حزب جمهوري اسلامي(1399 - 1407 هـ = 1357 - 1366 ش = 1979 - 1987 م)
حزب جمهوري اسلامي(1399 - 1407 هـ = 1357 - 1366 ش = 1979 - 1987 م)
انحلال حزب جمهوري اسلامي(1399 - 1407 هـ = 1357 - 1366 ش = 1979 - 1987 م)
اعلان جمهوري اسلامي ايران(1399 هـ = 1358 = 1979 م)
امامت-ولايت-حكومت-مشروعيت-مقبوليت-بیعت-اكثريت
حزب جمهوری اسلامی
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
برای تأییدپذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است. لطفاً با توجه به شیوهٔ ویکی‌پدیا برای ارجاع به منابع، با ارایهٔ منابع معتبر این مقاله را بهبود بخشید. مطالب بی‌منبع را می‌توان به چالش کشید و حذف کرد. (ژانویه ۲۰۱۷)
حزب جمهوری اسلامی
Islamic Republican Party.jpg
دبیرکل محمد حسینی بهشتی(۵۷-۶۰)
محمد جواد باهنر(۶۰)
سید علی خامنه‌ای(۶۰-۶۶)(انحلال)
بنیانگذار محمد حسینی بهشتی
عبدالکریم موسوی اردبیلی
اکبر هاشمی رفسنجانی
سید علی خامنه‌ای
محمد جواد باهنر
بنیان‌گذاری ۱۳۵۷، ۱۹۷۹
انحلال و برچینش ۱۳۶۶، ۱۹۸۷
انشعاب از اصولگرایان
اصلاح طلبان
روزنامه جمهوری اسلامی
مرام سیاسی اسلام
سیاست در ایران
حزب‌ها
انتخابات
حزب جمهوری اسلامی پس از پیروزی انقلاب اسلامی، در ۲۹ بهمن ۱۳۵۷ (۱۸ فوریه سال ۱۹۷۹) اعلام موجودیت کرد. بنیان‌گذاران آن روحانیونی چون محمد حسینی بهشتی، عبدالکریم موسوی اردبیلی، اکبر هاشمی رفسنجانی، سید علی خامنه‌ای و محمد جواد باهنر بودند. پنج تن یادشده به همراه حسن آیت، اسدالله بادامچیان، عبدالله جاسبی، میرحسین موسوی، مهدی کروبی، حبیب‌الله عسگراولادی، سید محمود کاشانی (فرزند آیت‌الله ابوالقاسم کاشانی)، مهدی عراقی و علی درخشان از اعضای شورای مرکزی اولیهٔ حزب جمهوری اسلامی بودند.
محتویات
۱ انفجار در دفتر حزب جمهوری اسلامی
۲ تعطیلی حزب جمهوری اسلامی
۳ ارگان حزب جمهوری اسلامی
۴ جستارهای وابسته
۵ منابع
انفجار در دفتر حزب جمهوری اسلامی
نوشتار اصلی: بمب‌گذاری در دفتر حزب جمهوری اسلامی
حزب جمهوری اسلامی، مهم‌ترین تشکل ایجاد شده توسط حاکمیت و روحانیت در برابر دیگر تشکل‌های سیاسی مانند نهضت آزادی ایران، حزب توده و گروه‌های چپگرا یا ملی‌گرا در دهه نخست جمهوری اسلامی بود. حادثهٔ انفجار در دفتر حزب جمهوری اسلامی در ۷ تیر ۱۳۶۰، منجر به کشته شدن تعداد زیادی از اعضای اصلی این حزب شد. دبیرکل حزب جمهوری اسلامی، محمد بهشتی بود که در این حادثه به همراه دهها تن از اعضای این حزب کشته شد. سپس محمد جواد باهنر جایگزین وی گشت، اما تنها دو ماه بعد و در هشت شهریور همان سال، او نیز در مقام نخست‌وزیر به همراه محمد علی رجایی، رئیس جمهوری در حادثه انفجار دفتر نخست‌وزیری جان باخت. از آن هنگام تا زمان تعطیلی حزب، سید علی خامنه‌ای رهبر کنونی جمهوری اسلامی، دبیرکلی این حزب را به‌عهده داشت.
در سال ۱۳۶۳ با تأیید اعضای شورای مرکزی عبدالله جاسبی به‌عنوان قائم‌مقام دبیرکل شروع به فعالیت کرد. با توجه به حضور رهبران حزب در دولت عملاً اداره امور اداری و اجرایی حزب توسط جاسبی صورت می‌پذیرفت.[۱]
تعطیلی حزب جمهوری اسلامی
در۱۱ خرداد سال ۱۳۶۶ با درخواست دو نفر از رهبران اصلی حزب جمهوری اسلامی، اکبر هاشمی رفسنجانی و سید علی خامنه ای به طرفیت از شورای مرکزی حزب جمهوری اسلامی و تأیید روح‌الله خمینی، به سبب اختلاف‌های داخل حزبی در خرداد ماه ۱۳۶۶ تعطیل شد. گفته می‌شود عامل اصلی انشقاق در این حزب، تضاد آراء و اندیشه‌های اعضای حزب پیرامون نوع نگرش اقتصادی در اداره جامعه بوده‌است.[۲][۳]
متن نامه اکبر هاشمی رفسنجانی و سیدعلی خامنه‌ای
«بسم‌الله الرحمن الرحیم
محضر مبارک مرجع عالیقدر و رهبر کبیر انقلاب
حضرت امام خمینی- مدظله‌العالی
همانطور که آن رهبر عزیز اطلاع دارند، تأسیس «حزب جمهوری اسلامی» از طرف هیئت مؤسس با مشورت آن مقام معظم و در شرایطی انجام شد که نیاز به یک تشکل در برابر انبوه مسائل در آغاز انقلاب و لزوم انسجام و انتظام نیروهای آگاه و مؤمن و گسترش آگاهی‌های انقلابی و تربیت کادرهای فعال و کارآمد برای اداره کشور و خنثی کردن توطئه گروهک‌ها و عوامل دشمن خارجی و ضدانقلاب داخلی به شدت احساس می‌شد. این حزب در طول سال‌های گذشته در حد توان خود به منظور تثبیت نظام جمهوری اسلامی و انجام تکالیف بزرگی که بر دوش خود حس میکرد، از هیچ کوششی فروگذار نکرد؛ و در کوران توطئه‌های چپ و راست با فداکاری و تقدیم شهدایی که بعضی از آنان چهره‌های برجسته و فراموش نشدنی انقلابند، از جمله شهدای هفتم تیر، نقاب از روی نفاق برانداخت و مظلومیت و حقانیت خط امام را به نمایش گذارد. در طول جنگ تحمیلی، حزب جمهوری اسلامی در سراسر کشور به وظیفه اسلامی خود برای بسیج مردم و شرکت فعال در جبهه‌های نور عمل کرد، و جمعی از کادرها و اعضای آن در این جهاد مقدس به افتخار شهادت نایل آمدند. تعبد افراد این حزب به اسلام و اعتقاد راسخ آنان به ولایت فقیه، که خود عامل مهمی در کینه‌توزی ضدانقلاب بود، ایجاب میکرد که در مراحل و مقاطع مختلف انقلاب، با کسب رهنمودهایی از آن مقام معظم، حرکت حزب را تنظیم و سیاست‌های آن را پی‌ریزی نمایند.
اکنون به فضل الهی نهادهای جمهوری اسلامی تثبیت شده و سطح آگاهی و درک سیاسی آحاد ملت انقلاب را از جهات عدیده آسیب‌ناپذیر ساخته و روشن‌بینی و توکل و قوت اراده آن رهبر عالیقدر و فداکاری و آمادگی مردم حزب‌الله توطئه‌های ضدانقلاب داخلی و استکبار جهانی را بی‌اثر و کم خطر نموده‌است؛ لذا احساس می‌شود که وجود حزب، دیگر آن منافع و فواید آغاز کار را نداشته، و بلعکس، ممکن است تحزب در شرایط کنونی بهانه‌ای برای ایجاد اختلاف و دودستگی و موجب خدشه در وحدت و انسجام ملت گردد، و حتی نیروها را صرف مقابله با یکدیگر و خنثی‌سازی یکدیگر کند؛ لذا، همانطور که قبلاً نیز کراراً عرض شد، شورای مرکزی پس از بحث و بررسی مبسوط و مستوفا با اکثریت قاطع به این نتیجه رسید که مصلحت کنونی انقلاب در آن است که «حزب جمهوری اسلامی» تعطیل و فعالیت‌های آن به کلی متوقف گردد.
مراتب برای استحضار و کسب رهنمود عالی معروض می‌گردد.
والامر الیکم، و ادام الله بقائکم الشریف
سیدعلی خامنه‌ای- اکبر هاشمی رفسنجانی»
پاسخ بنیانگذار جمهوری اسلامی به نامه مشترک رهبران حزب جمهوری اسلامی
«بسمه تعالی
جنابان حجج الاسلام آقای خامنه ای و آقای هاشمی- دام توفیقهما.
موافقت می‌شود. لازم است تذکر دهم که حضرات آقایان مؤسسین محترم حزب، مورد علاقه اینجانب می‌باشند. امیدوارم همگی در این موقع حساس با اتفاق و اتحاد در پیشبرد مقاصد عالیه اسلام و جمهوری اسلامی کوشا باشید. ضمناً تذکر می‌دهم که اهانت به هر مسلمانی چه عضو حزب باشد یا نه بر خلاف اسلام و تفرقه‌اندازی در این موقع از بزرگ‌ترین گناهان است. والسلام علیکما و رحمة الله.
۱۱ خرداد ۶۶
روح‌الله الموسوی الخمینی»[۴]
ارگان حزب جمهوری اسلامی
روزنامه جمهوری اسلامی به مدیر مسئولی مسیح مهاجری، روزنامهٔ رسمی این حزب بود که پس از انحلال حزب نیز به فعالیتش ادامه می‌دهد. اولین مدیر مسئول این روزنامه سید علی خامنه‌ای بود. و در حال حاضر روزنامه‌ای میانه به‌شمار می‌رود.
