فما الجمع بين كتابة هذه الآية قبل الفتح إلى هرقل في جملة الكتاب وبين ما ذكره محمد بن إسحاق والزهري والجواب من وجوه أحدها يحتمل أن هذه الآية نزلت مرتين مرة قبل الحديبية ومرة بعد الفتح الثاني يحتمل أن صدر سورة آل عمران نزل في وفد نجران إلى هذه الآية وتكون هذه الآية نزلت قبل ذلك « ابن کثير در تفسير خود ميگويد: ... اختلافي نيست در اينکه آيه جزيه بعد از فتح مکه نازل شده ؛ در حاليکه پيامبر(ص) اين آيه را در ضمن نامه اي که براي هرقل روم قبل از فتح نوشتند،ذکر کرده اند. وسپس گفته:از اين اشکال چند جواب داده شده است : يکي اينکه احتمال دارد اين آيه دو بار نازل شده باشد ؛ يکبار قبل از فتح و يکبار بعد از فتح . » كتب ورسائل وفتاوى ابن تيمية في التفسير ج13/ص340 وإذا عرف هذا فقول أحدهم نزلت فى كذا لا ينافى قول الآخر نزلت فى كذا اذا كان اللفظ يتناولهما كما ذكرناه فى التفسير بالمثال واذا ذكر أحدهم لها سببا نزلت لأجله وذكر الآخر سببا فقد يمكن صدقهما بأن تكون نزلت عقب تلك الاسباب أو تكون نزلت مرتين مرة لهذا السبب ومرة لهذا السبب « ابن تيميه ميگويد:اگر روايتي بگويد:فلان آيه درباره فلان موضوع نازل شده و روايتي ديگر موضوع ديگري را به عنوان شان نزول معرفي کند، و لفظ آيه هر دو را شامل شود، با هم منافاتي ندارد؛ چراکه ممکن است بعد از تحقق هر دو موضوع آيه ناظر به هر دو نازل شده باشد يا آيه دو بار نازل شده باشد و هر بار براي يک موضوع .»

 

و نزد شيعه واضح است که امر الهي در آيه مبارکه پشتوانه امامت است و فدک نماد است و اصرار حضرت صدّيقه (س) به همين جهت بود و لذا از نقل شيعه حكايت شده که وقتي خليفه عباسي تعيين حدّ فدک را از امام شيعه خواست فرمودند يک حدّ آن مشرق و حدّ ديگر مغرب است.

و واضح است که پس از اقطاع، سهمي براي ديگري نمي ماند، در آيات ديگر بيان يک حکم کلي شرعي است با تعبير ولذي القربي يا لذوي القربي اما در اين آيه امر به ايتاء است از ناحيه خداوند متعال که شاهد آوردن حضرت هم بر يک موضوع شرعي بود نه يک حکم شرعي که معني ندارد استشهاد بر آن.

در نهج البلاغه است که (بلي کانت في ايدينا فدک الي آخر) ، و گير افتادن ابوبکر در مقابل استدلال قوي امبر المومنين (ع) که ابوبکر چه کسي از ذو اليد طلب شاهد مي کند در نقل شيعه هست و سپس قضيه خالد ، ونيز بيرون کردن وکيل حضرت صديقه (س) از فدک ، که پس از درايي شدن اصل شاهد آوردن ، رمي اين حرف به کذب شيعه، مورد قبول منصفين در طول تاريخ نخواهد بود.

 

3- صحيح بخاري و مسلم از پيامبر خدا (ص) نقل ميکنند که فاطمه پاره تن من است هر کس او را به غضب آورد من را به غضب آورده و هر چه او را اذيت کند من را اذيت کرده:
 

صحيح البخاري ج3/ص1361 ح 3510 --- صحيح البخاري ج3/ص1374 ح 3556 حدثنا أبو الوليد حدثنا بن عيينة عن عمرو بن دينار عن بن أبي مليكة عن المسور بن مخرمة أن رسول الله (ص) قال فاطمة بضعة مني فمن أغضبها أغضبني صحيح مسلم ج4/ص1903 2449 حدثني أبو معمر إسماعيل بن إبراهيم الهذلي حدثنا سفيان عن عمرو عن بن أبي مليكة عن المسور بن مخرمة قال قال رسول الله (ص) إنما فاطمة بضعة مني يؤذيني ما آذاها

اکنون ملاحظه ميکنيم که آقاي قاضي که محاکمه کردن حضرت فاطمه (س) را برگزيد که چرا حضرت بر ابوبکر غضبناک شدند ، به نوعي محاکمه کردن پيامبر خدا در اين گفتار است که چرا شما غضب کسي که معصوم نيست را غضب خود خوانده ايد!

 

4- ميگوييم: فرض ميگيريم که حضرت فاطمه (س) معصوم نبودند ، اما معصوم نبودن از خطا و اشتباه غير از ارتکاب گناه و فسق شرعي است ، آيا حاضر بودند آشکارا عمل حرام شرعي انجام دهند؟!

چرا با اينکه شما ميگوييد سخن ابوبکر در نقل روايت از پيامبر را شنيدند، با او قهر کردند در حالي که قهر کردن با مؤمن بيش از سه روز ميگوييد حرام شرعي است؟

آيا (نعوذ بالله) حضرت حاضر به ارتکاب اين حرام شرعي شدند يا اينکه به تمام تاريخ اعلان کردند که با توجه به آنچه پيش آمد ، قهر من با ابوبکر نه تنها حرام نبود بلکه وظيفه شرعي من بود؟

و هر كس شنيد، چاره اي ندارد جز اينكه يا انتخاب كند من را و يا آن كس كه من تا آخر با او قهر بودم.

اللهم عجّل في فرج آل محمد(عليهم السلام)

و الحمد لله تعالي

 

 

+ نوشته شده توسط حسین در جمعه پانزدهم خرداد 1388 و ساعت 15:54 | نظر بدهید

توضیح پيرامون مطلب محاكمه ابن كثير

باسمه تعالي

مباحث پيرامون مطلب محاكمه ابن كثير

-تقيه مال خوف است. وقتي عمر كسي طولاني مي شود در شرايط بعدي ظالمين حاكم براي او تدبير مي كنند ووظيفه شرعي او هم عوض مي شود؛ يعني اگر بعداً تصميم به برخورد مي گرفتند هر كاري ممكن بود انجام دهند (ديگر بالاتر از اين مي شود كه به خود پيامبر گفتند ان الرجل ليهجر) . اگر مي ديدند كه مي خواهد كاري كند برنامه ريزي مي كردند. به محض اينكه حضرت زهرا - سلام الله عليها - طوري مي شد كه در خوف اين قرار مي گرفتند كه صدمه بزنند، وظيفه شان تغيير مي كرد. اما در اين فاصله دو ماه وبا توجه به دختر پيامبر بودن وگريه ها و... نگذاشتند آنها كاري كنند و كوتاه مي آمدند وبعد هم كه حضرت شهيده شدند.

حركت هم طوري بود كه بدون تقيه بود؛ يعني اعلامي باشد واحدي نتواند خدشه كند والا حضرت امير در شوراي عثمان چقدر صحبت كردند؛ كلمه اي از آنها را سني ها نمي آورند. مي گويند خطب ابوالحسن واز خودش تعريف كرد كه من اين كارها را كرده ام. آنوقت در نقل هاي شيعه هست كه مفصلاً صحبت كردند وغدير را گفتند و... . مي گويند چرا علي غدير را نگفت؟ بابا علي غدير را گفت. شما نقل نكرديد. يك جا كه در رهبه بود ديگر نشد وصدايش پيچيد والا در شورا كه خصوصي بود ومسلمان ها جمع شده بودند پشت در كه آنها تصميم گيري كنند حضرت آن چيزهايي كه گفتند اينها همه را كتمان كردند.

