رؤیت هلال در روز

عید فطر-شوال 1433

بررسی مشخصات هلال اول شوال 1433 در غروب روز شنبه 28 امرداد 1391نشان می‌دهد این هلال در غروب روز شنبه عملا رویت‌پذیر نیست، اما امکان رویت این هلال در بعدازظهر پیش از غروب روز شنبه وجود دارد.از نظر نجومی هر ماه قمری با حالتی شروع می‌شود که ماه نو یا مقارنه ماه و خورشید نامیده می‌شود. در این حالت، ماه روی خط واصل زمین و خورشید قرار دارد و سطح نورانی ماه دقیقاً در طرفی است که ما نمی‌توانیم آن را ببینیم. یک یا دو روز بعد، ماه به صورت هلال باریک شامگاهی دیده می‌شود.
به فاصله زمانی بین دو ماه نو متوالی دوره تناوب هلالی گفته می‌شود که به طور میانگین برابر 29.53 روز و طول متوسط یک ماه قمری است؛ اما از آن‌جا که تعداد روزهای هر ماه باید عددی صحیح باشد، هر ماه در تقویم قمری 29 یا 30 روز دارد.
درتقویم هجری قمری قراردادی ماه‌ها به طور متوالی 29 و 30 روزه در نظر گرفته می‌شوند؛ اما این روش بیشتر برای بررسی‌های محاسباتی و تاریخی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در تقویم هجری قمری مورد استفاده کشورهای اسلامی بر اساس معیارها و ضوابطی 29 یا 30 روزه بودن ماه تعیین می‌شود و در این صورت ممکن است که چند ماه متوالی 29 یا 30 روزه باشد. طبق محاسبات حداکثر 3 ماه متوالی می‌تواند 29 روزه و 4 ماه متوالی می‌تواند 30 روزه باشد.
مطابق حکم شرعی اگر هلال ماه در شامگاه بیست‌ونهم ماه رویت شود، آن ماه به پایان رسیده و فردای آن، روز اول ماه بعد است؛ ولی اگر هلال ماه در شامگاه روز بیست‌ونهم رویت نشد، ماه 30 روزه خواهد بود. آن‌چه در اینجا اهمیت دارد، پیش‌بینی وضعیت رویت‌پذیری هلال ماه در روز بیست‌ونهم و مشاهده آن است.

 عوامل نجومی موثر در رویت هلال ماه

در نگاه اول واضح است که هر چه مدت زمان سپری‌شده از مقارنه (سن هلال ماه) بیشتر باشد، رویت آن آسان‌تر است. با افزایش سن هلال، ماه فرصت بیشتری دارد تا از خورشید فاصله بگیرد و جدایی زاویه‌ای آن افزایش یابد و در نتیجه سطح درخشان (فاز) آن نیز بیشتر می‌شود. اما این تمام ماجرا نیست و عوامل مختلفی در رویت هلال ماه موثر خواهند بود که به چند مورد آن اشاره می‌شود:

 ارتفاع هلال: یکی از اصطلاحات رایج در بحث هلال ماه میزان ارتفاع ماه از افق است. ارتفاع، زاویه بین افق و جسم مورد نظر است. ارتفاع هلال ماه یکی از مشخصه‌های تأثیرگذار در رؤیت هلال ماه است. هر چه ارتفاع هلال بیشتر باشد، رویت آن آسان‌تر است.

مدت مکث : هلال‌های شامگاهی پس از غروب خورشید، غروب می‌کنند. فاصله زمانی بین غروب خورشید و غروب ماه را مدت مکث می‌گویند. هر چه مدت مکث بیشتر باشد، ماه مدت بیشتری در آسمان است و آسمان تاریک‌تر می‌شود و امکان رویت فراهم می‌شود.

ضخامت بخش میانی: یکی دیگر از واژه‌های مورد استفاده در زمینه هلال ماه، «ضخامت بخش میانی» هلال است. هلال ماه مانند کاسه‌ای است که در بخش میانی خود بیشترین ضخامت را دارد و هر چه به سمت لبه‌های هلال حرکت کنیم از ضخامت آن کاسته می‌شود. منظور از ضخامت میانی هلال ماه، پهنای بخش میانی کمان هلال است که بر حسب دقیقه قوسی بیان می‌شود. (هر 60 دقیقه قوس برابر 1 درجه است.) طبیعی است که هر چه جدایی زاویه‌ای هلال بیشتر باشد، ضخامت کمان هلال نیز بیشتر خواهد بود.

