بسم الله الرحمن الرحیم
مقایسه پدیده کسوف با خروج قمر از تحت الشعاع و احکام این دو
فهرست علوم
فهرست فقه
كتاب الصوم
مباحث رؤیت هلال-كتاب الصوم
مناط اتحاد الافق و اختلافه-رسالة حول مسألة رؤیة الهلال -ایجاد شده توسط: حسن خ
نکات ارسال شده در مورد بحث رؤیت هلال در انجمن گفتگوی علمی توسط نام کاربری هلال
کسوف-خورشیدگرفتگی
خسوف-ماه گرفتگی
رسالة حول مسألة رؤية الهلال، ص 41-43
[طلوع القمر واقعة سماوية مرتبطة بالارض وبقاعها]
و أمّا الاستدلال بأنّ الشهر الهلاليّ لا ربط له بالآفاق الأرضيّة و المطالع و المغارب و إنّما هو حادثةٌ سماويّةٌ لادخل لها بالأرض مضافاً إلى أنّه دعويً بلا دليل فتدفعه الأدلّة المتقنة المتقدّمة التي لا مناص لنا من قبولها و الالتزام بها. و لعمري ما الفرق بين طلوع القمر إذا خرج عن تحت الشعاع و بين الكسوف، في أنّ كلّ واحدٍ منهما أمرٌ سماويّ فكيف إذا تحقّق الكسوف المرئيّ في ناحيةٍ و غير المرئيّ في ناحيةٍ أُخرى؛ يُلتزم به و بما يترتّب عليه من الأحكام في هذه الناحية؛ و لا يُلتزم به و لا تترتّب عليه الأحكام في تلك الناحية؛ و لا يلتزم ذلك في طلوع القمر. فكما أنّ للنواحي المختلفة من الأرض دخلاً في تحقّق الكسوف و هو اختلاف البلاد طولاً و عرضاً؛ فكذلك الأمر في طلوع القمر؛ و الفرق بينهما تحكّم جدّاً. إن قلتَ: فرق بين الكسوف و خروج القمر عن تحت الشعاع، لأنّ الكسوف ليس أمراً سماويّاً؛ و لا ربط له بالقمر؛ بل هو عبارةٌ عن احتجاب الشّمس لأهل الأرض بحيلولة القمر، الحاصل بدخول الأرض في الظلّ المخروطيّ من القمر، كما ورد هذا العنوان في الرواية، بأنّه كُسِفت عَنَّا الشَّمس. فالاحتجاب إنّما هو بالنسبة إلى الأرض و أهلها؛ و معلوم أنّ الاحتجاب مختلف بالنسبة إلى سكنة الأرض؛ و لا يكونون جميعاً تحت هذا الحجاب. فإذن في كلّ ناحية من الأرض حصل الاحتجاب، تترتّب عليه أحكامه من صلاة الآيات و غيرها و في كلّ ناحيةٍ لم يحصل، لا تترتّب عليه الأحكام. قلتُ: خروج القمر عن تحت الشعاع أيضاً كذلك؛ لأنّه عبارة عن خروجه من مقارنة الشّمس بمسافةٍ معيّنةٍ بالنسبة إلى أهل الأرض؛ فلولا أهل الأرض و محاذاتهم، لا تتحقّق المقارنة و الخروج أبداً و مع غضّ النظر عن الأرض، لا يختلف حال القمر في المحاق و تحت الشعاع عن سائر أحواله؛ و هو يدور في السماء حول الأرض دائماً بلا تغيير كيفيّةٍ و لا تبديل حالٍ؛ و لكن إذا لاحظنا محاذاة الأرض بالنسبة إليه، فتختلف الأحوال؛ ففي حال المقارنة يصير المحاق؛ و بعدها يرى بشكل الهلال؛ و في التسديس و التربيع و التثليث بأشكال مختلفة؛ و في المقابلة بشكل البدر؛ يَسْئَلُونَكَ عَنِ الْأَهِلَّةِ قُلْ هِيَ مَوٰاقِيتُ لِلنّٰاسِ وَ الْحَجِّ. و المحصّل: أنّه إذا قطع النظر عن محاذاة الأرض و نواحيها المختلفة و ملاحظة اختلاف مناظر أهلها بالنسبةإلى القمر فكما أنّه لا يتحقّق خروجٌ عن تحت الشعاع، لا يتحقق كسوف أيضاً؛ و إذا لوحظ محاذاة الأرض و اختلاف مناظر أهلها، فكما أنّ الكسوف له ربطٌ بالأرض، كذلك الخروج عن تحت الشعاع بلا فرق.