جستارهای وابسته
انفجار در دفتر حزب جمهوری اسلامی
منابع
«گفتگوی تسنیم با نقی‌زاده به‌مناسبت انحلال حزب جمهوری:». تسنیم. دریافت‌شده در ۲ نوامبر ۲۰۱۷.
«حزب جمهوری اسلامی». دریافت‌شده در ۲ نوامبر ۲۰۱۷.
Moslem, Mehdi. Factional politics in post-Khomeini Iran. New York: Syracuse University Press, 2002. 371. ISBN ISBN 0-8156-2978-8.
«11 خرداد». تاریخ ایرانی. دریافت‌شده در ۲ نوامبر ۲۰۱۷.
بی‌بی‌سی فارسی
نبو
گروه‌های سیاسی جمهوری اسلامی ایران
خانه احزاب ایران
پیشین*
جناح راست
جامعتین (جامعه مدرسین حوزه علمیه قم • جامعه روحانیت مبارز) • حزب مؤتلفه اسلامی • حزب تمدن اسلامی • جامعه اسلامی مهندسین • جامعه زینب
جناح چپ
خانه کارگر • مجمع روحانیون مبارز • سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی ایران • مجمع نیروهای خط امام • انجمن اسلامی مهندسان ایران
دیگر
حزب جمهوری اسلامی • فدائیان اسلام
کنونی*
اصولگرایان
جامعتین (جامعه مدرسین حوزه علمیه قم • جامعه روحانیت مبارز) • جبهه پیروان خط امام و رهبری (حزب مؤتلفه اسلامی • جامعه اسلامی مهندسین • انجمن اسلامی پزشکان ایران • جامعه زینب) • حزب تمدن اسلامی • انصار حزب‌الله • جمعیت ایثارگران • جمعیت وفاداران انقلاب اسلامی • ائتلاف آبادگران • جمعیت رهپویان • کانون دانشگاهیان • حزب نواندیشان • جمعیت پیشرفت و عدالت • جبهه پایداری • جبهه متحد اصولگرایان • جبههٔ ایستادگی (حزب توسعه و عدالت • حزب سبز ایران) • جبهه یکتا • جبهه مردمی نیروهای انقلاب اسلامی
اعتدالگرایان**
حزب کارگزاران • حزب اعتدال و توسعه
اصلاح‌طلبان
جبهه مشارکت • مجمع روحانیون مبارز • سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی ایران • مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم • حزب اتحاد ملت • حزب الوفاق الاسلامی • حزب اسلامی کار (سازمان دانشجویی حزب اسلامی کار) • حزب ندای ایرانیان • مجمع نیروهای خط امام • جمعیت زنان جمهوری اسلامی • حزب مردم‌سالاری • خانه کارگر • مجمع اسلامی بانوان • حزب اراده ملت ایران • حزب اسلامی رفاه کارگران • حزب اعتماد ملی • حزب جامعه مدنی استان همدان • انجمن اسلامی جامعه پزشکی ایران • حزب همبستگی ایران اسلامی • جماعت دعوت و اصلاح • جبهه متحد کرد • سازمان عدالت و آزادی ایران اسلامی • انجمن اسلامی معلمان ایران • جمعیت توحید و تعاون
دیگر
فدائیان اسلام
*تقسیم‌بندی‌های رایج پیش از شروع دههٔ ۷۰ و پس از آن
**این جناح از ۹۲ به «اعتدالگرایان» شناخته شدند
نبو
سازمان‌های سیاسی منحل‌شده ایران
سیاست در ایران
قاجار
فرقه اجتماعیون عامیون فرقه دموکرات فرقه اجتماعیون اعتدالیون
جمعیت اجتماعیون اتحادیون ایران فرقه اجتماعیون انقلابیون حزب اتفاق و ترقی جمعیت ترقی‌خواهان ایران فرقه اصلاحیون عامیون هیئت علمیه حزب تجدد فرقه اصلاح‌طلبان فرقه کمونیست ایران اتحادیه کمونیست‌های جوان ایران فرقه جمهوری انقلابی ایران فدراسیون انقلابی ارمنی حزب سوسیال دموکرات هنچاکیان
پهلوی
حزب ایران نو حزب ترقی حزب عدالت حزب پیکار حزب میهن حزب جنگل حزب کبود حزب اتحاد ملی حزب اراده ملی فرقه دموکرات آذربایجان حزب دموکرات ایران نهضت خداپرستان سوسیالیست جبهه مؤتلف احزاب آزادی‌خواه حزب وحدت ایران حزب همرهان حزب سومکا حزب آریا مجمع مسلمانان مجاهد حزب زحمت‌کشان ملت ایران حزب نیروی سوم جامعه سوسیالیست‌های نهضت ملی ایران سازمان انقلابیون کمونیست حزب ملل اسلامی جاما اتحاد مبارزان کمونیست اتحادیه کمونیست‌های ایران سازمان چریک‌های فدایی خلق ایران جبهه دموکراتیک خلق سازمان پیکار در راه آزادی طبقه کارگر سازمان رزمندگان آزادی طبقه کارگر حزب ملیون حزب ایران نوین حزب مردم حزب ایرانیان حزب رستاخیز حزب سوسیالیست حزب مارکسیست-لنینیست شفق سرخ
جمهوری
اسلامی
ائتلاف بزرگ دفتر هماهنگی همکاری‌های مردم با رئیس جمهور گروه همنام حزب جمهوری خلق مسلمان ایران جبهه دموکراتیک ملی ایران نهضت رادیکال ایران نهضت مقاومت ملی ایران سازمان انقلابی توده‌های جمهوری اسلامی سازمان آزادگان حزب جمهوری اسلامی سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی ائتلاف مستضعفین و محرومین ائتلاف گروه‌های خط امام جمعیت دفاع از ارزش‌های انقلاب اسلامی حزب الوفاق الاسلامی حزب کارگران سوسیالیست ایران جبهه عدالت و رفاه راه سبز امید جامعه وعاظ ولایی
نبو
حسن روحانی
انقلاب ۱۳۵۷ ایران
1979 Iranian Revolution.jpg
پیش‌زمینه و علل
شعارها
نام‌ها
روابط خمینی و آمریکا
چهره‌های اصلی انقلاب
سید روح‌الله خمینی
علی شریعتی
ابوالحسن بنی‌صدر
سید محمود طالقانی
مهدی بازرگان
شاپور بختیار
بیژن جزنی
یدالله سحابی
حسینعلی منتظری
سید محمد بهشتی
ابراهیم یزدی
صادق قطب‌زاده
مرتضی مطهری
اکبر هاشمی رفسنجانی
کریم سنجابی
سید علی خامنه‌ای
محمدجواد باهنر
سید مصطفی خمینی
صادق خلخالی
محمدرضا مهدوی کنی
میرحسین موسوی
سید محمدکاظم شریعتمداری
سید عبدالکریم موسوی اردبیلی
داریوش فروهر
نورالدین کیانوری
فرخ نگهدار
بهزاد نبوی
احزاب و جریان‌ها
جبهه ملی ایران
نهضت آزادی ایران
سازمان مجاهدین خلق ایران
حزب توده ایران
کنفدراسیون دانشجویان ایرانی
سازمان چریک‌های فدایی خلق ایران
سازمان فداییان خلق ایران (اکثریت)
سازمان پیکار در راه آزادی طبقه کارگر
حزب جمهوری اسلامی
حزب مؤتلفه اسلامی
جامعه روحانیت مبارز
نهادهای انقلابی
شورای انقلاب اسلامی ایران
دولت موقت
کمیته انقلاب اسلامی
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
شورای نگهبان قانون اساسی
شورای عالی انقلاب فرهنگی
جهاد سازندگی
بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی
رویدادهای مرتبط
انقلاب سفید
قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲
اعتراضات تهران در اسفند ۱۳۴۸
شب‌های شعر گوته
تظاهرات ۱۹ دی قم
تظاهرات ۲۹ بهمن تبریز
آتش‌سوزی سینما رکس آبادان
جمعه سیاه
بازگشت خمینی به ایران
تصرف سفارت آمریکا
انقلاب فرهنگی ایران
کودتای نوژه
مکاتب انقلاب
اسلام سیاسی
ولایت فقیه
کمونیسم
ملی‌گرایی
سوسیالیسم
نمایشبحثویرایش
این یک مقالهٔ خرد پیرامون سیاست است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.
رده‌ها:
مقاله‌های نیازمند ارجاع‌های اضافی از ژانویه ۲۰۱۷احزاب سیاسی اسلام در ایراناحزاب سیاسی اسلامیانحلال‌های ۱۹۸۷ (میلادی) در ایرانانقلاب ۱۳۵۷بنیان‌گذاری‌های ۱۹۷۹ (میلادی) در ایرانتاریخ جمهوری اسلامی ایرانجنبش‌های ضد امپریالیستیحزب‌ها در ایرانحزب‌های بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۷۹ (میلادی)حزب‌های جمهوری‌خواهحزب‌های سیستم‌های تک‌حزبیحزب‌های شیعهحزب‌های ضد کمونیستحزب‌های منحل‌شده در ۱۹۸۷ (میلادی)حزب‌های منحل‌شده در جمهوری اسلامی ایرانگروه‌های سیاسی مذهبی در ایران
لینک تمام جلسات - اختصاصی ندای اصفهان
سخنرانی منتشر نشده آیت الله شهید دکتر بهشتی- آموزش مواضع (جلسه اول)
شورای مرکزی حزب جمهوری اسلامی اقدام به انتشار کتابی کم حجم با عنوان «مواضع ما» می کند، اما اهمیت و فشردگی مباحث نیازمند آن بود که در نشست هایی به شرح آن در میان اعضای حزب بپردازند. حاصل این ایده سلسله سخنرانی های «آموزش مواضع» است
به گزارش ندای اصفهان، شهید مظلوم آیت الله سید محمد حسینی بهشتی درحالی در آغازین ماه های پیروزی انقلاب اسلامی تاسیس یک حزب فراگیر انقلابی را کلید زد که هنوز پس از گذشت چهار دهه، جمهوری اسلامی از فقدان کار جمعی تشکیلاتی و الگوی نمونه ای برای فعالیت صحیح حزبی رنج می برد.