فاز ماه: اصطلاحاً به نسبت سطح روشن ماه به کل سطح آن، فاز ماه گفته می‌شود. معمولاً فاز ماه را بر حسب درصد بیان می‌کنند.

 وضعیت رویت‌پذیری هلال ماه شوال 1433 هجری قمری
کارشناسان برای پیش‌بینی وضعیت رویت‌پذیری، ابتدا مشخصه‌های نجومی هلال ماه را در شامگاه روز بیست‌ونهم ماه قمری محاسبه و استخراج می‌کنند و سپس با مقایسه این مقادیر با رکوردها و معیارهای نجومی در مورد شروع ماه بعدی اعلام نظر می‌کنند. منظور از رکورد، بحرانی‌ترین میزان مشخصه‌های تأثیرگذار هلال در لحظه رویت است.
بر اساس محاسبات، مقارنه ماه و خورشید در ساعت 20:24 روز جمعه 27 اَمرداد 1391 رخ می‌دهد. در زمان غروب خورشید در روز شنبه 28 امرداد 1391 مقارن با 29 رمضان 1433، مهم‌ترین مشخصه های نجومی این هلال برای چند شهر کشورمان محاسبه شده که در جدول1 مشاهده می‌کنید.

توجه به مقادیر جدول نشان می‌دهد که جدایی زاویه‌ای این هلال قابل توجه است، اما ارتفاع و در نتیجه مدت مکث آن بسیار کم است به‌طوری‌که چند دقیقه پس از غروب خورشید، هلال ماه نیز در روشنایی افق غروب می‌کند و امکان رویت آن حتی با تلسکوپ نیز وجود نخواهد داشت. در نقشه زیر هم که محدوده‌های رویت‌پذیر هلال شوال امسال را در شامگاه شنبه 28 اَمرداد 1391 با رنگ‌های مختلف نشان داده، مشخص است که ایران در محدوده قابل رویت قرار ندارد. 

 به دلیل ارتفاع کم ماه در زمان غروب خورشید، برای رویت چنین هلالی می‌بایست از امکان رویت هلال در روز بهره برد. هلال در روز به رصدی اطلاق می‌شود که در طول روز انجام گیرد؛ به عبارت دیگر رصد هلال زمانی باشد که نور خورشید آسمان را تحت تاثیر مستقیم خود قرار داده باشد
برخی از هلال‌ها به دلیل ارتفاع بسیار کم در زمان غروب خورشید رویت‌ناپذیرند در حالی که ممکن است همین هلال در روشنایی روز با استفاده از تلسکوپ قابل رویت باشد. بنابراین باید توجه خود را به وضعیت رویت هلال شوال امسال قبل از غروب خورشید معطوف کنیم. به همین منظور دو رکورد رویت هلال ماه که وضعیت تقریباً مشابه ای دارند در جدول2 ارائه شده است.

 نتیجه: مقایسه مشخصه‌های نجومی هلال شوال (جدول 1) با مقادیر رکوردهای مشابه (جدول 2) نشان می‌دهد که وضعیت هلال بهتر از رکوردها است بنابراین رویت این هلال بسیار مشکل و در غروب روز شنبه عملا غیرممکن است، اما امکان رویت هلال شوال 1433 در روز شنبه 28 اَمرداد 1391 با چشم مسلح قبل از غروب خورشید وجود دارد.

امیر حسن‌زاده ( کارشناس ارشد مرکز تقویم مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران)

سلسله مقالات رویت هلال ماه

3- رصد هلال در روز.

رویت هلال با چشم غیر مسلح.

این نوع رصد با چشم غیر مسلح دوره نسبتا طولانی داشته ، سالها ی سال است که با رویت هلال با چشم غیر مسلح در روزبه خصوص قبل از ظهر برخی از علما برای رویت شب قبل فتوا می داده اند و هم اکنون نیزاین عمل کاربرد دارد، ضمن اینکه دانشمندان بزرگ اسلامی نیز به ان توجه ویژه ای داشته اند و تعدادی از این افراد در زیج های خود به رصد در روزاشاره کرده اند ، روایت شده که استاد محترم جناب اقای حسن زاده املی از علمای عصر حاضر حد رویت در روز با چشم غیر مسلح را با جدایی زاویه ای 25 درجه قابل قبول می دانند ، البته کمتر از جدایی زاویه ای 25 درجه رصدهای نیز داشته ایم ، منتها باید منتظر رصدهای بیشتری بود به خصوص زمانی که ماه در اوج قرار دارد انوقت می توان حد رویت را بهتر مشخص کرد چون تا کنون رصدی با جدایی زاویه ای 25 درجه زمانی که ماه در اوج قرار دارد به دستمان نرسیده یا اینجانب از ان بی اطلاعم !.