-يك نفر گفته بود كه از مسلمات اهل سنت است كه علي تا ? ماه بعد از پيامبر بيعت نكرد (االبته از مسلمات نيست واختلاف سنگيني بينشان است) . عنوان زده بود كه خليفه مظلوم در تهمت آتش زدن [خانه] حضرت زهرا و كتاب الهجوم علي بيت فاطمه كه كتاب خوبي هم هست (كه روايات را بررسي كرده) را بررسي كرده است. اولش آمده وروايتي آورده وگفته كه چطور نويسنده مي خواهد جواب خدا را بدهد كه تكه اي از روايت را مي آورد وتكه اي را نمي آورد. تكه اي كه آورده: عمر آمد ومعه فتيلة؛ مشعل دستشان بود وآمدند در خانه. ومي گويد چرا دنباله اش را نياورده اي كه: وقتي فتيله آوردند علي آمد در خانه گفت چكار داريد؟ گفتند بيا بيعت كن. گفت كه ما كه دعوا نداريم. من داشتم قرآن جمع مي كردم، دارم مي آيم. از در آمد وبراحتي آمد وبا خليفه بيعت كرد. جواب او براي خدا اين است كه خوب خود اهل تسنن در بقيه اش اختلاف شديد دارند كه آيا علي آمد يا نيامد؟ صحيح بخاري مي گويد علي تا ? ماه بيعت نكرد. وقتي اين قضيه گفته شد واسم صحيح بخاري آمد، والبته حرف هايش را چون فرصت نداشتم نياوردم، بعد از مدتي برگشته بود گفته بود از مسلمات اهل سنت است كه علي تا ? ماه بيعت نكرد. نوشته بودم كه اختلاف است ودو نقل است كه شيعه البته مي گويد هر دو صحيح است ودو تا بيعت كرد: يكي با ريسمان وزور ويكي هم بعد از شهادت حضرت صديقه از باب شرايطي كه پيش آمده بود خود حضرت بيعت كردند. ولي طرف اصرار داشت كه كي گفته وشيعه بيخود مي گويد كه دو تا بوده واز مسلمات اهل سنت است كه علي تا ? ماه بيعت نكرد. (جالب است كه او ابتدا نويسنده آن كتاب را مي گويد كه چرا بقيه حديث را نياوردي وحال چنين مي گويد كه از مسلمات است....)

-حضرت اگر همان جريان اول بود سني ها مي گفتند لم يبايع و كاري كردند كه ميخش كوفته شد. كسي نمي تواند بگويد علي از روز اول تقيه كرد. هيچ كدام از ائمه كاري نمي كردند كه صدايش نپيچد. حضرت امام رضا - عليه السلام - مأمون كه مي خواست ايشان را با زور بياورد كاري كردند كه سني وشيعه نقل كردند كه حضرت قبول نكردند. بعد از آنكه زور خليفه پيش آمد قضيه فرق كرد. چون مبناي شيعه بر تقيه است. قدم به قدم مي روند جلو وبه محض اينكه موضوع تقيه محقق شد تقيه مي كنند. اما قبلش تا آنجا كه خوف پيش نيامده اعلام مي كنند. اصل بر تقيه نيست ولذا در روايات هم گفته اند كه صاحب التقية اعلم بها: آن كسي كه مي خواهد تقيه كند مي فهمد وبايد احراز كند شرايط را. ولذا آن تقيه هم كه خوف است حضرت فرمودند انما شرعت التقية ليحقن به الدم فاذا بلغ الدم فلاتقية. همه تقيه براي اين است كه كشته نشوند، خودش وديگران. يك جا مي رسد كه اگر تو تقيه كني كسي كشته مي شود ديگر حق نداري تقيه كني وباعث كشته شدن ديگري شوي. خيلي اينها زيبا است وفقها هم فتوا مي دهند كه اگر به دم رسيد ديگر نمي شود واكراه هم فايده اي ندارد. يكي را بگويند بكش والا مي كشمت.

-صريحاً در صحيح بخاري هست كه حضرت امير وقتي خواستند بيعت كنند خطبه خواندند. سني ها مي گويند كه فضائل ابوبكر را حضرت گفت وابوبكر به گريه افتاد. عجب! وقتي فضائل ابوبكر را مي گويند، گريه مي كند؟! اصل گريه اش را صحيح بخاري مي گويد كه صحبت مي كرد وابوبكر گريه مي كرد. خود بخاري مي گويد چون فضيلت ابوبكر را مي گفت، گريه كرد. عقلا فكرش كنيد! كسي فضيلت بگويد، تعريف كسي را بدهد گريه مي كند؟ چيزهاي ديگري حضرت گفتند ولذا حضرت قبلش گفتند عمر نباشد. خود صحيح بخاري دارد وعلمايشان نمي دانند چطور معنا كنند: كراهية حضور عمر. بعد چي دنبالش؟ حضرت مي فرمايد ما نخواستيم كه سر ملك دعوا كنيم ولكنكم استبددتم علينا؛ كه شما با استبداد يعني بدون اينكه با كسي صحبت كنيد ومشورت كنيد. يعني خودتان يك كاري كرديد وسراغ علي نيامديد. آيا اين خودش اشاره نيست كه من در اصل خود مسأله بيعت وخلافت مشكل داشتم؟! پس اينگونه نبوده كه حضرت بيان نكنند حق خود را در مسأله خلافت (وفقط حضرت زهرا آن هم بر اساس مسأله ارث واينها تظلم كرده باشند) . واين كلمه استبددتم، استبددت و... فراوان آمده در نقليات. بنابراين كوتاهي عمر ضرت، سبب شد كه دستگاه حاكم نتواند براي حضرت زهرا برنامه ريزي كند وموقعيتي بود كه حضرت حرف هايشان را زدند وشهيده شدند وميخش ماند در تاريخ. اما اگر در ادامه طولاني تر مي شد عمر حضرت ايشان را مي انداختن داخل همين جريانات: يا تقيه كه اخافه بود (اينها مي دانستند چطور برنامه ريزي كنند. بعد آمدند كه كارها تمام شد گفتند برويم از حضرت زهرا عذرخواهي كنيم. آمدند. البته مي گويند: فرضيت، اما دروغ است. خود صحيح بخاري صريحاً مي گويد: حتي توفيت. كسي اگر درست مسائل را بررسي كند وشرايط سياسي و...

را، خوب مي تواند بفهمد راست را از دروغ) ومي كردند اين كارها را وبعد هم كه تقيه مي شدوظيفه حضرت زهرا، شروع مي كردند ماستمالي سياسي: بيايند وبروند وعذرخواهي و چه و... تمام مي شد. بعد هم دروغگوها مثل آب خوردن مي گفتند دروغ هايشان را وهمه چيز تمام مي شد. فلذا تقدير الهي اين بود براي حضرت صديقه - سلام الله عليها - كه حرفشان را بزنند وهنوز وظيفه شرعيشان تقيه نشده بود وبعد هم كه حضرت شهيده شدند وبه اين شكل تمام شد.

-اينكه زندگي ساير اهر بيت طوري بوده كه سريعاً شخص مسلمان را الزام به انتخاب نمي كند وجهش را حضرت بقية الله فرموده اند؛ در توقيعات آمده كه پرسيدند كه چرا غيبت شده وما نمي توانيم خدمت شما برسيم؟ حضرت فرمودند اين مصداق اين است كه لاتسألوا عن اشياء ان تبد لكم تسؤكم. اول جواب هايي مي دادند حضرت. بعد فرمودند همين اندازه براي شما بگويم كه: ليس احد من آبائي الا وفي عنقه بيعة لطاغية زمانه؛ هيچ كدام از پدران من نبودند الا اينكه از ناحيه خدا يك بيعتي بر گردن آنها بود براي آن طاغي زمانش. اين وظيفه هم وظيفه شرعي است كه با تكوين ارتباط دارد؛ حضرت فرمودند هر كدام از ما امام مي شود يك صحيفه اي از روز اول پيامبر برايش گذاشته اند كه ديگر ائمه هم نديده اند. او باز مي كند وطبق آن عمل مي كند. حضرت فرمودند تنها تفاوت من اين است كه (اگر ظاهر بشوم بايد تقيه كنم وبيعتي صوري نسبت به خليفه وقت داشته باشم وحال آنكه امتياز من نسبت به آبائم اين است كه) آنها اين بيعت ظاهري را داشتند ومن ندارم. ولذا حتماً بايد غائب باشم ووقت ظهور هم قيام است. تمام ائمه از ناحيه وظيفه شرعي والهي وآن چيزي كه امام آن صحيفه را باز مي كند وعمل مي كند در آن نوشته بوده كه موظفي گردن نهي به بيعت فلان طاغي زمان. امام رضا - عليه السلام - وقتي كه امامت شروع كردند تقيه نمي كردند (البته تقيه مي كردند ولي نه به آن حد كه اصلاً حرف نزنند ودر ميزان تقيه فرق مي كردند با شرايط سابق) . ببينيد در احوال حضرت كه پدرشان آن همه در بغداد وبعد شهادت ايشان وبعد از پدر امام شده بودند وتقيه نمي كردند، آن هم در برابر هارون با آن تشكيلات عجيب وغريب. شيعه مي گفتند يا بن رسول الله اين به شما صدمه مي زند (شيعه اي كه به امر تقيه خو گرفته ومي شناسد آن را) . حضرت فرمودند اگر انگشت هارون به من برسد من امام نيستم.