متن زیر سخنرانی آیت الله شهید دکتر بهشتی در تاریخ 20/1/1360 است که در آن به شرح جهان بینی حزب جمهوری اسلامی می پردازد.
توضیح آنکه در سال 1359 شورای مرکزی حزب با محوریت شهید بهشتی اقدام به انتشار کتابی کم حجم با عنوان «مواضع ما» می کند، اما اهمیت و فشردگی مباحث نیازمند آن بود که در سلسله جلساتی به شرح آن در میان اعضای حزب بپردازند.
حاصل این ایده، سلسله سخنرانی هایی با عنوان «شرح مواضع ما» است که به صورت هفتگی در خیابان سرچشمه تهران برگزار می شد و خروجی آن از روی نوار پیاده سازی شده و به عنوان یکی از منابع آموزشی حزب جمهوری اسلامی در سایر شهرستان های کشور توزیع می شد. 11 جلسه آغاز این نشست ها سخنان ارزشمند شهید مظلوم بهشتی است که متاسفانه با انفجارهای تروریستی سال 1360 ناقص مانده است.
پایگاه خبری ندای اصفهان مفتخر است که به تدریج برای اولین بار دست به انتشار این سخنرانی ها در فضای مجازی بزند. امید است که مورد توجه علاقه مندان و پژوهشگران قرار گیرد.
سخنرانی منتشر نشده از مرحوم اکبر هاشمی رفسنجانی
معاد/ آموزش مواضع حزب جمهوری اسلامی (جلسه شانزده تا بیست و دو)
هیچ موضوعی در قرآن به اندازه معاد و قیامت آیه ای به خودش اختصاص نداده و با اینکه آیات کفر، ایمان و توحید زیاد است اما بخش عظیم آیات قرآن در مورد قیامت است. این از خصوصیات ادیان مخصوصاً دین اسلام است که بُعد جاودانی انسان و معاد را بیشتر مورد توجه قرار داده است
به گزارش ندای اصفهان، متن زیر که برای اولین بار در فضای مجازی منتشر می شود، جلسه شانزدهم تا بیست و یکم از آموزش مواضع حزب جمهوری اسلامی است (شرح مواضع ما) که توسط مرحوم اکبر هاشمی رفسنجانی در میان اعضای حزب مطرح شده است.
توضیح آنکه در سال ۱۳۵۹ شورای مرکزی حزب با محوریت شهید بهشتی اقدام به انتشار کتابی با عنوان «مواضع ما» می کند، اما اهمیت و فشردگی مباحث نیازمند آن بود که در سلسله جلساتی به شرح آن در میان اعضای حزب بپردازند. یازده جلسه از این شرح توسط آیت الله بهشتی انجام شده است(اینجا) که پس از شهادت ایشان به مدت چهار جلسه توسط دکتر باهنر ادامه پیدا کرد که مجددا با انفجار دفتر نخست وزیری و شهادت ایشان در هشتم شهریور متوقف شد و پس از مدتی هاشمی رفسنجانی جلسات شرح مواضع را با موضوع ادامه داد.
متن پیش رو در کتاب شماره 10 حزب جمهوری اسلامی با عنوان «معاد» به چاپ رسیده است که البته شماره بندی متفاوتی از سخنرانی های آموزش مواضع ارائه داده است.
شما همچنین می توانید جهت استفاده راحت تر PDF این کتاب را از اینجا دانلود کنید. (107 صفحه)
اختصاصی- سخنرانی منتشر نشده شهید دکتر محمدجواد باهنر
امامت و ولایت/ آموزش مواضع حزب جمهوری اسلامی (جلسه سیزدهم)
امامت منبعث از دو چیز است، یکی مکتب و دیگری امت. امامت برای امت از مکتب جدا نیست. امامت یک رهبری سیاسی اجتماعی معمولی نیست، رهبری اسلامی و در بین امت اسلام است. در این میان اسلام مایه وحدت و خمیرمایه رهبری و امامت است. اسلام مایه امامت و امت بستر آن است...
به گزارش ندای اصفهان، متن زیر که برای اولین بار در فضای مجازی منتشر می شود، سیزدهمین جلسه آموزش مواضع حزب جمهوری اسلامی است (شرح مواضع ما) که توسط دانشمند شهید آیت الله دکتر محمد جواد باهنر در میان اعضای حزب مطرح شده است.
توضیح آنکه در سال ۱۳۵۹ شورای مرکزی حزب با محوریت شهید بهشتی اقدام به انتشار کتابی با عنوان «مواضع ما» می کند، اما اهمیت و فشردگی مباحث نیازمند آن بود که در سلسله جلساتی به شرح آن در میان اعضای حزب بپردازند. یازده جلسه از این شرح توسط آیت الله بهشتی انجام شده است (اینجا) که پس از شهادت ایشان به مدت چهار جلسه توسط دکتر باهنر ادامه پیدا کرد که مجددا با انفجار دفتر نخست وزیری و شهادت ایشان متوقف شد و پس از مدتی هاشمی رفسنجانی جلسات شرح مواضع را ادامه داد.
***
امامت و ولایت
آموزش مواضع (جلسه سیزدهم)
از انتشارات: حزب جمهوری اسلامی اصفهان
بسم الله الرحمن الرحيم
إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الْأَمَانَاتِ إِلَى أَهْلِهَا وَإِذَا حَكَمْتُمْ بَيْنَ النَّاسِ أَنْ تَحْكُمُوا بِالْعَدْلِ إِنَّ اللَّهَ نِعِمَّا يَعِظُكُمْ بِهِ إِنَّ اللَّهَ كَانَ سَمِيعًا بَصِيرًا؛ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ فَإِنْ تَنَازَعْتُمْ فِي شَيْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللَّهِ وَالرَّسُولِ إِنْ كُنْتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ ذَلِكَ خَيْرٌ وَأَحْسَنُ تَأْوِيلًا (سوره نساء، آیات ۵۸ و ۵۹)
در جلسه پیش بحث امامت را بطور فشرده بیان کردیم اکنون بطور اجمال سیر بحث را می گوئيم و لازم است بر روی آن دقت شود.
گفتیم که ما به فلسفه هدایت معتقدیم و هدایت را در کل جهان جاری می یابیم. یعنی جهان را از نوعی شعور و حکمت و رهبری و سازماندهی منظم بی وقفة عالمانه حکیمانه برخوردار می دانیم. این هدایت علاوه از قوانین حاکم بر جهان است.
ما برای جهان قانونمندی قائليم: یعنی روابط پدیده ها را تابع قانون و نظم خاصی درونی می دانیم. اما در عین حال این قانونمندی به صورت کر و کور نیست. مثلاً يک کارخانه در درون خود حرکت و چرخی تابع قانون دارد و نظمی هم تمام واحدهای کارخانه را به هم متصل می سازد. اما (در این کارخانه) برای روزهای مبادا وجود دارد تا برابر حوادث پیش بینی نشده عکس العملی مناسبی نشان دهد. این چنین نظم و قانونی در درون جهان هم وجود دارد و ما هدایتی همیشه حاضر و شعوری همیشه شاهد را در جهان می یابیم. درست مثل یک انسان زنده که هرگاه لازم باشد بر خود تصرف می کند و به حرکت در می‌آورد یا بسیج می کند و کنترل می نماید.
وجود هدایت در جهان و فلسفه هدایت بركل عالم را باید بعنوان یکی از ارکان جهان بینی اسلام بدانیم.
در قسمت دوم بحث قبل گفتیم انسان هم تابع همين جهان است. لذا برای انسان هم هدایت وجود دارد و هدايتش سه نوع است:
1- هدایت طبیعی غریزی مثل دیگر حیوانات؛ خداوند برای حرکت ارگان ها هدایتی طبیعی قرارداده که این قانون، طبیعت انسان را هم رهبری می کند.
٢- هدایت دوم برخاسته از عقل و شعور انسانهاست که انسان با عقلش، احساسش، وجدانش و با تشخیص نفسانیش خود را هدایت می کند؛ مثل یک حیوان نیست که بطور غریزی دشمنش را بشناسد، غذایش را بشناسد، بداند چگونه لانه اش را بسازد، بلکه مرحله ای بالاتر است. وجدان و عقل و شعوری است که به کار می افتد، صغری و کبری می چیند و مقدمه می چیند و نتیجه می گیرد و راه خیر و شر را تدبیر می کند.
۳- مرحله سوم، هدایت الهی است که از بیرون نشأت می گیرد و همان وحی الهی است. نکته دیگری که گفته شد این بود که هدایت صرفا از طرف پیامبران و رهبرانی که از بیرون وجود انسان با هدايت فکری و تعليماتی و ایدئولوژیکی راهی برای او بازکنند نیست و چنان نیست که با هدایت وحی مجموعه ای بدست انسان دهند و بگویند این برنامه زندگی است، بلکه علاوه برآن به هدایت هادیانی زنده و در میان مردم نیز نیازمندیم. آنان شاهد حوادث و جریانات بوده و به موقع در مقابل دشمن مردم را بسیج می کنند و تصمیم می گیرند.