این نوع رصد به دو صورت رویت هلال در روز قبل از مقارنه و یا بعد از مقارنه صورت می گیرد ، رصدگران عزیز به خوبی اشنا هستند زمانی که می خواهیم هلال در روز را با چشم غیر مسلح رویت کنیم با دو حالتی که گفته شد مواجه می شویم.

اینجانب پیشنهاد دادم که رویت هلال زمانی هلال در روز شناخته شود که حد اقل ارتفاع خورشید از افق 20 درجه باشد ، انهم دلایلی دارد اولا در ارتفاع 20 درجه شدت نور خورشید تقریبا به اندازهای رسیده که نور را پراکنده کرده و رصدگر نتواند به راحتی هلال را رویت کند تا معنای هلال در روز را داشته باشد ، دوما هر چه ارتفاع ماه از افق بیشتر باشد اختلاف منظر و شکست نور کمتر میشود به طوری که از حدود 40 درجه به بعد وبا توجه به نوع فصل کاملا این تفاوت محسوس است و در سمت الراس می توان گفت تفاوت قابل محسوسی بین محاسبه زمین مرکزی و مکان مرکزی برای رویت اجرام سماوی و بخصوص هلال ماه که مورد بحث ما می باشد نیست و کلیه پارامترها شبیه هم هستند وهر چه به افق نزدیک تر شویم پارامترها به جز سن و فاز ماه که اصولا زمین مرکزی محاسبه می شوند تغییر می کنند، در اینجا لازم است نکته ای را یاداور شوم رصدگران دقت کافی را داشته باشند ممکن است ضخامت میانی یک هلال با توجه به اینکه در سمت الراس ویا نزدیکی ان قرار گرفته به اندازهای باشد که تصور شود هلال را می توان دید ولی عملا هلال دیده نمی شود دلیل ان نیز مشخص است سن وفاز ماه تابع محاسبات زمین مرکزی است و در سمت الراس تقریبا ضخامت میانی در هر دو مختصات با هم برابرند که البته در اکثر مواقع ضخامت میانی در مختصات مکان مرکزی بیشتر است اما فاز ماه در هر دو مختصات با هم برابرند لذا یک رصدگر بیشتر از اینکه به ضخامت هلال فکر کند باید به بخش درخشان ان فکر کند ، لذا ممکن است یک رصد گر به تصور اینکه ضخامت میانی در حد قابل قبولی است به دنبال هلال ماه باشد و چه بسا هلال ماه گرفتار دوربین ویا تلسکوپ شده اما دیده نمی شود در اینجاست که باید به بخش روشن یا همان فاز ماه توجه داشت ، درست است که جدایی زاویه ای و ضخامت ماه نوید یک رویت خوب را می دهد اما کمی فاز ماه یا همان بخش درخشان ماه رصدگر را از دیدن هلال در روز محروم می سازد.

رويت هلال با چشم مسلح.

اين نوع رصد با چشم مسلح بر عكس رويت با چشم غير مسلح از قدمت طولاني برخوردار نيست يا لااقل اطلاعات ما در مورد ان كم است سالها قبل علاقه مند بودم كه بدانم هلال ماه را در روز در چه زماني و با چه مشخصاتي مي توان ديدكه توانستم با ابزاري كه در اختيار داشتم رصد اين نوع هلالها را براي خودم جمع اوري كنم لذا تا حدودي به رصد اين نوع هلالها اشنا هستم، خوشبختانه در چند سال اخير با امكانات و ابزارهای جديد و پیشرفته ای كه رصدگران هلال ماه در اختیار دارند رصد هاي مهمي صورت گرفته كه شروع و استارت ان با ابزار جديد را اولين بار من از اقاي علي كوهپايه رصد گر جوان و با تجربه اجرام سماوي و هلال ماه دیده وشنيده ام ايشان چند هلال پي در پي را با ابزار خويش رصد و گزارش انرا براي اينجانب و سايت اطلاع رساني كمان اسماني كه در ان زمان زير نظر جناب اقاي بوژمهراني اداره مي شد فرستادند و از ان زمان تا به امروز رصدهاي ارزشمندي توسط رصدگران کارازموده وبا تجربه صورت گرفته كه جدول ركوردهاي ان در سه سال اخير هر سال در مقاله 96 هلال سايت گروه غير حرفه اي امده ، رصداین نوع هلالها نيز مانند رصد با چشم غير مسلح شامل دو رصد قبل و بعد از مقارنه مي باشد که در مورد ان صحبت شد، و باز به عقيده من بهتر است در زماني شروع شود كه پراكندگي و شدت نور خورشيد به حدي باشد كه بتوان نام هلال در روز را بر ان گذاشت ، تجارب رصدي اين هلال حاكي است كه رويت اين هلال نيز به مانند ساير هلال ها در زماني كه ماه در حضيض قرار دارد بهتر است تا زماني كه ماه در اوج قرار گرفته ، متاسفانه گزارش موثقي دال بر رويت يك هلال بحراني در روز با ابزار در زماني كه ماه در اوج قرار دارد به دستمان نرسيده و اين نيز حكايت از ان دارد كه براي رسيدن به معياري دقيق تر براي رويت اين نوع هلالها سالها تجربه رصدي لازم است تا كمكي باشد بر دقت معيار رويت اين نوع هلالها.