لذا برنامه تقيه وبيعت با طاغوت زمان وخصوصياتش كه با چه اندازه از تقيه همراه است، اينها را هر امام مي دانستند. اينكه چرا الزام نمي كنند شخص مسلمان را، چون از قبل يك معاهده الهي است با تك تك ائمه كه بر گردن شماست بيعت با طاغي زمان و چون بر گردن امام است، عموم مردم نمي فهمند چه شد. وقتي كسي موظف به تقيه است مردم به شبهه مي افتند ونمي تواند صاف حرف بزند. وبيعة لطاغية زمانه، يعني مطلق تقيه واينكه اجازه ندارند از جانب خدا كه تشكيل حكومت دهند وخروج كنند وحرف بزنند بر عليه حاكم وبگويند برحق نيست. واحراز شرايط تقيه هم گاهي بر مبناي دوران امام قبلي بوده؛ مثل امام سجاد - عليه السلام - كه بخاطر شهادت پدرشان كه حجت را بر بقيه ائمه بر تقيه تمام مي كرد از اين جهت كه سبط پيامبر بود وشهيدش كردند وعلي بن الحسين - عليه السلام - هم همان است وبقيه هم همان. امام باقر - عليه السلام - هم فرمودند كه ان علي بن الحسين فتح باباً كه ما هم همان باب را مي رويم. نمي تواننند امت اسلاميه بگويند كه چرا حرف نزد.

بحث بيعتي هم كه از امام سجاد گرفتند جالب است كه خواستند بيعت بر عبوديت يزيد بگيرند كه حضرت فرمودند ان كان القتل؟ بعد يك عبارت كلي ودووجهي گفتند وطرف گفت كه هم اقرار نكردي وهم جانت را محفوظ كردي كه در واقعه حره، مسلم بن عقبة ملعون با وجودي كه يزيد سفارش كرده بود ولي اينگونه سراغ حضرت آمد. اين مسلم بن عقبة از كساني است كه اگر تاريخش نوشته شود وسان داده شود خيلي جالب است. اصلاً خود علماي بزرگ سني مثل ذهبي مي گويد: من فقط از باب اينكه بعضي ها در صحابه ذكرش كرده اند (چون پيامبر را ديده بود) اسمش را بردم والا نمي خواهم اسمش را ببرم. زماني كه آن جنايات را مرتكب شد?? يا ?? سالش بود و پير بود ملعون خبيث. وقتي غالب شد گفت همه زنها بر شما حلال. خود سني ها مي گويند چقدر اولاد اين قضيه حره در مدينه به دنيا آمد. اينها خيلي مهم است براي سني ها. حاج آقاي بهجت ديشب مي فرمودند يك كتابي است وهابي ها نوشته اند كه شيعه مي گويند يزيد خمر مي خورده. شما آنجا بوديد وديديد؟ ما عرفنا منه الا الفقه والصلاة. حاج آقا گفتند كه آن كسي كه تصحيح كرده كتاب را در پاورقيش نوشته كه اما واقعه حره را نمي شود انكار كرد. فقه وصلاة مسلم بن عقبة را فرستاد بر عليه مدينه، ببينيد چه كارها كرد. اينها آخر همه سني بودند وربطي به شيعه نداشت واقعه حره. ولي شيعه اگر مي خواهند كتاب بنويسند بر عليه يزيد خوب است كه اينها را از خودشان جلوه دهند. وجالب اينجاست كه فقط سفارش امام سجاد را كرد كه اگر نكرده بود مسلم بن عقبة خبيثي بود كه حتماً حضرت را مي كشت. يك رمز قشنگي دارد. اول كه مي خواست برود يزيد گفت اوصيك بعلي بن الحسين خيراً. بعد هم كه مسلم هي كه خواست كاري كند مي گفت حيف ك.هـ اميرالمؤمنين سفارشت را كرد. آنوقت بقيه را ول... عبارات ذهبي وابن كثير براي آنها مثل وحي است. ما نبايد از قول خودمان بگوييم.

-گفته بود فلان باحث سني كه شمر كه فلان قدر جوانمردي داشت كه از اول گفت كه من با حسين نيستم. مي خواست بگويد كه خود شما شيعه ها امام حسين - عليه السلام - را كشتيد وبعدش هم توبه كرديد وعزاداري كرديد. حال آنكه رئيس توابين اصلاً در لشكر مقابل امام حسين - عليه السلام - نبود. ثانياً صحابي بود كه شما (طبق اعتقاد خودتان) حق نداريد به او چيزي بگوييد (آخر خيلي فحش داد به اينها كه بعداً توبه كردند) . خود علماي آنها مثل ذهبي چه مي گويند در مورد رئيس توابين (سليمان بن سرد خزاعي) كه اصلاً نبود وفقط ناراحتي اش اين بود كه چرا امام حسين - عليه السلام - ما را دعوت كردند ونرفتيم. آن سني مي گفت شمر لااقل كه جوانمرد بود واز همان اول گفت كه من با امام حسين نيستم ووقتي هم با او نيست كه از آن كارها مي كند! او اين را مي گويد ولي ابن كثير هر جا مي رسد به شمر مي گويد قبحه الله. سني ها هم مثل شيعه در ترضي واينها دقت دارند. وقتي به كسي مي رسند، اگر شيعه باشد نمي گويند رحمه الله، ولي بدانند سني است مي گويند رحمه الله. به شمر مي رسد مي گويد قبحه الله. يك جايي هم كه فضاحت را به حد اعلي رساند وخود شمر گفتند بي حيايي نكن. خود ابن كثير مي گويد فحيَّ شمر. اينجا ديگر حيا كرد. آخر آمد در حالي كه حضرت ايستاده بودند گفت آتش بزنيد خيمه ها را. خود ابن كثير نقل مي كند.

منظور اينكه وقتي كسي موظف به تقيه است ديگران خوب نمي فهمند كه چه شد مطلب. به خلاف كسي كه وظيفه اش تقيه نيست وهمه مي فهمند مطلب را.

-امام حسين - عليه السلام - وقتي امام حسن - عليه السلام - صلح كردند، هر دو در تقيه بودند وحضرت امام حسين هم ده سال بعد از برادرشان در زمان حكومت معاويه حرفي نزدند واما حسن هم گفته بودند كه كه از برادرم نخواه كه با تو بيعت كند. قيد صلح نامه امام حسن اين بود كه يزيد نبايد بيايد. امام حسين هم كه فرمودند من با يزيد بيعت نمي كنم فرمودند كه قيد صلح نامه اين بوده كه يزيد نبايد بيايد. يعني خليفه نبود قانوناً. يعني باز اينجا چون صلح نامه اي صورت گرفته بود بدواً شرايط تقيه نيست. لذا از مدينه بيعت نكردند ورفتند بيرون. بعد به حساب ظاهر شرع، هي نامه آمد. ظاهر شرع خيلي جالب است. آنهايي كه ظاهر را نمي ديدند روي حساب باطن وسياست عمل مي كردند مي گفتند اينها فايده ندارد وهي نصيحت مي كردند حضرت را. حضرت هم مي گفتند ببينيد اينها نامه فرستادند چرا نروم. ظاهر شرع دقيقاً اين است كه نامه فرستاده اند وقبول اين دعوت كه امر حرامي نيست. آن فتانت سياسي است كه قضيه اين است كه مي خواهند دغل كنند وبعداً از حرفشان برمي گردند و... در ظاهر شرع كه اين حرف ها نيست وبايد احتمال خطر باشد. چند هزار نامه و... كه آمده بود. لذا حضرت راه افتادند براي پاسخ به اين نامه ها كه چيز طبيعي است وحرام نيست. رفتند تا جايي كه شرايط تقيه شد كه اين كه مي خواستند حضرت را بكشند. اينجا كه رسيد حضرت به عمر سعد گفتند كه آن چند راه را پيشنهاد كردند كه شرايط يك شرايطي شد كه سني ها هم دارند كه حضرت ابا نكردند از اينكه با يزيد بيعت كنند (حال كه قضيه قتل و... پيش آمده وشرايط تقيه است) والبته شرايط جوري بود كه كسي ابهام نداشت با آن مقدمات عدم بيعت در مدينه وحركت از مدينه و... در اينكه بيعت با يزيد اگر شده بود اجباري است. تقديرات الهي هم اينگونه است كه شهادت حضرت هم يك شهادت خلاف تقيه نيست.