در هرحال صرف برنامه دادن هدایت نمی توان کرد. مثلا یک فيلسوف اجتماعی یا یک متفکر ممکن است برای یک انقلاب برنامه ریزی کرده و با تعيين تاکتیک های لازم اقداماتی در راه انجام آن انقلاب در دست مردم گذارد، اما کافی نیست. در این میان به رهبرانی حاضر نیاز هست. زیرا ممکن است پیش بینی‌های افراد کافی نباشد و یا با چیزهای تازه ای درصحنه روبرو شوند. بعلاوه خود آن برنامه زباندار نيست و لذا گویائی مورد نظر را ندارد.
مثلاً برای انقلاب در یک جا لازم است که احساسات مردم برانگیخته شود، شعور مردم بیدار گردد و در جایی دیگر مردم باید بسیج شوند، این بسیج را شاید در صد سال پیش در کتابچه‌ای نوشته اند و امروز در مورد لزوم واقع گشته.
مثالی دیگر: انتخابات ریاست جمهوری را در نظر می گیریم، این انتخابات در یک مقطع حساس سیاسی یک افشاگری می خواهد یا یک ارشاد و بسیج و حضور در صحنه را می طلبد. چنین چیزی را با یک برنامه از قبل ارائه شده نمی توانیم آنطور که لازم است انجام دهیم. در اینجا به امامی ناظر احتیاج داریم و از همین نقطه است که از هدایت به دامن امامت می افتيم، هدایتی لازم است تا حرکت مردم براساس آن تنظیم شود و راه نشان داده شود تا مردم راه را از چاه بازشناسند.
اما علاوه بر این هدایت مکتوب (هدایت وحی)، لازم است یک کسی «حامل لواح» باشد، وحی را روی دوشش بگیرد در صحنه حاضر شود و به موقع از رهنمودها و هدايت های وحی برای امامت جامعه استفاده کند.
ما در جهان بینی خودمان به ضرورت چنين امامتی معتقدیم.
آنچه که از این به بعد مورد بررسی قرارگرفت شرایط امام و امامت بودکه در این جلسه با گستردگی بیشتری مورد بحث واقع می شود.
امامت منبعث از دو چیز است، یکی مکتب و دیگری امت. امامت برای امت از مکتب جدا نیست. بعبارت دیگر امامت اسلامی که موردنظر جهان بینی ماست نمی تواند از مکتب جدا باشد. امامت یک رهبری سیاسی اجتماعی معمولی نیست، رهبری اسلامی و در بین امت اسلام است. در این میان اسلام مایه وحدت و خمیرمایه رهبری و امامت است. اسلام مایه امامت و امت بستر آن است.
ما در اسلام معتقدیم که امت براساس عقيده تشکیل می شود و براساس یک نظام اعتقادی، عملی جان می گیرد، مرز جغرافیائی و نژادی و… ندارد. امت مرزی اعتقادی عملی دارد. یعنی عده ای از مردم که دارای طرز فکر و آرمانی و اصولی مشترک هستند و براساس اعتقاد به آن اصول عمل می کنند، تشکیل دهنده امت می‌باشند.
بدلیل وجوداین پیوند عقيده و عمل بین افراد، دوستی و همسطحی و همرزمی حاکم می گردد و در نتیجه ولایتی اجتماعی در بین امت اسلامی پیدا می شود. ولایت در اسلام از کلمات پربار و وسیعی است که به معنی دوستی، ارتباط اعتقادی، حکومت، سرپرستی و… آمده و تمامی این معانی هم مرتبط به هم هستند. در هر حال قدم اول ولایت همان پیوند اعتقادی و عملی است که موجب یکی شدن راههای امت می شود. در چنین حالتی افراد تلاششان را در یک جهت متمرکز می کنند و با احساس دوستی و برادری، موالات حاصل می شود و سپس آنان بصورت یک قافله، یک گله، و یا یک اردو در می آیند، اردوئی که با یک هدف حرکت کرده و پیوندی نامرئی، شبکه ارتباطی روحی بین افراد بوده است.
این قافله در حرکت و متکی به ولایت اعتقادی و اسلامی احتیاج به قافله سالار و رهبری کاروان دارد. در این زمینه روایت مفصلی وجود دارد که قسمتی از آن را می خوانیم تا روشن گردد که اسلام تا چه حد به امر رهبری اهمیت داده و آن را از شرایط لازم و اصلی حفظ جامعه قلمداد کرده است.
روایت از محمد بن مسلم که از امام صادق (ع ) نقل کرده است. (اصول کافي- جلد ۱)
….. كلّ مَن دانَ الله عَزّوَجَلّ بِعِبادِه يَجهَدُ فيها نَفسَه وَ لااِمامَ لَه مِن الله فَسَعیَهُ غَير مَقبولٍ وَ هُوَ ضالّ مُتُحَيِّر وَ الله شانيُ لاَعمالِهِ وَ مَثَلَهُ كَمَثَلِ شاهٍ ضَلّت عَن راعيها وَ قَطيعِها.
هرکس که بخواهد به خدا نزدیک شود و با عيادت و پرستش خدا خود را رنج دهد و برای نزدیکی به خدا تلاش کند «ولا امام له من الله» اما امام ندارد «فسعيه غير مقبول» این کوشش او مقبول و پذیرفته نیست «و هو ضال متحير» یک گمراه سرگشته است مانند گوسفندی که از مجموع گله خود جدا افتاده است.
این امر بعنوان یک اصل در جهان بینی ما مطرح است که اصلا عمل بدون رهبری ارزش ندارد حتی اگر فرد خودش به عملش برسد به دلیل عدم حضور در جامعه امامت و عدم ایجاد پيوندی خوب با امامت آدمی گم گشته است و از قافله برکنار می باشد، این چنین شخصی مسلمان واقعی نیست.
فردی که عامل هست ولی شخصا با امامت پیوند ندارد از قافله جداست و دیدیم که بعد از این مسئله امام داستان گوسفندی را مطرح می کنند که با سرکشی از قافله عقب مانده. این حیوان چند صباحی برایش نوعی آزادی وجود دارد چون هرطور که خواسته عمل کرده، اما خیلی زود شب فرا می‌رسد و بیابان خطرناک می شود، گرگ های وحشی دراطرافش پراکنده می شوند، به یکباره احساس می کند آن قطع رابطه که اول برایش بطور سبک شدن بار مسئولیت تجلی کرده بود، خود باری بر دوشش شده است.
جالب است که امام در این تفسیر می‌‌فرمايند اين گوسفند که راهش را گم کرده ممکن است از “قطع غنم” دیگری سربرآورد یعنی چند قدمی با گله ای دیگر حرکت کند اما خیلی زود چوپان متوجه می شود و از آن جمع طردش می کند و او مجدداً در سرگشتگی وگمراهی می افتد.
فَصاحَ بِها الرّاعي: اَلحِقی بِراعیکَ وَ قَطيعِكَ فَاَنتِ تائِهَهُ مُتُحَيَّرَه….
آن چوپان گله دیگری می گوید: از گله بیرون برو، تو همان گوسفند سرکشی هستی که از گله خودت دست برداشتی وحال می خواهی درگله ما وارد شوی تا باز کناره گیری کنی و شکافی در این گله ایجاد کنی و عده ای دیگر را نیز به هوس کناره گیری از گله اندازی؟ پس برو از گله ما دست بردار.
در آخر حضرت می فرمایند: این گوسفند ازهمه جا طرد می شود تا بالاخره گرفتارگرگ می شود. بعد می فرمایند: ای محمد بن مسلم حکم آن آدم عوضی فراری از حوزه امامت حكم همان گوسفند است.
امام بايد من الله باشد. رابطه ولايت فقيه همین جا برقرار می شود “لا اِمامَ لَه مِنَ الله” سرچشمه امامت الله است و پیوندی اصلی و ریشه ای با الله دارد. در اینجا مسئله مردم منهای الله مطرح نیست و باید امام ازخدا سرچشمه گیرد. ظاهرالعادل امامی ظاهر و عادل می خواهیم؛ یعنی امامی که هم در بین مردم باشد و هم عادل باشد و ستمگر نباشد. اگر اینطور نباشد گمراه است و سرگشته و اگر بر این حال بمیرد “ماتَ ميتَة كُفرٍ وَ نِفاقٍ” مرگش مرگ کفر و نفاق است.
ما در سال های قبل فقط به امام غائب معتقد بودیم و به آن ذخیره به حق بزرگ الهی برای حکومت عظیم جهانی قائل بودیم ونمی دانستيم امام ظاهر و عادل چیست و چگونه باید باشد و همچنين نمی دانستیم که کسی که از این امامت جدا افتد يا مثل منافق مرده و يا مثل کافر ملحد ولی الان کاملا این مسئله را لمس می کنیم.
در اینجا لازم است به دو یا سه نکته اشاره شود.
1- یکی آنکه امامت دوازدهمین پیشوای معصوم ما (عج) بدان معنا نیست که ما را از یک رهبری ظاهر و مستقيم منع کند.
اخيرا شنیده می شود که عده ای در کلاس ها این مسئله را القاء می کنند و می گویند ما یک امام داریم، آن هم غائب است و دوازدهمین معصوم می باشد و لذا بحث امام به راه انداختن تخلف از اصول اعتقادی شیعه است. در واقع در این اصل شبهه ای است که احتیاج به بحث دارد.
اولاً باید توجه کرد که حساب مسئله امام معصوم منصوب از طرف خدا جداست. یک حسابی است متعالی، “تالی تلو” پیغمبر و “تالی تلو” وحی. براساس اعتقاد شیعه دوازده پیشوای معصوم (معصوم هم از جهت فکری و عملی و هم از جهت اخلاقی) از طرف خدا و پیغمبر منصوب شدند و دوازدهمین امام هم بخاطر مصلحت الهی از همان اوانی که بجای پدر، امام مسلمين شدند ازدیدگان پنهان گشتند و این یک سنت الهی و یکی از سنت های بزرگ تاریخ اسلام است که حرکت تاریخ و درگیری های حق و باطل به جائی بیانجامد و حکومت واحد جهانی تحقق یابد.