کدام هلال در روز را بهتر می توان رصد کرد؟ چه موقع و چرا ؟

شايد بتوان تا حدودي براي رويت هلال در روز با چشم غیر مسلح پيش داوري كرد اما به نظر مي رسد رصد با چشم مسلح را نتوان به سهولت پيش داوري كرد ،قضاوت در اين مورد بسيار زود است ، معتقدم در اين مورد نيز ما نياز به رصدهاي مكرر و بخصوص مقايسه انها در اوج و حضيض داريم ، منطقي است بگوييم رصد هلال در روز بعد از مقارنه بهترو رصد ان اسان تر از قبل از مقارنه باشد به خاطر اينكه پارامترهاي ماه به تدريج بهتر مي شوند ، اما ميتوان همين استدلال را به نوعي ديگر براي هلال قبل از مقارنه داشت بدين صورت كه بگوييم ما مي توانيم هلال ماه را قبل از طلوع خورشيد به سهولت رويت كرده و به تدريج اين رصد را ادامه دهيم تا زماني كه ديگر نتوانيم انرا رصد كنيم ، موضوع همينجاست وضعيت هلال در روز قبل از مقارنه به تدريج براي رصدگر سختر شده و تمامي پارامترهاي ان كم مي شود ، لذا به همين دليل است كه مي گوييم براي رسيدن به معياري براي رويت هلال در روز لازمه ان داشتن رصدهاي متعدد و در زمانهاي مختلف است ، اما به نظر مي رسد كه بهترين زمان رويت در هم ارتفاعي يا نزديك به هم ارتفاعي اين دو جرم اسماني يعني ماه و خورشيد باشد ، به چند دليل .

الف – در هم ارتفاعي كه معمولا در سمت الراس اين اتفاق مي افتد ، اختلاف سمت ماه و خورشيد به حد اكثر مي رسد كه كمك بسيار ارزشمندي براي رصدگر است تا بهتر وراحت تر هلال ماه را در روز رويت كند.

ب – زاويه تابش نور خورشيد به ماه طوري است كه طول كمان بيشتري از ماه قابل رويت است.

پ – در سمت الراس اسمان شفاف تر و اختلاف منظر و شكست نور يا وجود ندارد يا بسيار اندك است .

ت- چشمان رصدگر خسته نمي شود ، نور خورشيد به خاطر هم ارتفاع بودن مانع از رويت نيست ، در رصد در روز کمترین غفلت صدمات جبران ناپذیری را به همراه خواهد داشت لذا در این زمان کمتر به چشم و ابزار اسیب می رسدو البته دلايل ديگري نيز وجود دارد.

مقايسه بين انها.

به طور خلاصه عرض كنم گاهي اتفاق مي افتد كه هلالي را درروز نمي توان ديد اما در شامگاهان همان هلال با مشخصات و پارامتری که در روز داشته و نتوانسته ایم ان را رویت کنیم انرا رویت کرد، به عنوان مثال هلالي با 12 ساعت سن و ارتفاعي 6.30 درجه با جدايي 7.30 و فاز 55 با يك دوربين دوچشمي 150*40 در شرایط مناسب رصدی قابل رويت است اما بعيد است بتوانیم با ابزار بسیار قوی تر اين هلال را در روز رویت کنیم ، يا هلالي با جدايي زاويه اي 12 و فاز يك درجه را نمی توان با ابزار قوی به هنگام غروب خورشيد زمانی که ماه فقط 2 درجه ارتفاع دارد رویت کرد ، اما همين هلال را رصدگري با تجربه وبا يك ابزار مناسب مي تواند در روز رويت كند ، لذا به نظر مي رسد ، هر هلالي براي خودش قواعد رویتی خاص خودش را داشته باشد و بديهي است رويت هلال در روزنیز از اين قاعده مثتثني نمي باشد، و منطقی است بپذیریم این شش نوع رصد با دلایلی که گفته شد از هم جدا هستند و نمی توان انها را در یک پارامتر ویا حتی چند پارامتر مقایسه کرد ، و اصولا مقایسه انها با هم به هیچ وجهی همخوانی ندارد.