ملعون هايي كه طرف حضرت بودند گفتند كه الان ايشان در چنگ ماست وما بايد بگوييم تسليم بايد تسليم بلاقيد باشد واينكه تا برويد شام و... ما بيعت را كار نداريم. شما تسليم شويد ما شما را مي آوريم در كوفه؛ خواستيم جلو همه گردنت را مي زنيم همان طور كه با مسلم بن عقيل كرديم ومي خواستند هيمنه درست كنند. حرام است كه قبول كند شخص كه بگيرند وبياورند مثل عبد هر كاري خواستند انجام دهند. دارند: بين السلة والذلة كه ذلت اين بود كه تمام اختيار دست عبيد الله باشد وهر كاري خواست بكند. وحال آنكه تقيه اين است كه من بيعت مي كنم با تو به عنوان اينكه تو خليفه اي ومن مرئوسم وحقوق رعيت را بايد مراعات كني. اين مي شود تقيه كه حقوق عقلائي مجتمع با تقيه محفوظ بماند. اما ذلت اين است كه هيچ چيز مراعات نمي شود وخواست شخصي يك نفر است. اگر اختيار تماماً دست اوست ديگر تقيه جا ندارد. بيعت يك حقوق طرفيني مي آورد. اما نزول بر حكم يعني هر چه من گفتم. مخصوصاً با آن شرايط كه معلوم بود كه آنها چه مي خواهند بكنند وقضيه مسلم هم اتفاق افتاده بود و... ديگر شرايط تقيه نبود. لذا فرمودند بين السلة والذلة وهيهات منا الذلة. ومقصود از طاعة اللئام همان نزول بر حكم است كه قبلش بود. وبيعت هم اگرچه يك نحو طاعت هست ولي آن طاعت ذلّي نيست. الآن كسي كه رئيس جمهور است وديگران قانوناً اطاعت او مي كنند هيچ كس نمي گويد ذليل او هستند. بيعت هم مثل آن است. مثلاً كسي رأي نداده به رئيس جمهور وبر عليه او هم مقاله مي نويسد ولي قانوناً به رياست جمهوري او گردن نهاده ودستورات قانوني او را اطاعت مي كند وهمه مي دانند كه مخالف اوست ولي در بيعت با اوست. شرايط بيعت ابتدايي فرق مي كرد كه عن طوع محسوب مي شد.

بخلاف بيعت در شرايط تقيه كه مثل اين است كه كسي در انتخابات رأي نداده به او وعليه او هم مطلب مي گفته ومطاعن او را مي گفته والان كه رئيس جمهور شده ديگر او را رئيس جمهور مي داند. پس يبايع اولي (مثلي لا يبايع مثله) كه در مدينه بود همان بيعت غيرمشروع است، ولي بعد كه مي گويند بيعت كن وگرنه مي كشيم، شرايط تفاوت مي كند. بعد كه گفتند كه بيعت هم نه، نزول بر حكم. اين اسرار لطيفي دارد وآن اينكه خداي متعال مي خواهد بالاترين شهيد عالم خلقت، تمام گام هايي كه برداشته روي وجوب باشد. اگر پرده كنار برود مي بينيد اول حرام بود بر حضرت بيعت وواجب بود ابا كند ومي رسد جايي كه واجب است بيعت كند واو [طرف مقابل] مي گويد ديگر بيعت قبول ندارم. يعني سراپامشي بر وجوب كرده. عاقل مي فهمد كه نه گفتن او (كه ديگر بيعت نه) معلوم مي كند شرايط را. كه اگر بيعت نه، پس چه مي خواهد؟ از نزول بر حكم به قطع مي رسد كه قصد قتل دارند. اين ديگر تحليل سياسي نيست واينكه مي گويند بيعت نه، احتمال عقلايي نمي رفت كه زنده بگذارند. بخلاف قضيه حركت به كوفه كه تحليل سياسي افرادي بود كه وفا نمي كنند، نه اينكه همه عقلا بگويند [چنين چيزي را] ولذا آنها كه همراه حضرت بودند چنين تحليلي نداشتند واينها چند هزار نفر هم بودند. يك دو يا سه نفري اين حرف ها را مي زدند ومقابلشان را نقل نمي كنيم. چون آن دو سه نفر كه مقابل اينها تحليل داشتند، نقل مي شود. والا حضرت تا آنجايي كه رسيدند آن محلي كه خبر مسلم رسيد ومتفرق شدند عده اي وتا آن شب كه حضرت آن طور فرمودند كه بقيه هم برويد [عده زيادي همراهشان بود] . اينها همه شواهدي است بر اينكه احتمال عقلايي بود وشرعاً امر بين وجوب ها بود.

اما دليل آنكه جز در آن نقل تناجي ونامه عمر سعد به ابن زياد، مطلبي در خصوص قبول بيعت از طرف امام حسين - عليه السلام - نيامده، اين است كه در شرايط تقيه هم معصومين جوري عمل مي كردند كه معلوم باشد زوري بوده ولذا منطقي نيست كه مثلاً براي لشكر بيايند وخطبه بخوانند كه حاضرند بيعت كنند.

يزيد قبل از آنكه خليفه شود مي گفت من با حسين نمي توانم بسازم ومي خواست بهانه بگيرد وبكشد. ولذا وقتي اولين نامه را فرستاد به مدينه نوشت: وليكن مع الجواب رأس الحسين. آخر چنين كسي بيعت مي خواهد؟ يك عداوتي داشت واز آن طرف هم سلاطين، رقيب نمي توانند تحمل كنند. سم دادن به امام حسن - عليه السلام - در حالي كه معاويه صلح كرده بود با ايشان، خود گواهي بر اين امر است؛ علي الخصوص رقيب حقي كه آن سلطان مي بيند كه ملت او نظر دارند به آن رقيب. ضمن آنكه يزيد بيش از پدرش اميد داشت به هيمنه وسلطنت طولاني، بخصوص با زمينه چيني اي كه معاويه كرده بود. ولي مي ديد با وجود امام نمي شود. لذا مي خواست همان روزهاي اول، كار را تمام كند ودنبال بهانه بود تا كار را تمام كند ويك نفر در عالم اسلام كه مشار بالبنان باشد وجود نداشته باشد. حال در آخر كار كه حسين آمده در دستشان چه مي كنند؟ آيا زندان مي كردند؟ اصلاً اينكه قبول نمي كردند بيعت را براي اين بود كه قصد داشتند به محض اينكه حضرت تسليم شدند، بكشند. اصلاً مجال نمي دادند.

-آقاي دكتر عصام العماد مي گفت يكي از جرقه هايي كه باعث شيعه شدنم شد اين بود كه مي ديدم در كودتاهايي كه در دنيا مي شود، به محض به ثمر رسيدن كودتا، اول جايي را كه اشغال مي كنند خانه رئيس جمهور يا پادشاه است. چطور شد وقتي خواستند بيعت بگيرند سراغ زبير، سعد بن عبادة كه در مدينه رئيس بود يا ديگران نرفتند؟ پس معلوم است كه در آن جو مشخص بود كه حق با علي بوده است. سعد بن عبادة ادعاي رياست داشت، ولي آنها به او اهميت نمي دادند؛ چرا كه مردم مي دانستند كه فقط حرف است، ولي علي با وجودي كه اصلاً حرف نمي زد مي گفتند با زور كه بايد بيايي بيعت كني. پس در آن جو همه مي فهميدند كه حق با اوست.

-تقيه همان طور كه در مسأله دم است در آبرو وغزت هم هست، ولي رتبه سنجي مي شود. يعني بايد بدانند كه عزت وذلتي كه در آن طرف است بيشتر است يا نه؟ البته توجه شود كه تلقي زيديه از قيام حضرت اين است كه حضرت تا آخرين قطره خون ايستاد وبيعت نكرد. در طول تاريخ بوده است وهميشه هم قيام مي كردند. اگر هم بخواهيم بگوييم كه ذلت تسليم وآبروريزي كه به بار مي آمد باعث از بين رفتن شرايط تقيه مي شد كه حضرت خودشان را به كشتن بدهند، از نظر فقهي اينگونه نيست ومرتبه حفظ نفس بالاتر است. اين شعارهايي كه مرسوم است چيز ديگري است. البته اينكه از اقدامي برداشت حماسي شود مشكلي نيست وبازتاب قضيه واينكه بازتاب حماسي داشته باشد مثل فرمايش حضرت كه وقتي رسيد به ذلت: هيهات منا الذلة، اين بس است براي حماسه بودن. اما اين را اگر اين گونه تعبير كنيم كه فلاني تا آمد پفك را از دستش بگيرد بگويد هيهات منا الذلة ومن نمي گذارم پفك را از دستم بگيري! اين نمي شود. تطبيق مسأله مهم است كه مثلاً در چنان جايگاهي طرف بگويد كه نمي گذارم بگيري از دستم وبايستد ودعوا كنند ومثلاً كشته شود، اين تطبيق را مي شود قبول كرد؟ به خلاف جايي مثل دفاع شرعي كه در فروعات فقهيه، فقها جدا كرده اند وحكمش را گفته اند. آنجايي كه جاي دفاع است ومشروع است دفاع، بگوييد هيهات منا الذلة ودرست هم داريد مي گوييد. يعني حماسي بودن كربلا وتطبيق آن بر مسائل شرعيه مسلّم، ولي تطبيق آن بر مصاديق عرفي و... به درد دكلمه وخطابه و... مي خورد وتشخيص موضوع با فقيه است. البته بعضي مواقع مخلوط كاري هاي زيدي با امامي مي شود وحاج آقاي بهجت مي فرمودند امام صادق مي فرمايد: لا يجيئكم ما يخصكم ابداً والزيدية وقاء لكم ابداً.