امام زمان سلام الله عليه ذخیره ای الهی برای این رسالت عظیم هستند. این رسالت عصاره حرکت پیغمبران وحرکت تاریخ است وثمره تمامی مجاهدت ها و ايثارها و خون های عزیزان و ثمرة ناله های نیمه شب و چکاچک شمشيرها و فرياد مصلحان جهان است.
بطور کلی حساب امام زمان جدا است ولی در عین حال همان امام که برای آن روز ذخیره شده الان هم ولایتی معنوی دارد.
آنچنان نیست که پرونده امام زمان برای مدت هزارسال یا… تا زمان آغاز رسالتش بسته باشد بلکه آن امامت معنوی و ولایت روحانی و آن واسطه فیض الهی بودن آن سمبل پاکی و صداقت و پاکباختگی و جانشینی وحی در روی زمین الان هم وجود دارد. لذا ما امام زمان را مورد خطاب قرار می دهیم، از او استدعا می کنیم او را واسطه می کنیم و اگر اراده الهی تعلق گیرد او را حاضر می یابیم.
اما علاوه بر آنکه امام غائب ذخیره الهی است برای روز موعود و علاوه بر ولایت معنوی حاضر که چون روحی در کالبد سراسر عالم است در عین حال جامعه به رهبری حاضر و عادل هم نیاز دارد و روایات زیادی در این مورد وجود دارد. در اینجا ممکن است عده ای به روایاتی استشهاد کنند که می گوید هرکس قبلی از مهدی (عج) قیام کند قيامش طاغوتی است. اما این در مورد قیام های به داعيه مهدویت است یعنی قیام هائی به نام مهدی قبل از ظهور مهدی.
مثلا یک سرداری در اواخر زمان بنی امیه یا بنی عباس قیام کرد بعنوان اینکه مهدی من هستم و می خواهم وعده پیغمبر را با شمشیرم انجام دهم.
امام و پیغمبر این چنین قیامی را طاغوتی خوانده اند زیرا این نوع قیام دروغ و خیانت است و هدفش انصراف و انحراف مردم از راهشان است. در غير اينصورت باید همه آیات مربوط به جهاد «فَقاتِلوا اَئِمَة الكُفرِ»، «ما لَكُم لاتُقاتِلونَ فِي سَبيلِ الله و المُستَضعَفينَ» و همه آیات مربوط به ضرورت حاکمیت دین خدا در جامعه «وَلتَكُن مِنكُم أمَّةٌ يَدعونَ إلَى الخَيرِ و يَأمُرونَ بِالمعروفِ وَ يَنهونَ عَنِ المُنكَرِ» و همه آیاتی که به کل افراد جامعه نهیب می زند که چرا در برابر منکرات سکوت می کنید با طاغوت در نمی افتید، چرا با مستکبرین مبارزه نمی کنید و… و خیلی از آیات دیگر باید تعطیل شود و اجرای آنها به زمان ظهور امام موکول گردد.
سکوت در برابر ظلم و استكبار و طاغوت و فساد و… و حاکم کردن آنها یا ناشی از تنبلی است یا آنکه از انحراف فکری عمیقی منشأ می گیرد. اینها همان مسائلی است که ما در طول بیست سال اخیر و در جریان مبارزات مورد بحث بسیار واقع می شد. علیرغم نظر عده ای منزوی که فکر می کردند: تقوی به این است که گوشه مسجد بنشينيم و فرايض عبادت را انجام دهیم و برخلاف همه این نوع نظرها، فریادهای امام این مردم را بسیج کرد و آنان را معتقد کرد که حرکت سیاسی هم یک وظیفه است. قبلاً مردم انتظارشان از یک مرجع تقليد و عالم ربانی این بود که صاحب رساله باشد ولی اگر روایاتی را که فقیه را مرجع کرده مورد دقت قرار دهیم متوجه جنبه های دیگر نقش مرجع هم می شویم یکی از روایت چنین است که:
«أمّا الحَوادِثُ الواقِعَة فَارجِعوا فيها اَلي رُواتِ اَحادیثِنا»
یعنی حوادثی که اتفاق می افتد را به علماء ارجاع دهید. آیا مسئله ای مثل اینکه دست مقداری خون آمده و خشک شده حالا اگر بشویم ناراحت می شود پس وضو بگیریم یا تیمم بکنیم؟ آیا این حادثه است؟
حوادث دگرگونی های عظیم اجتماعی و تحولات و وقایع جامعه است؛ یعنی دقیقاً مسائل سیاسی و دگرگونی های سیاسی مرجعش علمای امت هستند.
روایت دیگری هم درباره مسئله امامت وجود دارد که نشان می دهد نقش مرجعيت از مسائل و احکام عبادی وسیع تر و فراتر است. این روایت از امام رضا است و می گوید که چه کسی می تواند امام مردم باشد و وظیفه امام چیست: (اصول کافی، جلد ۱، صفحه ۲۰۰ چاپ جدید) «اِنّ الإمامة هِىَ مَنزِلَة الاَنبياءِ وَ اِرثُ الأوصياء».
امامت منزله پیغمبران است و یک پست سیاسی ساده نیست و امامت ارث اوصيا است. از همینجا مسئله روشن می شود که منظور از امام در اینجا دوازده معصوم نیستند زیرا امامت را ارث این دوازده امام معرفی می کند، البته مقام اوصیا در جای خود محفوظ است.
«اِنّ الإمامة خَلافَة اللهِ و خَلافَه الرّسولِ (ص) وَ مَقامُ اَمیرِالمؤمِنینَ وَ میراثُ الحَسَنِ وَ الحُسَين (عليهم السلام)».
«امامت جانشینی خدا و پیغمبر و مقام امیرالمومنین است. و میراث امام حسن و امام حسین می باشد. این میراث و جانشینی همان ولایت فقیه است. قسمت بعدی این روایت وظایف امام را چنین تشریح می کند:
«اِنّ الامامَهُ زِمامُ الدّينِ، وَ نظامُ المُسلِمينَ، وَ صَلاحُ الدّنیا وَ عِزُّ المُؤمِنینَ»
یعنی وظیفه امام را به نوشتن رساله محدود نمی داند بلکه او را پرچمدار دین و نظم دهنده مسلمين قلمداد می کند و معتقد است که مصلحت و سعادت دنیا باید در سایه امامت در جامعه متبلور گردد «اِنّ الاِمامَةَ اُسُّ الاِسلامِ اَلنّامی وَ فَرعُهُ السّامي»
این نکته خیلی جالب و قابل دقت است که می گوید امامت هم ریشه است و هم شاخه. برای ریشه کلمه نامی را هم میاورد یعنی امامت مایه رشد دهنده، عاملی و شکوفائی اسلام است. سپس می گوید شاخه بلند این درخت، امامت است.
اینها نکات حساس و ظریفی است یعنی از همه فروع اسلامی مثل نماز، روزه، حج و جهاد و… بالاتر و مهمتر است. «بِالإمامِ تَمامُ الصَّلوةِ وَ الزّكاه. بِالإمامِ تَمامُ الصّلوۃ وَ الزّكاة وَ الصّيامِ وَ الحَجِّ وَ الجَهادِ»
نماز در سایه امامت تمام می شود، نماز بدون امامت ناقص است. لذا بعضی از روایات نماز بدون امامت را اصلا مقبول نمی دانند.
جامعه‌ای را که با رهبر و امامش پیوند ندارد و در خط امام حرکت نمی کند نمازش را بی نماز و روزه اش را بی روزه می شناسد. جالب تر از همه اینکه حتی جهاد را هم بدون امام بی ارزش می داند، می گویند یکی از دشمنان منافق به امام سجاد برخورد کرد، دید امام پای پیاده به طرف مکه می روند. به امام گفت: آقا مگر فلان آیه را نخوانده ای که می گوید اَفضل اعمال جهاد است؟ (احتمالا آيه فَضَّلَ اللهُ المُجاهِدينَ عَلى القاعِدينَ اجراً عظيماً، مورد نظر بوده است) پس چگونه جهاد را رها کردی و به حج می روی؟
(این حرف را در شرایطی به امام سجاد می گوید که یکی از خلفای اموی برای فتح قسمتی لشگرکشی کرده بود) امام آیه ای را می خواند و می فرمایند: جهادی که در آن آیه مطرح است و افضل اعمال است جهادی است که همراه با گروه امامت و في سبيل الله باشد و الا جهادی که رهبریش بدست فلان سردار اموی یا عباسی است جهاد در راه طاغوت است و اصولاً جهادی که از حوزه امامت بیرون رود جهاد نیست.
لذا باید مردم حتماً بدانند که برای چه می جنگند و راهشان مشخص باشد و رهبری و هدف از جنگ هم معلوم باشد و الا لشگریان صدام هم می جنگند، خوارج هم با على (ع) می جنگیدند و اسم کارشان را جهاد می گذاشتند، معاویه هم در جنگ صفین به جنگش نام جهاد داد ولی اینها هیچکدام جهاد محسوب نمی شوند. جهاد باید در حوزه امامت و رهبریش فی سبیل الله و الى الله و من الله باشد اگر چنین باشد هر قطره خونش شرف و افتخاراست: “وَ تَوفيرُ اَلفِئ وَ الصّدَقاتِ”.
در سایه امامت سرمایه ملی بالا مي رود و غنائم و انفال افزوده می گردد. در اینجا باید پرسید که آیا با رساله نویسی صرف مسئله رشد اقتصادی، رشد تولید و بالارفتن درآمد عمومی حاصل می شود؟ امامت در اینجا همان حکومت و سیاست است زیرا امامتی که صرفاً کشف احکام اسلامی باشد نمی تواند موجب توفيرا لفى والصدقات گردد.
“وَ اِمضاءُ الحُدودِ وَ الأحكامِ وَ مَنعُ الثّغورِ وَ الاَطراف” در امامت حدود الهی تنفيذ و اجرا می شود و احکام الهی امضا می شود.
