طرح علم حضوری عقلی در جلسات مناظره سیرافی و متی:
جلسه 39-استقلال دستگاه منطق از دستگاه نشانه ها(۱)
جلسه 40-استقلال دستگاه منطق از دستگاه نشانه ها(۲)
جلسه 41-استقلال دستگاه منطق از دستگاه نشانه ها(۳)
ن هم میخواهم بگویم دقیقاً اشتراک بین این دو فرد گرسنگی، یک چیز آبجکتیوی است. نفس الامری است در باطن این دو تا، وراء این دو تا. یعنی طبیعیِ هر فردی به صورت کلی سِعی، در همهی افراد موجود است؛ نه به نحو وجود فرد؛ چون اصلاً فرق طبیعی با فرد این است. یعنی این اشتراک نفس الامریت دارد و ذهن این بچه وقتی فرد اول گرسنگی را هم ادراک کرد، در ضمنش به صورت ناخود آگاه، طبیعی را ادراک کرده است. و لذا وقتی فرد دوم گرسنگی میآید، میگوید: عه! این هم فردی از همان است. یعنی من یک چیزی را در ضمن فرد اول ادراک کرده بودم که وقتی فرد دوم میآید، فردیت آن و اشتراکش با فرد اول برایش روشن است. این چیز آبجکتیوی را که به فرمایش شما ادارک کرده است، این همان چیزی است که ما میگوییم که الآن ذهن و منطق، کاملاً مستقل از نشانهها، کار خودش را انجام داده است. این کاری به نشانه ندارد. هم فرد را ادراک کرده است و هم طبیعی را. علم حضوری عقلانی با علم حضوری مشاعری با همدیگر فرق دارد. این را قبلاً صحبتش را کردیم. علم حضوری که شما فرد را احساس میکنید با علم حضوری که عقلِ شما آن طبایع را درک میکند، دو موطن است. این اصل بیان ما.
مقاله «درآمدی بر نظریه شهود عقلی استاد یزدان پناه»-حسین ایزدی