يعني آن بينش هاي فقهي زيدي با اماميه يك تمايزهاي يدرك ولايوصف دارد كه خود شخص بايد درك كند كه زيديه چه مي گويند واماميه چه مي گويند؟ تاريخش را ومباديش را ببيند. حضرت زيد چه مي گفت؟ حضرت زيد خيلي بزرگوار بود وحاج آقاي بهجت هميشه با تجليل از ايشان ياد مي كنند. اما علي اي حال زيد است وبا امام باقر - عليه السلام - در كنار هم اند.

مقاله محاکمه ابن کثیر- نگارش سوم

ابن کثیر و محاکمه حضرت فاطمه(س)

[سه مقدمه]

[1]قبل از تشکيل جلسه دادگاه، ذکر سه مقدمه لازم است:

[١.عدم وجوب تقیه بر حضرت زهرا ]

1.  حضرت زهراء (سلام الله عليها) يک امر مختص به خود دارند که در هيچ يک از اهل بيت (عليهم السلام) نيست و البته رمز آن ، که از ناحيه تقدير الهی رقم خورده ، کوتاهی عمر حضرت پس از رحلت پدرشان (صلّی الله عليه و آله و سلّم) است به طوری که وظيفه شرعی حضرت بر خلاف ساير معصومين (ع) به وجوب تقيه نيانجاميد[2]، ولی سائر اهل بيت (ع) زندگی  آن ها طوری بوده است که سريعاً شخص مسلمان را الزام به انتخاب نمی کنند و رمز آن -همان گونه که ذکر شد- لزوم صبر و تقيه به عنوان وظيفه الهی و شرعی آنان بوده است،

اما رفتار حضرت فاطمه (س) طوری است که می گويند من با ديگران تفاوت دارم؛ من به سرعت شخص مسلمان را الزام مي کنم که يا من را انتخاب کن يا غير من را و چاره ای نداری جز انتخاب! و لذا از سر همين ناچاری است که ابن کثير[3] ، آن عالم معروف و مورد قبول اهل‌سنت[4] ، محاکمه ايشان را بر می گزيند.

[٢. دو دسته روایات متحیرکننده]

2.  در ذکر دو دسته روايات است که نه تنها ابن کثير بلکه مشايخ و شارحين صحيحين را نيز متحير و سرگردان کرده است ، و آن اين است:

[الف) حرمت هَجر]

1. 1. دسته اوّل روايات دالّ بر حرمت هجر و قهر كردن است:

62 باب الهجرة وقول النبی صلى الله عليه وسلم لا يحل لرجل أن يهجر أخاه فوق ثلاث

5725 حدثنا أبو اليمان أخبرنا شعيب عن الزهری قال حدثنی عوف بن مالك بن الطفيل هو بن الحارث وهو بن أخی عائشة زوج النبی صلى الله عليه وسلم لأمها أن عائشة حدثت أن عبد الله بن الزبير قال فی بيع أو عطاء أعطته عائشة والله لتنتهين عائشة أو لأحجرن عليها فقالت أهو قال هذا قالوا نعم قالت هو لله علی نذر أن لا أكلم بن الزبير أبدا فاستشفع بن الزبير إليها حين طالت الهجرة فقالت لا والله لا أشفع فيه أبدا... ويقولان إن النبی صلى الله عليه وسلم نهى عما قد علمت من الهجرة فإنه لا يحل لمسلم أن يهجر أخاه فوق ثلاث ليال فلما أكثروا على عائشة من التذكرة والتحريج طفقت تذكرهما وتبكی وتقول إنی نذرت والنذر شديد فلم يزالا بها حتى كلمت بن الزبير وأعتقت فی نذرها ذلك أربعين رقبه وكانت تذكر نذرها بعد ذلك فتبكی حتى تبل دموعها خمارها[5]

« بخاری در صحيح خود در باب حرمت قهر بيش از سه روز با برادر مومن نقل ميکند که:

عبدالله زبير به علت بخششهای بی حد و حساب عايشه تهديد کرد که اگر او دست از اسراف هايش برندارد ، او را ممنوع التصرف خواهد نمود . وقتی اين خبر به عايشه رسيد ، نذر کرد که ديگر با ابن زبير سخن نگويد . هنگامی که قهر او به طول انجاميد ، ابن زبير چند واسطه فرستاد تا نزد عايشه از او شفاعت کنند ولی او زير بار نرفت تا اين که اين حديث پيامبر را به يا او آوردندکه ( قهر بيش از سه روز با برادر مومن جائز نيست ) عايشه مي گريست ومی گفت : با نذرم چه کنم؟ تا اينکه بالاخره با دادن کفاره با ابن زبير آشتی نمود »

5727 حدثنا عبد الله بن يوسف أخبرنا مالك عن بن شهاب عن عطاء بن يزيد الليثی عن أبی أيوب الأنصاری أن رسول الله صلى الله عليه وسلم قال لا يحل لرجل أن يهجر أخاه فوق ثلاث ليال يلتقيان فيعرض هذا ويعرض هذا وخيرهما الذی يبدأ بالسلام[6]

« بخاری و مسلم در صحيح خود از ابوايوب انصاری نقل کرده اند که : رسول خدا (ص) فرمودند: جائز نيست برای هيچ کس که بيش از سه روز با برادر مومن خود قهر کند به طوريکه هر گاه يکديگر را ببينند ، روی از هم برگردانند . و بهترينشان کسی است که به سلام ابتدا کند.»

[ ب) هجر حضرت فاطمه(س) با ابوبکر ]

1. 2. دسته دوم روايات، دال بر هجر حضرت فاطمه (س) است نسبت به ابوبکر:

[در صحیح بخاری]

فوجدت فاطمة على أبی بكر فی ذلك فهجرته فلم تكلمه حتى توفيت وعاشت بعد النبی صلى الله عليه وسلم ستة أشهر فلما توفيت دفنها زوجها علی ليلا ولم يؤذن بها أبا بكر وصلى عليها[7]

« بخاری در صحيح خود می گويد : (بعد از آنکه ابوبکر ادعای فاطمه را درباره فدک قبول نکرد ) فاطمه بر او غضب و با او قهر کرد و تا زنده بود با ابوبکر سخن نگفت . پس از شش ماه که وفات کرد ، همسرش علی بر او نماز گزارد و او را دفن کرد و ابوبکر را برای مراسم با خبر نساخت »

... فغضبت فاطمة بنت رسول الله صلى الله عليه وسلم فهجرت أبا بكر فلم تزل مهاجرته حتى توفيت وعاشت بعد رسول الله صلى الله عليه وسلم ستة أشهر قالت وكانت فاطمة تسأل أبا بكر نصيبها مما ترك رسول الله صلى الله عليه وسلم[8]

« هنگامی که فاطمه نصيب خود از ارث حضرت رسول را از ابوبکرطلب نمود و او از دادن آن امتناع کرد ، فاطمه بر او غضب کرد و تا آخر عمر با او قهر بود »

قال فهجرته فاطمة فلم تكلمه حتى ماتت[9]

« فاطمه با ابوبکر قهر نمود و تا هنگام وفات با او سخن نگفت »

[در صحیح مسلم]

... فوجدت فاطمة على أبی بكر فی ذلك قال فهجرته فلم تكلمه حتى توفيت وعاشت بعد رسول الله صلى الله عليه وسلم ستة أشهر فلما توفيت دفنها زوجها علی بن أبی طالب ليلا ولم يؤذن بها أبا بكر وصلى عليها علی وكان لعلی من الناس وجهة حياة فاطمة فلما توفيت استنكر علی وجوه الناس فالتمس مصالحة أبی بكر ومبايعته ولم يكن بايع تلك الأشهر فأرسل إلى أبی بكر[10]

« مسلم در صحيح خود نقل ميکند که : فاطمه بعد از امتناع ابوبکر از دادن ارث او ، با ابوبکر قهر نمود و شش ماهی که بعد از پدرش زنده بود ، با او سخن نگفت و چون وفات نمود همسرش علی بر او نماز گزارد و او را بدون اطلاع ابوبکر به خاک سپرد و تا فاطمه زنده بود علی نزد مردم موقعيتی داشت ولی بعد از وفات او مردم از علی رويگردان شدند و او ناچار شد با ابوبکر بيعت کند! »

[٣. تلاش برای  تشکیل نشدن دادگاه]

3. در ذکر تلاش برای اين که اصلا دادگاهی تشکيل نشود:

قوله فهجرته فاطمة رضی الله تعالى عنها أی هجرت أبا بكر يعنی انقبضت عن لقائه و ليس المراد منه الهجران المحرم من ترك الكلام ونحوه وهی ماتت قريبا من ذلك بستة أشهر بل أقل[11]

« صاحب عمدة القاری (هجران حضرت زهرا با ابوبکر را اينگونه توجيه ميکند که) : منظور از هجران فاطمه خودداری از رودررو شدن با ابوبكر است نه اين که مراد قهر حرام و ترک سخن باشد! سپس مي گويد:حضرت زهرا کمتر از شش ماه بعد از اين قضيه وفات نمود. »

نعم روى البيهقی من طريق الشعبی أن أبا بكر عاد فاطمة فقال لها علی هذا أبو بكر يستأذن عليك قالت أتحب أن آذن له قال نعم فأذنت له فدخل عليها فترضاها حتى رضيت وهو وأن كان مرسلا فإسناده إلى الشعبی صحيح وبه يزول الاشكال فی جواز تمادی فاطمة عليها السلام على هجر أبی بكر و قد قال بعض الأئمة إنما كانت هجرتها انقباضا عن لقائه و الاجتماع به وليس ذلك من الهجران المحرم لأن شرطه أن يلتقيا فيعرض هذا وهذا وكأن فاطمة عليها السلام لما خرجت غضبى من عند أبی بكر تمادت فی اشتغالها بحزنها ثم بمرضها ......فلما صمم على ذلك انقطعت عن الاجتماع به لذلك فإن ثبت حديث الشعبی أزال الاشكال وأخلق بالأمر أن يكون كذلك لما علم من وفور عقلها ودينها عليها السلام[12]

« صاحب فتح الباری از بيهقی نقل ميکند که:(ابابکر خواست از فاطمه عيادت کند.علی به فاطمه گفت:آيا اجازه عيادت ميدهي؟ فاطمه گفت:آري.ابوبکر وارد منزل شد و از فاطمه حلاليت طلبيد و فاطمه رضايت داد.)سپس ميگويد:اين روايت اشکال قهر فاطمه با بوبکر را برطرف ميکند(چرا که اين قهر ادامه پيدا نکرد)از طرفی برخی از بزرگان گفته اند:قهر فاطمه خودداری از ملاقات با ابوبکر بوده نه اينکه از باب قهر حرام باشد، چون تحقق قهر حرام به اين است که با هم روبرو شده و از هم روی برگردانند،در حاليکه فاطمه وقتی غضبناک از نزد ابوبکر خارج شد،به خانه رفت و حزن او به مريضيش متصل شد(و اصلا با ابوبکر روبرو نشد تا از او روی بگرداند) و اگر حديث شعبي( به نقل بيهقي) درست باشد که اشکال به کلی برطرف ميشود.و به نظر همينطور هم ميرسد زيرا با عقل زياد و ايمان کاملی که فاطمه داشت بعيد است که قهر با ابوبکر را ادامه داده باشد »  

ولی گويا چاره ای جز سپردن ميدان به ابن کثير نيست چرا که اين ها خلاف عبارت صريح صحيح بخاری و مسلم است که: «فلم تكلمه حتى توفيت و فلم تزل مهاجرته حتى توفيت»(با ابوبکر سخن نگفت و با او قهر بود تا اين که از دنيا رفت) و بگذريم که اتفاقاً در نقل شيعه آمده که در آن عيادت، «حوّلت وجهها الی الحائط[13]» (صورتش را به طرف ديوار برگرداند).

[دادگاه و محاکمه] 

و اما اصل محاکمه:

 [وجه غضب در دیدگاه ابن کثیر]

وأما تغضب فاطمة رضی الله عنها وأرضاها على أبی بكر رضی الله عنه وأرضاه فما أدری ما وجهه؟

من نمی دانم علت غضب نمودن فاطمه بر ابوبکر چه بود؟

[وجه  اول: منع از میراث]

فان كان لمنعه إياها ما سألته من الميراث فقد اعتذر اليها بعذر يجب قبوله وهو ما رواه عن أبيها رسول الله أنه قال لا نورث ما تركنا صدقة وهی ممن تنقاد لنص الشارع الذی خفی عليها قبل سؤالها الميراث كما خفی على أزواج النبی حتى أخبرتهن عائشة بذلك ووافقنها عليه وليس يظن بفاطمة رضی الله عنها أنها اتهمت الصديق رضی الله عنه فيما أخبرها به حاشاها وحاشاه من ذلك

كيف وقد وافقه على رواية هذا الحديث عمر بن الخطاب وعثمان بن عفان وعلی بن أبی طالب والعباس بن عبد المطلب وعبد الرحمن ابن عوف وطلحة بن عبيد الله والزبير بن العوام وسعد بن ابی وقاص وأبو هريرة وعائشة رضی الله عنهم أجمعين كما سنبينه قريبا ولو تفرد بروايته الصديق رضی الله عنه لوجب على جميع أهل الأرض قبول روايته والانقياد له فی ذلك

زيرا اگر به جهت اين بود که ابوبکر او را از ارث پدری محروم کرده است، ( وجهی ندارد) چرا که ابوبکر عذری آورد که قبولش لازم است: او از رسول خدا روايت کرد که:(ما پيامبران از خود ارثی نميگذاريم و آنچه از اموال ما باقی ميماند، صدقه است) دز حاليکه فاطمه تابع روايتی است که قبل از درخواست ارث بر او مخفی مانده بوده . و احتمال اين نميرود که فاطمه ابوبکر صديق را در نقل حديث متهم بداند ، و چگونه ميتواند ابوبکر را تکذيب کند؟ در حاليکه اين حديث را کسانی غير از ابوبکر مثل عمربن خطاب و عثمان و علی و عباس و عبد الرحمن و طلحه و زبير و سعد و ابوهريره و عائشه نيز نقل کرده اند.و حتی اگر تنها ناقل آن ابوبکر بود نيز بر تمام اهل کره زمين تصديق او واجب بود!

[وجه دوم: ردّ نظارت امیرالمؤمنین بر صدقات]

وإن كان غضبها لأجل ما سألت الصديق إذ كانت هذه الأراضی صدقة لا ميراثا أن يكون زوجها ينظر فيها فقد اعتذر بما حاصله أنه لما كان خليفة رسول الله صلى الله عليه وسلم فهو يرى أن فرضا عليه أن يعمل بما كان يعمله رسول الله صلى الله عليه وسلم ويلی ما كان يليه رسول الله ولهذا قال وإنی والله لا أدع امرا كان يصنعه فيه رسول الله صلى الله عليه وسلم إلا صنعته قال فهجرته فاطمة فلم تكلمه حتى ماتت

و اگر غضب فاطمه به اين خاطر بود که وقتی فهميد اين زمينها صدقه است نه ارث، ميخواست شوهرش متولی و ناظر بر مصرف صدقات باشد، (وابوبکر قبول نکرد)، باز جای غضب نبود؛ چرا که ابوبکر اين عذر را آورد که : چون من جانشين رسول خدا هستم، بر خود لازم ميدانم که عهده دار صدقات حضرت باشم و همانگونه عمل کنم که او عمل ميفرمود.لذا سوگند ياد کرد که هر کاری را که رسول خدا درباره صدقات انجام ميداد به همان نحو انجام دهد.

ولی با اين حال (يعنی با اينكه قهر دو جهت بيشتر نميتواند داشته باشد و هر دو هم مقبول نبود) فاطمه با او قهر کرد و تا زنده بود با او سخن نگفت

وهذا الهجران والحالة هذه فتح على الفرقة الرافضة شرا عريضا وجهلا طويلا وأدخلوا أنفسهم بسببه فيما لا يعنيهم ولو تفهموا الأمور على ما هی عليه لعرفوا للصديق فضله وقبلوا منه عذره الذی يجب على كل أحد قبوله ولكنهم طائفة مخذولة وفرقة مرذولة يتمسكون بالمتشابه ويتركون الأمور المحكمة المقدرة عند ائمة الاسلام من الصحابة والتابعين فمن بعدهم من العلماء المعتبرين فی سائر الاعصار والأمصار رضی الله عنهم وأرضاهم أجمعين بيان رواية الجماعة لما رواه الصديق وموافقتهم على ذلك[14]

و اين قضيه دستاويزی مغتنم برای طائفه رافضی ها (شيعه) و بهانه ای برای شر به پا کردن و در جهل طولانی غوطه ور شدن گرديد! در حاليکه اگر حقيقت امر را درست درک ميکردند، به فضيلت ابوبکر صديق معترف شده و عذر او را ميپذيرفتند، چنانکه تمام صحابه و تابعين و علمای اعصار بعدی روايت ابوبکر را پذيرفته و با او موافقت کردند، ولی چه کنيم که رافضی ها گروهی پست و رذل هستند که متشابهات را گرفته و محکمات را رها ميکنند.(منظور ابن کثير از محکمات راستگوئی ابوبکر، و از متشابهات قهر حضرت فاطمه ميباشد!) »

.... ولكن لما حصل من فاطمة رضی الله عنها عتب على الصديق بسبب ما كانت متوهمة من أنها تستحق ميراث رسول الله ولم تعلم بما أخبرها به الصديق .... فحصل لها وهی امرأة من البشر ليست بواجبة العصمة عتب وتغضب ولم تكلم الصديق حتى ماتت[15]

« عتاب فاطمه بر ابوبکر به خاطر اين بود که خيال ميکرد استحقاق ارث بردن از پيامبر دارد و نميدانست روايتی را که ابوبکر نقل ميکرد .... پس ناراحت شد و بر ابوبکر عتاب کرد و تا زنده بود با او سخن نگفت ، در حالی که او هم زنی مثل ساير زنها است و معصوم نيست ».