در اینجا باید دقت کرد که تبيين احكام مورد توجه نیست بلکه امضا و اجرای آن مورد نظراست و تنفيذ این حدود؟ احكام تنها در سایه سیاست اسلامی تحقق می یابد.
امامت وظیفه داردکه اطراف و مرزهای اسلامی را حفظ کند و مدافع آن باشد. اگر امامت نباشد این حضور رزمی و امنیتی جهت مرزها و اطراف کشور اسلامی به وقوع نمی پیوندد.
“اَلإمامُ يُحِلُّ حَلالَ الله وَ يُحَرِّمُ حَرامَ الله” امامت حلال خدا را حلال و حرام خدا را حرام می کند.
“وَ يُقيمُ حُدودَ الله” حدود خدا را اقامه می کند.
“يَذُبُّ عَن دينِ اللهِ” برای دفاع از دین حضور دائمی در جامعه دارد. این حضور دائم برای دفاع از دین را مرجعيت منهای سیاست چگونه معنا می کند؟ “يذب عن دین الله” یعنی کسی که الان و همیشه حاضر است و هرجا دشمن قصد حمله به دین خدا را داشته باشد بلافاصله در مقابلش می ایستد و از دین خدا دفاع می کند.
“وَ يَدعُوا اِلى سَبيلِ رَبِّه بِالحِكمَةِ وَالمَوعِظَةِ الحَسَنه وَ الحُجَّةِ البالِغَة” امام با حکمت و موعظه و اندرز و با نفوذ معنوی مردم را به راه خدا دعوت می کند. حاکمیت امام در اسلام با رهبری های اجتماعی فرق دارد و یک تفاوت این دو در محبوبیت است. امام دارای نفوذ معنوی وعشق و عاطفه ای است که رهبر اجتماعی از آن محروم است. امام رضا می فرماید: “اَلامامُ الاَنیسُ الرَّفيق” اما م با مردم انس دارد و با آنان رفیق است “وَ الوالِدُ الشَّفيق” امام مانند پدری مهربان و پرشفقت است فقط امر و نهی نمی کند و زور نمی گوید. “وَ الاَخُ الشَّفيق” برادری است که پاره تن مردم می باشد.
“وَ الاُمُّ البَرَّةُ بِالوَلَدِ الصَّغير” مانند مادری برای مردم مهربان است. همانگونه که مادر نسبت به فرزند کوچک و نازنینش عطوف است امام هم نسبت به امتش رئوف و مهربان است.
“وَ مَفزَعُ العِبادِ فِی الدّاهِیَهِ النّاد” و به هنگام مصيبت و خطر فریادرس مردم است و در زمان خطر به مردم روح می دهد و آنان را بسیج می کند.
“الإمامُ أمينُ اللهِ في خَلقِه وَ حُجَّتَه عَلى عِبادِه وَ خَليفَتُهُ في بِلاده”.
امام امین خدا در میان خلق است و حجت او بر بندگان می باشد و خليفه او در بلادش است.
“وَ الدّاعی اِلَی اللِه وَ الذّابُّ عَن حَرمِ اللهِ”
دعوت کننده به سوی خدا و دفاع کننده از حقوق اوست.
“اَلاِمامُ المُطَهَّرُ مِنَ الذُّنوبِ وَ المُبَرّا عَن العُیوبِ وَ المَخصُوصُ بِالعِلمِ المَوسومُ بِالحِلم” امام از گناهان پاک و از عيب ها برکنار است، به دانش مخصوص و به خویشتن داری نشانه دار است.
“نِظامُ الدّینَ وَ عِزُّ المُسلِمينَ وَ غَيظُ المُنافِقينَ وَ بَوارُ الكافِرينَ” موجب نظام دین و عزت مسلمين و خشم منافین است.
آیا آن اما مت گوشه مدرسه منهای عمل می تواند این همه نقش را ایفا کند؟ و اين خاصيت را داشته باشد که بوار الكافرين يعنی گور کافر را می کند و آنان را هلاک می کند.
“الإمامُ واحدُ دَهرِه” در روزگار خودش یگانه است.
“لا یُدانيه اَحَدٌ” کسی به اوج او نمی‌رسد.
“وَ لا یُعادِلُهُ عالِمٌ” علمای دیگر نظیر و همفكر و همطراز او نيستند.
بعضی ها چنین می گویند که از میان مراجع یکی را خودمان بر می گزینیم و از همان تقلید می کنیم ولی اینان توجه ندارندکه: “وَ لايوجَدُ مِنهُ بَدَلٌ وَ لا لَه مِثلٌ وَ لا نَظيرٌ مخصوصٌ بِالفَضلِ” امام جایگزین ندارد، مانند و نظير ندارد و بتمام فضيلت مخصوص است.
آنچه گفته شد گوشه ای از نظریات اسلام در مورد امامت بودکه بصورت فهرست وار در جلسه قبل گفته شد.
ازجمله چیزهایی که گفته شد این بود که از نظر علم در سطح بالا باشد، تخصص علمی داشته باشد، از نظر شهامت و شجاعت حضوری دائمی داشته باشد و از جهت تقوی و پارسائی نمونه باشد. کسی باشد که با هوشیاری و شعور و بیداری بتواند جامعه را رهبری کند، از مرزها و اقتصاد دفاع کند، در برابرکافر و منافق بایستد و حدود الهی را اجرا کند، شرافت اسلامی را احياء سازد و این چنین کسی شایستگی امامت دارد.
لذا ما می گوئیم که امامت در اسلام اصل است و جامعه بدون امام و رهبر و عمل بدون رابطه با امامت ضعيف و غير مقبول است.
امامت هم رابطه علمی و تقوایی دارد و هم رابطه محبوبیت مردمی دارد. همه کلمات لطیف را مثل الانيس، الرفيق، الاخ، الام،… نسبت می دهد به امام. و این فلسفه برای امامت ماست و در هیچ یک از رهبری های دیگر جهان چنین خصوصیاتی وجود ندارد.
در جوامع غیراسلامی رهبری باید رأی آورد و پشتوانه قدرت داشته باشد تا بتواند فرمان دهد درحالی که در جامعه اسلامی علاوه بر آنکه باید «بوار الکافرین» باشد و قدرت داشته باشد در عین حال محبوب مردم هم هست. نمونه آن را در زمان خودمان می بینیم که فلان گروه و دسته یک سال تمام اصرار می ورزد و تلفن می زندکه با امام ملاقات کند و وقتی خدمت امام می رسد حواسش به سخنان امام نیست فقط چهره الهام بخش امام را می بیند و قطرات اشک از گونه هايش سرزیر می شود و سر از پا نمی شناسد.
این چه محبوبیت و نفوذ معنوی و چه فلسفه و فضائی است که بر سیاست اسلامی حاکم است؟ درعین حال که چنین محبوبیت اجتماعی دارد به دنبالش بسیج مردم و پشتیانی آنان پشتوانه چنين امامتى است.
این خلاصه ای از بخث امامت بود.
پاسخ به سئوالات:
1- دومین نوع هدایت که مخصوص انسان است و توسط تفکر و اندیشه حاصل می شود هدایت تکوینی است یا تشریعی؟
جواب- این شاخه ای از هدایت تکوینی است که به اراده انسان انجام می شود یعنی خداوند به انسان عقل داده تا بیاندیشد پس از اراده های الهی است. همانطور که قلب را قرار داده تا تلمبه خون باشد عقل را هم قرارداد تا مرکز اندیشه باشد اما خدا به انسان آزادی داده است تا از این نعمت به اراده خودش بهره برداری کند. از همین جا مسئله اختيار و اراده انسان مطرح می شود و اين تکوینی است (تشريع مجموعه قوانینی است که خدا بوسیله پیغمبر برای مردم می فرستد)
۲- در مورد ارتباط امام و مأموم و حقوق آنان بر یکدیگر بخصوص حدود اطاعت مأموم از امام را در صورتیکه امامت جامعه را فقيهي غير معصوم به عهده داشته باشد مشخص کنید.
جواب- آیه ای که در اول بحث تلاوت شد «أطیعوا الله وأطيعوا الرّسول و اولی الامر منکم فان تنازعتم فی شیئیٍ فردوه إلى الله و الرسول؛ إن كنتم تؤمنون بالله و اليوم الأخر ذالك خير وأحسن تأويلا» ظاهرش چنین بیانی است که اطاعت کنید از خدا و پیغمبر و فرمانروایانی که از بین شما هستند.
در تفسير اولی الامر بین برادران اهل سنت و تشیع بحث زیادی است؛ اهل سنت اولی الامر را هر زمامداری که بر جامعه حاکم است تفسير می کنند ولی آنچه مورد نظر ماست همان امامتی است که به تفصیل صحبتش را کردیم. البته بعضی تصور می کنند که منظور امامان معصوم است ولی این سخن صحیح نیست و امامت بر حکومت های اسلامی تعمیم دارد آن کسانی که ولایتشان از طرف خدا امضا شده و حق ولایت داشتند که والی می شوند و با زور خودشان را به جامعه اسلامی تحميل نمی کنند. اگر زمانی کسی مثل رضا خان تصمیم بگیرد که خود را بر جامعه تحمیل کند اولی الامر محسوب نمی گردد ولی اگر فردی و نظامی که مورد قبول و امضای اسلام است ولایت را به عهده داشت اطاعتش واجب می شود. در این میان معيار تشخيص ولایت حق از ولایت باطل حکم خدا و سنت پیغمبراست «فان تنازعتم فی شیءٍ فردوه الى الله و الرسول»
لذا برای تشخیص ولایت اسلامی باید به متون اسلامی بازگردیم و از خدا و پیغمبر حکمیت طلبیم. حتی اگر در یک فرمانی هم شک کردیم باز با محك «الله و الرسول» آن را مورد ارزیابی قرار می دهیم و اصولا اطاعت از اولی الامر اسلامی لازم است.