انشاءالله در مقاله اينده به معيارهاي موجود براي رويت هلال ماه و نحوه محاسبات انها خواهم پرداخت.

با تجديد احترام : سيد محسن قاضي ميرسعيد

تير1387

چرا امروز عید فطر اعلام نشد؟

ارسال در: 1392/05/17-12:11
عضو ستاد استهلال دفتر مقام معظم رهبری توضیحاتی را در مورد اتفاق‌های عصر دیروز، گزارش‌های رویت هلال، چگونگی بررسی آن‌ها و نظر فقهی رهبر معظم انقلاب ارائه کرده است.

علیرضا بوژمهرانی*

 از آنجا که تنی چند از کارشناسان زبده و رصدگران باتجربه در بعدازظهر روز چهارشنبه 16 مرداد مقارن با 29 رمضان‌المبارک 1434 رویت هلال شوال در روشنایی روز را اعلام نموده بودند و علی‌رغم وجود این گزارش‌ها، حجت شرعی لازم برای اعلام اول ماه و عید فطر فراهم نگردید و این موضوع پرسش‌هایی را در ذهن مردم شریف و نیز رصدگران محترم به وجود آورده است، توضیحات مختصری جهت استحضار به عرض می‌رسد.

همان‌گونه که بارها عرض شده، موضوع رویت هلال دارای دو وجه نجومی و شرعی است که هر یک از این دو، حوزه تخصصی خاص خود را دارد. معمولا در امر رویت هلال، ابتدا کار در بخش نجومی آن و توسط کارشناسان، منجمان و رصدگران آغاز می‌شود. با خاتمه یافتن رصد و بدست آمدن نتایج و تحلیل‌ها، وظیفه و ماموریت این بخش از رویت هلال به پایان می‌رسد و پس از آن نوبت به بخش فقهی و شرعی خواهد رسید تا با مقایسه نتایج حاصل از رصد با ضوابط شرعی، بتوان در مورد ورود و یا عدم ورود به ماه قمری جدید اظهارنظر نمود. توجه به این نکته لازم است که حرف آخر را در این زمینه، احکام شرعی می‌زند و نه قواعد نجومی. دلیل هم آن است که اصولا ما رویت هلال را انجام می‌دهیم تا بتوانیم برخی فرائض دینی نظیر روزه ماه رمضان، عید فطر، حج و دیگر فرائض و شعائر دینی را در زمان خود به انجام برسانیم. بنابراین لازم است که برای انجام این اعمال مذهبی، ببینیم شرع مقدس چه حکمی و چه روشی را برای اثبات اول ماه و واجب شدن زمان تکالیف مقرر داشته است.

نکته مهم دیگری که در این رابطه وجود دارد، این است که ممکن است در برخی موارد، نتیجه کار رصدگران منجر به رویت هلال بشود لیکن نحوه و چگونگی رویت به‌گونه‌ای باشد که رویت انجام شده، حجت شرعی لازم برای ورود به ماه قمری جدید را فراهم نکند. به عنوان مثال فرض کنید گروهی از رصدگران موفق شوند هلال ماه را فقط با استفاده از ابزار (دوربین دوچشمی و یا تلسکوپ) رویت نمایند. این رصد از نظر نجومی کاملا صحیح بوده و خدشه‌ای بر آن وارد نیست اما چنانچه بر اساس نظر فقهی مراجع عظام، اثبات اول ماه تنها در صورت رویت شدن هلال با چشم عادی صورت پذیرد، آنگاه آن رویت با ابزار نمیتواند حجت شرعی لازم برای آغاز ماه قمری را فراهم آورد. و یا در مثالی دیگر، چنانچه رصدگران موفق شوند با استفاده از دوربینهای پیشرفته امروزی و نرمافزارهای پردازش تصویر از آسمان عکس بگیرند و هلال ماه را در عکس آشکار کنند اما موفق نشوند با چشم عادی و یا ابزار رصدی هلال را رویت نمایند؛ این فعالیت هرچند از نظر نجومی و فنی قابل قبول و صحیح است اما از نظر شرعی، دیدن هلال یک حکم دارد و دیدن عکس هلال حکمی جداگانه.