فتغضبت فاطمة رضی الله عنها عليه فی ذلك ووجدت فی نفسها بعض الموجدة ولم يكن لها ذلك[16].
« پس فاطمه در اين مسأله بر ابوبکر غضب کرد و ناراحت شد ولی چنين حقی نداشت».

[بررسی حکم دادگاه] 

بررسی حكم دادگاه:

[امام علی و حدیث «لا نورث»]

1.  در ابتدا يک کلمه در سلب اطمينان از اين دادگاه -که آشکارا به حضرت علی (ع) نسبت می دهد که حضرت هم، مثل ابوبکر همين روايت«لا نورث ما ترکناه صدقه» را از پيامبر خدا (ص) نقل کرده‌اند[17] - می‌گویم:

مطالب برای هميشه مخفی نمی‌ماند؛ در صحيح مسلم است كه خليفه دوم عمر بن الخطاب اعتراف صريح می کند که حضرت علی (ع) ابوبکر و عمر را در نقل اين روايت از پيامبر، دروغگو می دانستند[18]:

[فرأیتماه کاذباً آثماً]

فجئتما تطلب ميراثك من ابن أخيك ويطلب هذا ميراث امرأته من أبِيها فقال أبو بكر قال رسول الله صلى الله عليه وسلم ما نورث ما تركنا صدقة فرأيتماه كاذبا آثما غادرا خائنا والله يعلم إنه لصادق بار راشد تابع للحق ثم توفی أبو بكر وأنا ولی رسول الله صلى الله عليه وسلم وولی أبی بكر فرأيتمانی كاذبا آثما غادرا خائنا والله يعلم إنی لصادق بار راشد تابع للحق[19]

« .... عمر به آنها (اميرالمومنين(ع) و عباس بن عبدالمطلب) يادآوری نمود که: هنگامی که ابوبکر زنده بود و از او طلب ميراث نموديد و او در جواب حديث {مانورث، ماترکنا صدقه} را برايتان نقل کرد، شما دو نفر او را دروغگوی گنهکار نيرنگباز خيانتکار پنداشتيد در حاليکه خدا ميداند که او چقدر راستگو و نيکوکردار و تابع حق بود. وچون ابوبکر وفات کرد و خلافت به من رسيد، مرا نيز مثل او دروغگو و گنهکار و نيرنگباز و خيانتکارپنداشتيد و حال آنکه خدا ميداند که من راستگو و نيکوکردار و تابع حق هستم ...»

[بررسی کلام ابن کثیر]

2.  اما جواب اصلی اين است که در کلام ابن کثير دو شِق آمده[20] و حال آن که واقع مطلب شقّ ثالثی است که نياز دارد شواهد فراوان آن را نقل کنيم تا به طور طبيعی اطمينان قلبی برای ناظران  بی طرف -مانند تازه مسلمانان- حاصل شود.

آقای قاضی ابن کثير دو احتمال در وجه هجر حضرت فاطمه (سلام الله عليها ) بيان کرد و هر دو را جواب داد و گفت: «وهذا الهجران والحالة هذه فتح على الفرقة الرافضة شرا عریضا»

يعنی اين هجران با اين وضعيت که دو وجه بيشتر ندارد و هر دو هم مقبول نبود، اسباب فتنه گری و شرارت را برای رافضیان فراهم کرده است.

 ولی عرض كرديم وجه سومی در بين است که خود ابن کثير در تفسيرش آورده و به طور جزم ردّ نکرده بلکه اشکال کرده و در نهايت گفته والله اعلم ، و چه خوب است كه اين وجه سوم با ذکر شواهد قطعی در انظار محققين به درايت تاريخی[21] نزديک شود.

در ابتداء يک شاهد ذکر می کنم و سپس به اشکال ابن کثير در تفسيرش می پردازم و آن اين که حضرت فاطمه (س) برای ابوبکر شاهد آوردند به طوری که اين امر، سبب اختلاف فتوی در بين مذاهب چهارگانه اهل تسنن شده ، اين دو مورد را ملاحظه فرماييد:

[مقدّمه]

[شهادت زوجین نزد اهل‌سنت]

مسألة: لا تقبل شهادة أحد الزوجين للآخر عند أبی حنيفة رضی الله عنه وقال الشافعی رحمه الله تعالى تقبل حجة أبی حنيفة ......حجة الشافعی رحمه الله ما روى أن فاطمة رضی الله عنها ادعت فدكا بين يدی أبی بكر رضی الله عنه واستشهدت عليا رضی الله عنه وأم أيمن وكان بمحضر من الصحابة ولم ينكر عليها أحد[22]

« ابوحنيفه معتقد است که: شهادت شوهر به نفع زن و بالعکس پذيرفته نيست. ولی شافعی گويد که : پذيرفته ميشود؛... دليل شافعی اينست که فاطمه در قضيه ادعای فدک، علی و ام ايمن را به عنوان شاهد خود به ابوبکر معرفی کرد و در حالی كه صحابه ميديدند هيچ يک از آنها بر اين کار او ايراد نگرفت.»

مسألة: لا يقبل شهادة أحد الزوجين للآخر وقال الشافعی رضی الله عنه يقبل ..... احتج بما روی أن فاطمة رضی الله عنها ادعت فدكا بين يدی أبی بكر رضی الله عنه واستشهدت عليا رضی الله عنه وامرأة فقال أبو بكر ضمی إلى الرجل رجلا وإلى المرأة امرأة وكان ذلك بمحضر من الصحابة من غير نكير فكان إجماعا[23]

« ابوحنيفه معتقد است که: شهادت شوهر به نفع زن و بالعکس پذيرفته نيست. ولی شافعی گويد که : پذيرفته می شود؛... دليل شافعی اينست که فاطمه در قضيه ادعای فدک، علی و ام ايمن را به عنوان شاهد خود به ابوبکر معرفی کرد ابوبکر گفت:بايد يک مرد يا زن ديگر هم به شهود خود اضافه کنی و در حالی كه صحابه ميديدند هيچ يک از آنها بر اين کار او ايراد نگرفت پس در این مسئله اجماع صورت گرفته است»

مخالفين مذهب شافعی می  گويند: ابوبکر که ادعای ارث را رد کرد[24] ، می گوييم: می پذيريم

[سؤالی ساده: وجه شهادت امام و ام ایمن؟ ]

اما سؤال ساده ای که ما را به يک درايت تاريخی می رساند اين است که علی ای حال علی (ع) و ام ايمن برای شهادت آمدند

-آيا آمدند شهادت بر وارث بودن فاطمه (س) بدهند؟!

چه کسی شک داشت که او دختر پيامبر است ،

- آيا آمدند شهادت بر ارث بردن از پيامبر بدهند؟!

حکم شرعی، شاهد نمی خواهد بلکه دليل از کتاب و سنّت معتبر می خواهد،

و آيا احدی نقل کرده که علی (ع) و ام ايمن حديث ارث بردن نزد ابوبکر خوانده باشند؟ پس ادعای حضرت فاطمه (س) چه بود که شاهد می خواست؟

[وجه سوم: ادّعای نحله]

در يک کلمه: ادعای حضرت فاطمه (س)، ادعای نحله و بخشش پيامبر (ص) به امر خدا بود در آيه شريفه (و آت ذا القربی حقّه[25]) و اين شقّ ثالثی است که آقای قاضی ذکر نکردند[26].

[گام های بعدی حضرت: ارث؛ حق ذوی القربی]

بلی پس از ردّ دعوی، حضرت برای استنقاذ فدک[27]، متوسل به ارث و پس از آن به حقّ ذوی القربی شدند.