3- شما فرمودید در زمان بنی امیه و بنی عباس، سرداری داعيه مهدویت داشت. آیا شخص مورد نظر فرزند امام چهارم زید می باشد يا خير؟
جواب- در بين قيام هائی که انجام شده است قیام زید بن علی بن الحسين، از قیام هائی بود که در لسان ائمه طبق بعضی روایات مورد تائید بوده و بنابراین مقصود ما آن نیست. درهرحال دهها قيام و حرکت در اواخر بنی امیه و زمان بنی عباس انجام شده است و می توان آنها را از مجموع متون استخراج کرد. بعضی از آن قيام ها خلاف بود و از طرف ائمه تائید نشد و ائمه با آنان همکاری نکردند. ممکن است گاهی کاری از افراد سرزند که فکر کنند در راه خدا است درحالی که قیام های بدون تدبیر و نقشه نوعی انتحار و خودکشی است.
۴- آیا هرگونه جهادی احتیاج به دستور امام دارد يا نه؟ اگر جواب منفی است پس مطالبی که عنوان کردید چگونه است؟
جواب- اولاً گفتيم دستور امام همان امامت است، البته در معنای وسیعش. یعنی مخصوص امام معصوم نیست و تعمیم دارد و شامل امام فقيه ولی هم می شود. ضمناً جهاد چند نوع است: 1- جهاد تهاجمی ۲- جهاد تدافعی
جهاد تهاجمی درصورتی است که مسلمانان برای گرفتن سرزمین هائی حمله می کنند و به جنگ می پردازند.
بعضی ها معتقدند که در صدر اسلام جهاد تهاجمی نبوده و همه آنها جنبه تدافعی داشته است ولی این عقیده نمی تواند درست باشد، زیرا وقتی به غزوه تبوک می رود یا وقتی مرزهای امپراطوری ایران را تهدید می کند و برای آزادی یک ملت می رود دیگر جنبه تدافعی ندارد و وقتی قرآن می گوید: «ما لكم لاتقاتلون في سبيل الله والمستضعفين» برويد و حاکمیت خدا را مستقر کنید و مستضعفین را نجات دهید، بیانگر جهادی تهاجمی است و نمی تواند تدافعی باشد.
البته دفاع هم چند نوع است، یکی دفاع شخصی که مثلاً كسی به خانة ما يا خود ما حمله می کند که فوراً عکس العمل نشان داده می شود و بدون مقدمه به دفاع برمی خیزیم، ولی اگر جهاد تدافعی سازمان یافته باشد به یک نوع انسجام و فرماندهی نیاز دارد و الا اگر هرکس از گوشه ای برخیزد و هرطور دلش خواست عمل کند صحیح نیست.
و بطور کلی جهادها باید در حوزه فرماندهی باشد، آن هم فرماندهی مرتبط با ولايت فقيه. مثل دفاع مردم ایران در مقابل تهاجم و تجاوز صدام.
بهرحال هر اقدام دفاعی در جهاد باید باتوجه به فتاوای امام صورت گیرد. بار دیگر براین مطلب تاکید می کنیم که عملیات ما گاهی موضعی و ضروری است که بصورت دفاع باید انجام شود و گاهی بشکل سازمان یافته است که در اینصورت باید در حوزه نظام ولایتی و امامتی جامعه تحقق یابد.
5- آیا امکان دارد مرجع تقلید در مسائل عبادی انسان جدای از امام انسان باشد با توجه به اینکه در شرایط فعلی به خوبی مشخص است که حتی در بعضی از مسائل فقهی مثل مالکیت بین مراجع و ولايت فقيه اختلاف فاحشی وجود دارد؟
جواب۔ اگر مجموع شرایط مرجع را درنظر بگیریم خواهیم دید که این دو نمی تواند از هم جدا باشد اصلا آن شرایطی که برای مرجع تقليد در نظر گرفته شده در سطح اولويتش باید در امام باشد و آنچه که مطرح است اعلم بودن است و تقلید باید از افراد اعلم بشود ولی این معنایش چنین نیست که اگر آقای بروجردی مرجع تقلید بود آیت الله خوانساری یا فیض یا دیگران عالم نبوده اند.
سابق برای تقليد فقط به اعلم و اتقی بودن تکیه می کردند اما ما می گوئیم از کسی که هم علم و هم شجاعت و هم تدبير و هم سایر شرایط امامت را دارد باید تقلید کرد. در عین حال ما الان چنین نظر نداریم که تقليد از مراجع دیگر صحیح نیست و نمی خواهیم چنین فتوائی بدهیم اما اگر بخواهیم هم اکنون مرجعی را انتخاب کنیم در مجموع اعلم را برای تقلید برمی گزینیم.
6- فهمیدیم که جهاد باید با امام و رهبری انجام گیرد، پس چرا عمر هنگامی که می خواست به جنگ برود، علی (ع) مردم را به شركت در آن جنگ تشویق می کرد. یا جهاد ابوذر هنگامی که معاویه او را به قبرس فرستاد تا بجنگد و خیلی از نمونه های دیگر در دوران حضرت علی (ع)؟
جواب- اولاً شما می گوئید علی (ع) مردم را تشویق می کرد که در جنگ شرکت کنند، پس معلوم می شود که امام علی(ع) آن جنگ را مفيد تشخيص داده بودند. ظاهراً امامت دست شخص دیگری است اما عملاً تشویق می کند و نوعی امامت و رهبری دارد یا ابوذر هرجائی که برای جهاد می رفته بواسطه وابستگی شدیدی که با امام داشت، بدون اجازه حضرت علی اقدام نمی کرده و تحت نظارت ایشان قرار داشته است.
پس در واقع باز هم در حوزه نوعی امامت یا لااقل در حوزه تائيد امام قرار داشته است.
7- برای اثبات ولايت فقيه از قرآن به آیه «اطيعوا الله و اطيعوا الرسول و اولی الامر منکم» استناد می کنند. در قاموس قرآن در معنای «اولی الامر» آمده که مراد اشخاصی در ردیف رسول هستند یعنی معصومین وگرنه گفته می شد «اطیعوا الرسول و اطيعوا اولی الامر»؟
جواب- این خود نوعی تفسیر است. معمولاً در ذیل آیات چند نمونه تفسير و گاهی تاویل وجود دارد اما وقتی به مجموع روایات مربوط به این آیه مراجعه می کنیم متوجه می شویم که این تعبیر تعمیم داده شده به هر نوع امامت و هرگونه رهبریی. مثل روایاتی که در مورد حضور امام عدل در نماز جمعه است. و یا همان جهاد امام عدل.
البته باید دید که این امام عدل به کار رفته در روایات، آیا مخصوص چهارده معصوم است یا خیر؟ از مجموع شواهد و روايات چنین برمی آید که امامت عامتری از امام معصوم مورد نظر می باشد و بالاخره می‌پردازیم به این قسمت سوال که چرا یک اطیعوا برای الله و یک اطیعوا برای رسول و اولی الامر آمده. پس باید اولی الامر تالی تلو باشد.
اما این سوال یک جنبه دیگری هم دارد و آن اینکه اطاعت از خدا همان وحی است و همان چیزی است که از طرف خدا به عنوان وحی الهی و دین برای ما می آید. اما رسول و اولی الامر دارای جنبه های امری هستند نه قانونگذاری و رسول دو نوع است و حتی مراجع تقلید ولی فقیه هم دو نوع امر دارند:
۱- یک حکمی هستند حکم خدا و رسول را بیان می کنند. مثلا شما نزد آقائی می روید و مسئله ای می پرسید، او حکم خدا را در مورد آن مسئله بیان می کند. و یک وقت حکم می کند به اینکه امروز اول ماه است این دیگر چیزی نیست که در رساله گفته شده باشد.
۲- در بعضی امور اگر پیغمبر و اولی الامر چیزی را برای اداره جامعه و رتق و فتق امور آن مصلحت بدانند، انجام می دهند و این دیگر غیر از بیان حکم است. مثلا پیغمبر فرمان می دهند که حمله کنید یا عقب نشینی کنید یا فرمان می دهند که فلان کس حاکم و فلان کس مامور ماليات شود، پس گاهی بيان حكم الهی است و گاهی دستوری است که برای اداره جامعه صادر می شود.
لذا برای «اطیعوا الله» لفظ اطيعوا جدا گفته شده و «اطيعوا الرسول و اولی الامر» چون حکم ولایتی و فرمان و برای رتق و فتق امور است و نه بیان آن با هم آورده شده است.
8- با توجه به اینکه امامت انتصابی است چگونه باید مورد قبول مردم باشد و اگر نباشد ولی انتصاب شده باشد چه می شود؟
جواب- در مورد انتصاب دوازده امام از طرف خدا و پیغمبر آنان دارای جنبه‌های خاصی بودند و یک فرد معمولی نبودند، بلکه جنبه های ماورای الهی هم داشتند و مثل یک فرد معمولی نیستند که تقوا داشته و از راه تحصيل عالم شده باشند، آنان مانند پیغمبر دارای خصوصیت برگزیدگی الهی هستند.
حضرت علی (ع) از طرف پیغمبر منصوب و امام بودند اما آن امامت بالفعل که امامت و ولایتش را اعمال کند هنگامی بود که مردم هم بپذیرند و زمینه فرمان فراهم باشد و الا حضرت علی (ع) در آن دوران بیست و پنج ساله فقط امامت و ولایت معنوی داشت و حتی یک امر و نهی هم نکرد یعنی کاری را که یک حاکم و سیاستمدار انجام می دهد ایشان انجام نداند.