موضوع و پرسش دیگری که برای رصدگران محترم پیش آمده، آن است که گویا کارشناسان حاضر در ستاد استهلال، گزارش‌های رصدی رصدگران محترم و بخصوص گزارش دیگر کارشناسان محترم ستاد استهلال را که در بعدازظهر چهارشنبه 29 رمضان زحمت فراوانی برای رویت هلال در روز کشیده و دشواری‌های این رصد پیچیده را متحمل شده‌اند، نپذیرفته و آن را رد کرده‌اند. صادقانه و خالصانه باید عرض کنم که این برداشت به هیچ عنوان صحت نداشته و چنین موضوعی رخ نداده است. با این‌که تا پیش از فرا رسیدن روز رویت هلال شوال، نظر بنده و جناب موحد نژاد بر این استوار بود که هلال شوال در بعدازظهر 29 رمضان در ایران رویت نخواهد شد، لیکن در بررسی گزارش‌های دریافت شده، به دلیل حضور تنی چند از زبده‌ترین رصدگران هلال در جمع کسانی که اعلام رویت نموده‌اند، نظر شخصی خود را کنار گذاشته و در گزارشی نیز که به محضر مقام معظم رهبری تقدیم داشتیم، مقدمه‌ای را ذکر کردیم که توجه به آن نشان می‌دهد به هیچ عنوان نظر منفی به این گزارش‌ها نداشتیم، بلکه حتی این مقدمه را به‌گونه‌ای تنظیم کردیم که جنبه‌های مثبت این گزارش‌ها بیشتر به چشم آید. عین متن مقدمه مذکور به شرح زیر است :

«بسم الله الرحمن الرحیم
با سلام و عرض ادب به استحضار می‌رساند:
معیارهای رویت‌پذیری هلال بر اساس مطالعه نتیجه رصدهای گذشته بدست آمده است. بدیهی است هر چه تعداد داده‌های رصدی بیشتر باشد، دقت پیش‌بینی معیارها نیز به همان نسبت افزایش می‌یابد. رویت هلال در روز، موضوع نسبتا جدیدی است که داده‌های رصدی مهم و ارزشمند آن بسیار اندک است. بنابراین میتوان انتظار داشت که رصد جدیدی انجام شود که در آن، هلال ماه با مختصات ضعیفتر نسبت به داده‌های رصدی قبلی، در روشنایی روز رویت شود.
تا پیش از این، بهترین رکورد رویت در روز متعلق به آقای محسن شریفی بوده است که در اردیبهشت ماه سال 1385 بدست آمده است. ایشان موفق به رویت هلالی در روشنایی روز شده‌اند که دارای فاز 0.60% و جدائی زاویه‌ای حدود 8.5 درجه بوده است. همچنین در زمان رویت شدن هلال، ارتفاع هلال از افق بیش از 66 درجه بوده و فاصله ماه تا زمین نیز نزدیک به 370 هزار کیلومتر بوده است.
در بررسی اولیه رویت هلال شوال در روشنایی روز، چاره‌ای جز این نبوده است که مختصات این هلال با رکورد آقای شریفی مقایسه شود و بر این اساس به نظر میرسید احتمال بسیار اندکی برای رویت شدن هلال شوال در بعدازظهر چهارشنبه 29 رمضان وجود داشته باشد.»

هر کسی که این مقدمه را بخواند چنین برداشت می‌کند که بنا است یک موضوعی که قبلا غیرممکن به نظر می‌رسیده حالا ممکن اعلام شود. پس از این مقدمه مشروح گزارش‌ها به پیوست تقدیم شد. از آنجا که مقادیر حدی بدست آمده در این رصدها، با داده‌های رصدی قبلی قابل مقایسه نبود، در واقع خط‌کشی در اختیار نداشتیم تا بتوانیم از مقایسه مقادیر بدست آمده با نتایج قبلی، به دستاوردی برسیم. از سوی دیگر، افرادی که اعلام رویت کرده بودند اکثرا شناخته‌شده و از زبده‌ترین رصدگران هلال کشور بودند. در نتیجه، پس از یک بحث و گفتگوی طولانی و چند ساعته با رصدگران، کارشناسان و مسئولین محترم ستاد، در نهایت بنده و جناب موحد نژاد بر آن شدیم که هیچ تحلیل و نظری در مورد سه گزارش از چهار گزارش دریافت شده ارائه نکنیم ( گزارش کاشان با سه گزارش دیگر تفاوت داشت ) و در گزارش تقدیمی تنها همان چیزی را بنویسیم که خود رصدگران در تماس‌های تلفنی بیان کرده بودند. در اینجا هم برای اینکه حق مطلب ادا شده باشد، یک توضیح اضافه‌تر در تایید رصدگران نوشتیم که متن آن چنین بود :

«اکثر افرادی که گزارش رویت داده‌اند، بخصوص آقایان ...... از نظر تخصص در رویت هلال، دقت عمل و صدق گفتار مورد تایید هستند.»

