جمع اعداد به روش شیخ بهایی

حوزه های علمیه در برهه ای که مدارس و دانشگاه ها به صورت امروزی وجود نداشتند، میراث دار علم و دانش بودند و علمایی ذوفنون و همه فن حریف از مطلق علوم اعم از طب و ریاضی و نجوم و هندسه و ادبیات عرب و فارسی و فقه و اصول و منطق و زبان خارجه و... را در خود پرورش می دادند. بزرگانی همچون خواجه نصیرالدین توسی، ملاصدرا، شیخ بهایی، غیاث الدین جمشید کاشانی، ابو علی سینا و... همه از طریق این مدارس رشد یافتند. اما متاسفانه اکنون این خاصیت حوزه های علمیه یعنی پرورش اشخاص مجتهد در مطلق علوم، از حوزه های علمیه رخت بربسته است و در عصر ما به جز در افراد بسیار قلیلی همچون حضرت علامه شعرانی و حضرت علامه حسن زاده آملی این ویژگی فراموش شده، یافت نمی شود.
یکی از کتب مهم که در حوزه های علمیه در رشته ریاضی تدریس می شده است کناب "خلاصه الحساب" نوشته جناب شیخ بهایی است. این کتاب سال ها متن مقدماتی ریاضی حوزه علمیه بود.

یکی از روشهای ابتکاری جناب شیخ در این کتاب جمع کردن اعداد بر خلاف روش متعارف امروزی است. در این روش، در جمع چند عدد چند رقمی که زیر هم نوشته شده به جای آنکه اعداد از سمت راست جمع زده شوند از سمت چپ جمع بسته می شوند، در این روش لازم نیست که به عدد دهگان یا صدگان یا... قرض داد و فقط جمع اعداد از سمت چپ زیر هم نوشته می شود و در نتیجه برای یادگیری کودکان بسیار راحت است. مثلاً:

۹ ۴ ۵ ۶

۲ ۴ ۵ ۷

۹ ۵ ۶ ۳

۶ ۱‌

۶ ۱ ‌

۳ ۱ ‌

۰ ۲ ‌

---------------

۰ ۵ ۷ ۷