و لا يذهب عليك أنّ ما ذكرناه من النقض إنّما هو بالنسبة إلى الكسوف فقطّ؛ و أمّا الخسوف و هو دخول القمر في الظلّ المخروطيّ من الأرض، فالنقض غير واضح، حيث إنّ ظلمة القمر و كدورته حادثةٌ سماويّة كما ورد في الرواية بأنّه خَسَفَ الْقَمَرُ؛ فبحيلولة الأرض ينخسف القمر في السماء على كلّ حال و إن كانت الأرض دخيلةً في تحقّقه؛ فلقائلٍ أن يقول في بادي نظره: إنّ ظلمة القمر واقعةٌ سماويّةٌ و إن كان بالتأمّل التامّ يظهر أنّ الخسوف أيضاً كذلك. فإن قلتَ: سلّمنا ولكنّ الدليل الشرعيّ قائمٌ بأنّ في كلّ ناحيةٍ رئي الكسوف يحكم فيها بأحكام دون ناحيةٍ أُخرى. قلنا: هكذا الأمر بالنسبة إلى طلوع القمر؛ ففي كلّ ناحيةٍ رئي خروجه عن تحت الشعاع حكم بدخول الشهر القادم، دون ناحيةٍ لم يُر الخروج فيها.
****************
ارسال شده توسط:
محمدحسین
Sunday - 19/1/2025 - 20:41
باتوجه به نقشۀ رویت پذیری هلال، در مواردی مانند ماه جمادی یا رجب سال 1446 رویت هلال صرفا در مناطق با عرض جنوبی ممکن است. در این فرض، هنگام غروب در مناطق دارای عرض شمالی هلال ماه به هیچ وجه دیده نمیشود.
فرض میکنیم در یکی از مناطق با عرض شمالی مثلا تورنتو کانادا، جرم ماه را با دستگاهی دنبال میکنیم. یعنی کاملا مختصات آسمانی جرم ماه مشخص است و ما با تلسکوپ به سوی جرم ماه نشانه روی کردهایم و حرکت جرم قمر را زیر نظر داریم. حال در همین هنگام مدتی است که در مناطق با عرض جنوبی اهلال هلال شده است. اکنون اگر به ناظر در تورنتو گفته شود که آیا اهلال هلال شده میگوید خیر؛ زیرا کاملا متوجه جرم قمر است ولی هلالی نمیبیند. در این فرض مانعی میان ناظر در تورنتو و جرم ماه نیست که به واسطۀ آن مانع، هلال دیده نشود (مانند مواردی که هلال در طرف دیگر زمین است و جرم کرۀ زمین مانع دیده شدن هلال است)؛ بلکه جرم ماه کاملا در خط دید ناظر قرار دارد اما به هیچ وجه هلالی نمیبیند.
در این فرض در نیم کرۀ جنوبی مثلا بوئنس آیرس آرژانتین آنگاه که جرم قمر را ببینیم، هلال دیده میشود اما در تورنتو با نگاه به سوی قمر هلال دیده نمیشود.
پس در یک زمان معین، در تورنتو گفته میشود "اهلال هلال رخ نداده است و ماه هنوز در محاق است" و در بوئنس آیرس گفته میشود "اهلال هلال رخ داده است".
بنابراین میتوان گفت که اهلال هلال نسبت به مناطق مختلف زمین با عرضهای متفاوت وحدت عددی ندارد و کثیر است. به عبارتی لااقل در عرضهای متفاوت زمین اهلال هلال در یک زمان رخ نمیدهد.
این مورد همانند مسئلۀ کسوف است که در یک روز معین در زمان مقارنه در یک منطقه آنگاه که به سوی خورشید نگاه کنیم، جرم خورشید دیده نمیشود و کسوف رخ داده است؛ در این منطقه گفته میشود "خورشید گرفته است". اما در همین لحظه در منطقهای دیگر خورشید کاملا دیده میشود و هیچ مانعی نیست که در این منطقه گفته میشود "خورشید نگرفته است و باز است".