در گزارش تقدیمی ما به چند اسم توجه ویژه داشتیم که در اینجا برای اینکه سوء تفاهمی برای دیگر عزیزان پیش نیاید از ذکر آن خودداری می‌کنم. ملاحظه می‌شود که کارشناسان حاضر در ستاد استهلال نه تنها گزارش‌های اصلی سه گانه را رد نکردند بلکه به نوعی بر آن صحه گذاشتند. تنها نکته‌ای که ما در مورد رصدگاه دربندسر اضافه کردیم، این بود که محاسبات حکایت از آن داشت که در این رصدگاه، غروب هلال حدود 1 دقیقه زودتر از غروب خورشید روی می‌داد.

سایر مطالبی که در گزارش تقدیمی نوشته شد عینا و دقیقا همان چیزی بود که خود رصدگران گفته بودند. البته نکات ظریفی نیز وجود داشت که بیشتر به جنبه‌های شرعی مربوط می‌شد. در این باره نیز گفتگوی مفصلی با مسئولین ستاد داشتیم اما در نهایت مقرر شد در گزارش به‌این نکات اشاره‌ای نداشته باشیم تا مقام معظم رهبری هر آنچه را صلاح دانستند و امر فرمودند، به مورد اجراء گذارده شود. گزارش که آماده و ارسال شد، ذهنیت اکثر کسانی که در ستاد بودند چنین بود که تا دقایقی دیگر عید اعلام خواهد شد. حتی خود بنده با مسئولین شهرداری اصفهان تماس گرفتم و چون می‌دانستم افتتاح یکی از پروژه‌های مهم و تاریخی اصفهان در روز عید فطر انجام می‌پذیرد به مقامات محترم شهرداری گفتم که احتمال دارد عید فطر یک روز زودتر اعلام شود و آمادگی این موضوع را داشته باشند.

وقتی مسئولین محترم ستاد از ملاقات با مقام معظم رهبری برگشتند، متوجه شدیم حضرت آقا دقیقا در مورد همان ظرایف شرعی که ما در مورد آن صحبت کرده بودیم، نکاتی را بیان فرموده بودند که خلاصه و نتیجه آن بر این استوار شده بود که از این گزارش‌ها حجت شرعی برای اثبات حلول ماه تامین نمی‌شود. همان‌گونه که عرض شد، این موضوع به معنای رد گزارش‌ها نیست. بنده و دیگر کارشناسان رویت هلال، از رکوردهای حدی بدست آمده توسط جناب مهندس رستمی، جناب مهندس میر سعید و آقای عباس احمدیان که در رصد هلال شوال 1434 حاصل شده است، در بررسی‌های آتی رویت هلال در روز استفاده خواهیم کرد و آن را محترم و معتبر می‌دانیم. اما بین اعتبار نجومی این رصدها با اعتبار شرعی آن تفاوت‌هایی وجود دارد که عرض شد. در هفته‌های آتی برخی از موضوعات ویژه در این باب را عرض خواهم نمود.

به هر حال آن‌چه مسلم است، اجر و پاداش معنوی تمامی بزرگوارانی که در این راه زحمت کشیدند و تلاش کردند در این امر مهم مذهبی یاری‌رسان مقام معظم رهبری باشند نزد خداوند متعال محفوظ است. امیدوارم در این آخرین ساعات باقی مانده از ماه مبارک رمضان همه ما مشمول لطف و رحمت و مغفرت واسعه خداوند قرار بگیریم و درک ماه رمضانی دیگر در تقدیر ما نوشته شده باشد.

* رصدگر باتجربه هلال و عضو ستاد استهلال دفتر مقام معظم رهبری

منبع: وبلاگ علیرضا بوژمهرانی
منبع :amehrani.persianblog.ir

رويت هلال ماه در نيمروز

ارسال در: 1384/11/15

رصد گران هلال در شهر فسا توانستند هلال محرم 1427 را در روز مشاهده و ازآن  تصويربرداري كنند.