پس امامت بالفعل و قابل اجرا منوط به پذیرش مردم است. قبلا هم این مثال را زده بودیم که پیغمبر (ص) از روز بیست و هفتم رجب سیزده سال پیش از هجرت به پیغمبری مبعوث شدند اما نتوانستندكار ولايتشان را از همان موقع آغاز کنند. ایشان ولی امر مسلمین بودند، واجب الاطاعه و مبعوث بودند ولی معذلک زمانی اعمال ولايت کردند که هفتاد تن از نمايندگان مردم مدینه با ایشان بیعت کردند و قول همراهی با ایشان را دادند.
بعد از بیان این قول از طرف نمایندگان، پیغمبر دستور داد بروید و از هر طرف از بیرون برای من بیعت بگیرید یعنی شهر را برای تشکیل حکومت آماده کردند.
یا مثالی دیگر در مورد امام امت خودمان. مگر ایشان از همان هجده یا بیست سال قبل، از سال چهل و دو (۴۲) نخست وزیر و فرمانده جنگ تعيين کردند؟ ولایت ایشان از زمانی متجلی شد که پذیرش مردم پشتوانه کارشان شد والا كسی كه در گوشه خانه نشسته و مردم قبولش ندارند نمی تواند حکمروائی کند. این نکته به همان جملات اخیر روایت بیان شده برمی گردد که الامام الشفيق، الاخ، الانيس،… و اینکه امام باید محبوبیت داشته باشد و حکومت در دل مردم نفوذ داشته باشد.
9- لطفاً بفرمائید فرق بين امام، رسول و نبی چیست؟
جواب- رسول و نبی هردو رابطه ای غیبی با خدا دارند و توسط نوعی وحی با خدا ارتباط دارند. فرق این دو را به صورت های گوناگونی گفته اند که مقبول ترین آنها اینست که رسول کسی است که یک رسالت اجتماعی برای دگرگونی جامعه دارد. یعنی آمده تا جامعه را به حرکت درآورد و دارای پیامی هم هست.
نبی با خدا ارتباط دارد اما رسالت ایجاد و حرکت جامعه را ندارد. عده ای گفته اند رسول کسی است که دین مستقل داشته باشد ولی می بینیم که فقط پیامبران اولوالعزم دارای دین مستقل بوده اند، در حالی که کلمه «رسول و رسل» در قرآن در مورد پیامبران غير اولوالعزم بکار رفته است. اجمالا مي توان چنین گفت که رسول رسالتی وسیع و اجتماعی در برابر جامعه و امت دارد، ضمنا ما به رسول نبی هم می گوئیم. خود پيغمبر هم جزء انبياء اولوالعزم است، اگر رسالت اجتماعی هم داشت رسول گفته می شود.
امام ارتباطش با خدا از طریق وحی نیست، و برایش قانونی الهام نمی شود بلکه بگونه دیگری پیوند با خدا دارد و خدا قبولش دارد و حکومت او را امضاء می کند ولی نه بصورت وحی، اما این جهت را دارد که حتما باید رهبری جامع اجتماعی داشته باشد و در جامعه نقش سازنده و اساسی داشته باشد.
۱۰- با توجه به شرط پنجم که امامت باید مورد قبول مردم باشد، امامت ائمه معصومین که عامه مردم با توجه به حکومت طاغوت ها و جو جامعه آگاه نبودند و یا نمی توانستند بیعت کنند، چگونه تبيين می شود؟
جواب- بار دیگر تاکید می کنیم که این بحث مربوط به امامت سیاسی است والا آن امامت به معنای لیاقت و منصوب شدن و آن مقام معنوی را همه ائمه ما داشته‌اند. در تمام مدت حتی در زمان حکومت طاغوت آن امامت و ولایت معنوی وجود داشته همانگونه که الآن هم امام زمان (عج) این ولایت و امامت را دارند. اما بحث خاص ما در حاکمیت اجتماعی بود که در آن امام می تواند در جامعه امر و نهی کند و حکومت کند و به رتق و فتق امور بپردازد. پیغمبر قبل از اعمال ولایت از مردم بیعت می گیرد، اگر بیعت کردند فرمان می دهد و اگر نکردند فرمان نمي دهد. حضرت علی (ع) تا زمانی که مردم با او دست بیعت ندادند اعمال ولایت سیاسی نکردند.
۱۱- روایتی که گفتيد از امام رضا و مربوط به زمان خودشان بود و بعد از ایشان امامان معصوم دیگری بودند لذا شرایطی را که برای امام می گویند ناظر بر امام معصوم و منصوب می باشد؟
جواب- امام رضا بسیاری از احکام الهی را بیان می کردند و مواضع اعتقادی را تبيين می نمودند آیا همیشه لازم است آن مواضع تبيين شده ناظر بر زمان خودشان باشد؟
آن موقعی هم که امام فرموده است «اما الحوادث الواقعة فارجعوا فيها إلى روات احادیثنا» ممکن است کسی بگوید مقصود از این «روات احاديث» فقط امام معصوم باشد بدلیل اینکه امام معصوم چنین چیزی را گفته، در حالي كه این سخن صحيح نيست بايد توجه داشته باشید که امام مسائل کلی تاریخ اسلام را تا قیامت بیان می کند. امامت هم یک اصل است در اسلام و امام رضا صفات و وظایف امام را بطور کلی بیان می کنند. ما قداست و عظمت آن دوازده امام معصوم را حفظ می کنیم و حتی علم آنان را از علوم اکتسابی معمول نمی دانیم اما نظر ما در این است که در جامعه اسلامی ما یکی از بنیان های تشکیل دهنده اش و یکی از مسائل اعتقادی ما امامت است و نباید فقط بصورت یک عقیده شامل آن دوازده نفر بدانیم بلکه باید جامعه و حکومت را هم در حوزه رهبری قرار دهیم.
روایتی هم که از امام نقل شد چنین بود که گوسفندی ازگله می خواهد کنار برود و این خود بیانگر آنست که هر جامعه‌ای به رهبری نیاز دارد که آن جامعه را هدایت کند و اگر کسی از آن امامت کناره گیری کند عملاً ازبین می رود پس آن امامت معصوم را نقطه عالی امامت می دانیم ولی نه منحصر به آن.
این خود نظر اشتباهی بود که سالیان درازی مسئله امامت را فقط در خانه ای از تقدس و مخصوص ائمه قرار داده بودند که در دسترس ما نیستند لذا حکومت بدست طاغوت سپرده می شد و ولی فقیه هم به صورت یک مرجع تقلید باقی می ماند ولی دیگر ما اجازه نمی دهیم که چنین نظری بر جامعه و مسلمين ما حاکم شود و نخواهیم گذاشت که مردم دست روی دست بگذارند تا دیگران هر کاری خواستند انجام دهند.
الآن هم ما امام زمان را در حال نهیب می دانیم. او از مردم بازخواست می کند که چرا سکوت کرده اید، چرا حرکت نمی کنید و حتی این ادعاهای ما بیان حضور ولی امر و امام زمان در بستر حکومت و در بستر حرکت های اجتماعی است و این است امامت حاضر.
«و نريد ان نمنّ على الذين استضعفوا في الأرض و نجعلهما ائمه و نجعلهم الوارثین» و بار دیگر بعضی ها می گویند مستضعفین همان دوازده امام هستند و می گویند نجعلهم ائمه هم در زمان امام زمان است. درحالی که باید توجه داشت که روایات بیان شده در ذیل هر آیه جنبه های مختلف دارد. مثلا وقتی گفته می شود: «الم، ذلك الكتاب لاريب فيه هدى للمتقين، الذين يؤمنون بالغيب و يقيمون صلوة»، یک روایتی هم هست که می گوید منظور از غيب امام زمان است.
ما می گوئیم قبول داریم ولی چنان نیست که مقصود فقط امام زمان است چون روایت دیگری هم وجود داردکه می گوید مقصود خداست. یا روایت دیگری می گوید مقصود قيامت است، یا باز روایت دیگری می گوید مقصود وحی یا فرشتگان است. همه این روایات صحیح هستند و هرکدام یکی از مصادیق غیب را در بردارند.
در مورد «اولی الامر» هم اینچنین حالتی وجود دارد و روایاتی وجودداردکه می گوید مقصود ائمه دوازده گانه است یا در مورد «نجعلهم ائمه» روایاتی هست که می گوید مقصود از این آیه امام زمان است. همه این روایات را ما قبول داریم اما هرکدام از این روایاتی که در ذیل آمده اند را یکی از مصادیق آن آیه می دانیم. به عبارت دیگر هر روایتی قسمتی از مقصود و منظور آيه را بیان می کند نه تمام آن را. “والسلام”
انتهای پیام/
[فرستاده شده از جهادتبیینی]
[ عکس ]
🗓سالروز رحلت رمان نویس فرانسوی
🏳️محبوب‌رهبری،حکیم‌ویکتورهوگو/۴
💠رهبرانقلاب
‼️اگر پیامبر اکرم مبعوث نشده بود و اگر قرآن کریم نازل نشده بود، من پیامبر خودم را ویکتور هوگو و کتاب آسمانیم را بینوایان بر میگزیدم! سخنان استاد خامنه‌ای در یکی از جلسات حزب جمهوری اسلامی در سال ۱۳۶۰
⚠️توجه؛
📔کتاب سال نهم هجرت، شعری است بلند از ویکتور هوگو در وصف پیامبر و آخرین روزهای حیات حضرت که متاسفانه این کتاب هوگو مهجور و مغفول مانده است!
📌برشی از کتاب؛
غذایش اندک بود و گاه از گرسنگی سنگ بر شکم می‌بست
گوسفندانش را خود می‌دوشید
چون فرودستان بر زمین می‌نشست لباس‌هایش را خود وصله می‌زد
هنوز در محاسن سیاهش بیست تار موی سپید نبود که احساس میکرد زمان مرگش فرا رسیده است؛
آن‌گاه پرچم اسلام را به پرچمدارش «علی» سپرد و گفت: این آخرین سپیده دم زندگی من است، خدایی جز خدای یگانه نیست، در راهش تلاش کن!
#نشربامنبع
@Jahade_tabeini