***
اما مثالی که فرمودید "اذا کسف الشمس فذلک الشهر شهر حزن". باتوجه به اینکه کسوف در همۀ نقاط زمین رخ نمیدهد ولی ماه جدید مثلا ماه صفر برای همۀ مناطق کرۀ زمین محقق میشود، میتوان گفت که این نسبت سبب شده که بگوییم مثلا ماه صفر امسال در هممۀ مناطق زمین ماه حزن است. چون وصف حزن برای ماه صفر به طور مطلق ثابت شده و عرف با توجه به اطلاق موصوف، نمیپذیرد که فقط در مناطقی که کسوف رخ داده ماه صفر ماه حزن باشد.
اما اهلال هلال موضوع "دخول شهر" است نه خود "شهر"؛ "اذا اهل الهلال دخل الشهر" . مفهوم این جمله این است که "اذا لم یهل الهلال لم یدخل الشهر". بنابراین در بوئنس آیرس که اهلال هلال محقق شده شهر داخل شده است اما در منطقهای مانند تورنتو که هنوز اهلال هلال نشده، ممکن است گفته شود شهر داخل نشده است.
اگر اشکال شود که دخول شهر برای همۀ مناطق در یک زمان رخ میدهد، پس اهلال هلال موضوع دخول شهر برای تمامی نواحی کرۀ زمین است؛ در جواب میگوییم این بیان مصادره است؛ زیرا این مطلب مورد بحث است که دخول شهر برای همۀ مناطق در یک لحظه رخ میدهد یا خیر.
*************
((میگوید خیر؛ زیرا کاملا متوجه جرم قمر است ولی هلالی نمیبیند. در این فرض مانعی میان ناظر در تورنتو و جرم ماه نیست که به واسطۀ آن مانع، هلال دیده نشود))
در ماه جمادی الاولی و رجب ارتفاع هلال در نیمکره شمالی برای قم مثلا حدود ۱/۵ درجه بوده است، و اهل فن میگویند در وقت غروب چون نور هلال در افق، مسیر طولانی میپیماید تا به چشم ناظر برسد و از لایههای مختلف جو عبور میکند در نتیجه ضعیف شده و از بین میرود، و نیز عمود بودن قامت شخص در نیمکره شمالی سبب میشود در مقایسه با شخص در نیمکره جنوبی مثل /\ باشند نه مثل ||، و لذا اگر فرض بگیریم که کره زمین را از زیر پای این دو نفر با یک صفحه قطع کنیم و صاف شود و هر دو مثل || قرار گیرند و یا جو زمین برداشته شود تا طولانی بودن مسیر جو نور هلال را از بین نبرد، هلال این دو ماه در نیمکره شمالی هم رؤیت خواهد شد، و شاهدش اینکه وقتی ارتفاع هلال در روز بعد از ظهر زیاد است و نورش مسیر کمتری در جو میپیماید، در موارد امکان استهلال در روز میتوانید همین هلال ماه رجب را در بعد از ظهر ببینید در حالی که در وقت غروب نمیتوانید ببینید، پس در حقیقت در هلال با ارتفاع کم نیز مانع از رؤیت هست هر چند مخفی است و مثل جرم زمین قابل رؤیت نیست.
به توضیحات این صفحه راجع به عید فطر سال ۱۴۳۳ مراجعه فرمایید تا بببینید که در روز رؤیت هلال کردند در حالی همان روز نمیتوانستند در وقت غروب ببینند:
https://www.noojum.com/other-news/75-other-news/6307-fetr.htmlعید فطر
http://www.noojum.com/article/124-all/1216-2009-04-12-09-01-34.htmlسلسله مقالات رویت هلال ماه
چرا امروز عید فطر اعلام نشد؟-از آنجا که تنی چند از کارشناسان زبده و رصدگران باتجربه در بعدازظهر روز چهارشنبه 16 مرداد مقارن با 29 رمضانالمبارک 1434 رویت هلال شوال در روشنایی روز را اعلام نموده بودند
نکات ارسال شده در مورد بحث رؤیت هلال در انجمن گفتگوی علمی توسط نام کاربری هلال
فایل قبلی که این فایل در ارتباط با آن توسط حسن خ ایجاد شده است