گاهي اتفاق مي افتد با وجود اينكه هلال ماه داراي جدايي زاويه اي و فاز بالايي است اما به دليل ارتفاع كم پس از غروب خورشيد به سختي قابل مشاهده است. چنين هلالهايي داراي اختلاف سمت زياد هستند و رصدگر براي رويت آنها پس از غروب خورشيد فرصت كمي دارد. چه بسا رويت اين نوع هلالها در روشنايي روز راحت تر باشد. رويت هلال در روز از لحاظ شرعي هم داراي اهميت است. هلال ماه  در عرضهاي جغرافيايي بالا در زمان غروب آنقدر به افق نزديك است كه رويت آن پس از غروب خورشيد ممكن نخواهد بود.اما به دليل جدايي زاويه اي زياد امكان رويت آن قبل از غروب خورشيد يا فرداي آن روز در هنگام صبح يا بعدازظهر وجود خواهد داشت. بر گرفته از مقاله درج شده در سايت كمان آسماني با عنوان  رويت هلال ماه در روز نوشته امير حسن زاده . كارشناس مركز تقويم دانشگاه تهران

به نوشته سايت گروه غير حرفه اي رويت هلال ماه www.ugcs.ir  گروه رويت هلال در شهر فسا توانستند هلال ماه را در روز رويت و حتي از آن تصوير برداري كنند.اين گروه با استفاده از يك تلسكوپ 14 اينچ توانستند هلال ماه محرم را در ساعت 12:26 و با سن 18:42 مشاهده و عكاسي كنند. اين از معدود رصدهاي بسيار مشكل ماه در روز است كه نشان از موفقيت هاي گروه فسا در استفاده از تجربيات گذشته خود دارد. اين گروه طي ماه هاي گذشته توانسته بود با موفقيت هلال ماه شوال را رصد و از آن تصوير برداري كند. اطلاعات تخصصي رويت اين هلال را از سايت گروه غير حرفه اي رويت هلال ماه www.ugcs.ir و پايگاه رويت هلال ماه كمان آسماني  http://www.isfahan.ir/kamaneasemani/news/1384/841114.html  دنبال نماييد.

القرضاوی: بعد از ظهر روز هلال ماه رمضان قابل رویت است!!!

شیخ یوسف القرضاوی عالم برجسته دنیای اسلام گفت: مسلمانان می توانند هلال ماه رمضان را بعد از ظهر روز دوشنبه 11 مهرماه زمانی که زاویه خورشید نسبت به زمین قائم شد رویت کنند.
به گزارش خبرنگار گروه دین و اندیشه "مهر"، القرضاوی در فتوای خود اظهار داشته است که اگر ماه بعد از ظهر رویت شود علمای مسلمان اتفاق نظر دارند که روز پس از آن اول ماه رمضان محسوب می شود.
القرضاوی رئیس شورای اروپایی فتوا و تحقیق مستقر در دوبلین گفت : محاسبات نشان می دهد که کسوف جزئی خورشید بعد از ساعت 12:30 بعد از ظهر روز دوشنبه رخ می دهد. در آن هنگام ماه رمضان مشخص شده و در کشورهای حاشیه خلیج فارس با عینکهای ویژه قابل رویت است.
این عالم برجسته یادآور شد در کشورهای لیبی و سودان هلال ماه رمضان بهتر از دیگر نقاط قابل رویت است.
کسوف حلقوی خورشید روز دوشنبه 11 مهر ماه رخ می دهد که از شبه جزیره ایبریا و بخشهایی از آفریقا عبور می کند. کسوف جزئی خورشید در اروپا، غرب آسیا، خاورمیانه و آفریقا رویت می شود.
کسوف خورشید زمانی رخ می دهد که ماه در مسیر بین زمین و خورشید قرار می گیرد. کشورهایی که در مسیر این کسوف قرار دارند می توانند هلال ماه رمضان را رویت کنند.
شورای اروپایی فتوا و تحقیق مستقر در دوبلین که یکی از سازمانهای معتبر و دارای صلاحیت مسلمانان درغرب تلقی می شود گفت : روز دوشنبه 11 مهر ماه رویت ماه در مکه و سراسر اروپا امکان پذیر نیست.
شورای اروپایی فتوا و تحقیق هر سال دوبار تشکیل جلسه می دهد و در راستای زندگی مسلمانان در غرب و تسهیل ادغام مثبت آنها در جامعه با حفظ هویت اسلامی فعالیت می کند.

این درحالی می باشد که هلال ماه در روز دوشنبه اصلا قابل رؤیت نمی باشد.

-----
Mehrnews.ir