[بیان این وجه در تفسیر ابن کثیر]

و عجيب است که آقای قاضی خودش در تفسيرش به خاطر روايت وارد شده ، همين حرف را مطرح ميکند و به طور قطع اين احتمال را رد نکرده است، ملاحظه فرماييد:

وقال الحافظ أبو بكر البزار:

 2223 حدثنا عباد بن يعقوب حدثنا أبو يحيى التيمی حدثنا فضيل بن مرزوق عن عطية عن أبی سعيد قال لما نزلت ( وآت ذا القربى حقه ) دعا رسول الله ص فاطمة فأعطاها فدك ثم قال لا نعلم حدث به عن فضيل بن مرزوق إلا أبو يحيى التميمی وحميد بن حماد بن أبی الخوار وهذا الحديث مشكل لو صح إسناده لأن الآية مكية وفدك إنما فتحت مع خيبر سنة سبع من الهجرة فكيف يلتئم هذا مع هذا فهو إذا حديث منكر والأشبه أنه من وضع الرافضة والله أعلم[28]

« ابن کثير با چند واسطه از ابو سعيد خدری نقل ميکند که: وقتی آيه ی ( وآت ذا القربی حقه) نازل شد، پيامبر(ص) فاطمه را خواست و فدک را به او بخشيد... سپس ميگويد:قبول اين حديث مشکل است چراکه آيه مزبور مکّی و فتح خيبر و تسلط پيامبر بر فدک در مدينه (سال هفتم هجري) اتفاق افتاده است... به نظر ميرسد که اين حديث از مجعولات رافضه (شيعه) باشد ، و خدا داناتر است.»

[نقل شوکانی از ابن کثیر]

وأخرج البزار وأبو يعلى وابن أبی حاتم وابن مردويه عن أبی سعيد الخدری قال لما نزلت هذه الآية وآت ذا القربى حقه دعا رسول الله صلى الله عليه وسلم فاطمة فأعطاها فدك وأخرج ابن مردويه عن ابن عباس قال لما نزلت وآت ذا القربى حقه أقطع رسول الله صلى الله عليه وسلم فاطمة فدك قال ابن كثير بعد أن ساق حديث أبی سعيد هذا ما لفظه وهذا الحديث مشكل لو صح إسناده لأن الآية مكية وفدك إنما فتحت مع خيبر سنة سبع من الهجرة فكيف يلتئم هذا مع هذا انتهى[29]

[پاسخ ابن کثیر به اشکال خود] 

و جواب از اشکال ابن کثير اين است که در کتب تفاسير زياد ذكر شده احتمال اين كه آيه ای دو مرتبه نازل شده باشد و يا تفکيک در آيات سوره ای بين آيات مکی و مدنی باشد، و ما جواب را از زبان خود او و ابن تيميه می دهيم:  

وقد ذكر محمد بن إسحاق وغير واحد أن صدر سورة آل عمران إلى بضع وثمانين آية منها نزلت فی وفد نجران وقال الزهری هم أول من بذل الجزية ولا خلاف أن آية الجزية نزلت بعد الفتح فما الجمع بين كتابة هذه الآية قبل الفتح إلى هرقل فی جملة الكتاب وبين ما ذكره محمد بن إسحاق والزهری

 والجواب من وجوه: أحدها يحتمل أن هذه الآية نزلت مرتين مرة قبل الحديبية ومرة بعد الفتح الثانی يحتمل أن صدر سورة آل عمران نزل فی وفد نجران إلى هذه الآية وتكون هذه الآية نزلت قبل ذلك[30]

« ابن کثير در تفسير خود ميگويد: ... اختلافی نيست در اينکه آيه جزيه بعد از فتح مکه نازل شده ؛ در حاليکه پيامبر(ص) اين آيه را در ضمن نامه ای که برای هرقل روم قبل از فتح نوشتند،ذکر کرده اند. وسپس گفته:از اين اشکال چند جواب داده شده است : يکی اينکه احتمال دارد اين آيه دو بار نازل شده باشد ؛ يک بار قبل از فتح و يک بار بعد از فتح . »

[پاسخ ابن تیمیه]

وإذا عرف هذا فقول أحدهم نزلت فى كذا لا ينافى قول الآخر نزلت فى كذا اذا كان اللفظ يتناولهما كما ذكرناه فى التفسير بالمثال واذا ذكر أحدهم لها سببا نزلت لأجله وذكر الآخر سببا فقد يمكن صدقهما بأن تكون نزلت عقب تلك الاسباب أو تكون نزلت مرتين مرة لهذا السبب ومرة لهذا السبب[31]

« ابن تيميه ميگويد:اگر روايتی بگويد:فلان آيه درباره فلان موضوع نازل شده و روايتی ديگر موضوع ديگری را به عنوان شان نزول معرفی کند، و لفظ آيه هر دو را شامل شود، با هم منافاتی ندارد؛ چراکه ممکن است بعد از تحقق هر دو موضوع آيه ناظر به هر دو نازل شده باشد يا آيه دو بار نازل شده باشد و هر بار برای يک موضوع .»

[تبیین این وجه]

  و نزد شيعه واضح است که امر الهی در آيه مبارکه[32]، پشتوانه امامت است

[فدک؛ نماد امامت]

و فدک، نماد است و اصرار حضرت صدّيقه (س) به همين جهت بود و لذا از نقل شيعه حكايت شده که وقتی خليفه عباسی تعيين حدّ فدک را از امام شيعه خواست فرمودند: يک حدّ آن مشرق و حدّ ديگر مغرب است[33].

و واضح است که پس از اِقطاع[34]، سهمی برای ديگری نمی‌ماند.

[ما افاء الله، لذی القربی: حکم کلی شرعی]

 در آيات ديگر بيان يک حکم کلی شرعی است با تعبير «ولذی القربی[35]»

[آت ذا القربی: اجرای حکم]

اما در اين آيه، امر به ايتاء است از ناحيه خداوند متعال[36]

شاهد آوردن حضرت هم بر يک موضوع شرعی بود، نه يک حکم شرعی که معنی ندارد استشهاد بر آن.

[شواهد نحله بودن فدک]

 این مطلب شواهد فراوانی دارد:

این مطلب شواهد فراوانی دارد:

١.در نهج البلاغه است که «بلی کانت فی ايدينا فدک»[37]

 ٢. تنگ شدن صحنه بر ابوبکر در مقابل استدلال قوی امبر المومنين (ع) که ابوبکر! چه کسی از ذو اليد طلب شاهد می‌کند[38]؟ (در نقل شيعه)

٣. و سپس قضيه خالد[39] ،

 ۴. و نيز بيرون کردن وکيل حضرت صديقه (س) از فدک[40]

این شواهد به‌گونه‌ای است که پس از تبدیل شدن به یک درایت تاریخی، برچسب کذب زدن بر آن مورد قبول منصفين در طول تاريخ نخواهد بود.

 [غضب فاطمه = غضب رسول خدا]

3. صحيح بخاری و مسلم از پيامبر خدا (ص) نقل می کنند که فاطمه پاره تن من است، هر کس او را به غضب آورد من را به غضب آورده و هر چه او را اذيت کند من را اذيت کرده:

حدثنا أبو الوليد حدثنا بن عيينة عن عمرو بن دينار عن بن أبی مليكة عن المسور بن مخرمة أن رسول الله (ص) قال فاطمة بضعة منی فمن أغضبها أغضبنی[41]

حدثنی أبو معمر إسماعيل بن إبراهيم الهذلی حدثنا سفيان عن عمرو عن بن أبی مليكة عن المسور بن مخرمة قال قال رسول الله (ص) إنما فاطمة بضعة منی يؤذينی ما آذاها[42]

[محاکمه فاطمه  = محاکمه رسول خدا]

درواقع آقای قاضی که در محکمه، محاکمه کردن حضرت فاطمه (س) را برگزيد -که چرا حضرت بر ابوبکر غضبناک شدند؟- پیامبر خدا را محاکمه کرده است که که چرا شما غضب کسی که معصوم نيست را غضب خود خوانده ايد؟!

 [هجر فاطمه س؛ حرام یا واجب؟]

4.  می گوييم: فرض ميگيريم که حضرت فاطمه (س) معصوم نبودند ، اما معصوم نبودن از خطا و اشتباه غير از ارتکاب گناه و فسق شرعی است ، آيا حاضر بودند آشکارا عمل حرام شرعی انجام دهند؟!

چرا با اين که شما ميگوييد سخن ابوبکر در نقل روايت از پيامبر را شنيدند، با او قهر کردند در حالی که قهر کردن با مؤمن بيش از سه روز ميگوييد حرام شرعی است؟

آيا (نعوذ بالله) حضرت حاضر به ارتکاب اين حرام شرعی شدند يا اين که به تمام تاريخ اعلان کردند که با توجه به آنچه پيش آمد ، قهر من با ابوبکر نه تنها حرام نبود بلکه وظيفه شرعی من بود؟

و هر كس شنيد، چاره ای ندارد جز اين كه يا انتخاب كند من را و يا آن كس كه من تا آخر با او قهر بودم[43].