بسم الله الرحمن الرحیم
أبو الحسن علاء الدين علي بن أبي الحزم القرشي الدمشقي-ابن النفيس(609 - 687 هـ = 1213 - 1288 م)
أبو الحسن علاء الدين علي بن أبي الحزم القرشي الدمشقي-ابن النفيس(609 - 687 هـ = 1213 - 1288 م)
شرح حال بدیع‌الزمان ابوالعز عبد العزيز بن إسماعيل أبو بكر ابن الرزاز الجزري(530 - 602 هـ = 1136 - 1206 م)
شرح حال عباس بن فرناس القرطبي المخترع(194 - 274 هـ = 810 - 887 م)
شرح حال أبو الحسن علاء الدين علي بن أبي الحزم القرشي الدمشقي-ابن النفيس(609 - 687 هـ = 1213 - 1288 م)
شرح حال فضل الله رشيد الدين ابن أبي الخير أبو الفضل الهمذاني(648 - 716 هـ = 1250 - 1316 م)
الأعلام للزركلي (4/ 270)
ابن النَّفِيس
(000 - 687 هـ = 000 - 1288 م)
علي بن أبي بالحزم القَرْشي، علاء الدين الملقب بابن النفيس: أعلم أهل [[علي بن أبي الحزم القرشي، ابن النفيس - اللوحة مستعارة من السيد أحمد عبيد، بدمشق]] عصره بالطب. أصله من بلدة قرش (بفتح القاف وسكون الراء، في ما وراء النهر) ومولده في دمشق، ووفاته بمصر.
له كتب كثيرة، منها " الموجز - ط " في الطب، اختصر به قانون ابن سينا، و " فاضل بن ناطق - خ " على نمط " حي بن يقظان " لابن الطفيل، و " بغية الطالبين وحجة المتطببين " و " شرح الهداية لابن سينا " في المنطق، و " الهذب - خ " في الكحل، و " الشامل " في الطب، كبير جدا، منه مجلد مخطوط ضخم في الظاهرية بدمشق، وثلاثة مجلدات مخطوطة في جامعة ستانفورد، بكاليفورنيا (وصفها نقولا هير في مجلة معهد المخطوطات 6: 203) و " شرح فصول أبقراط - خ " في الطب، و " بغية الفطن من علم البدن - خ " في الطب، و " بغية الفطن من علم البدن - خ " رأيته في الفاتيكان (1069 عربي) و " الرسالة الكاملية في السيرة النبويّة - ط " وكانت طريقته في التأليف أن يكتب من حفظه وتجاربه ومشاهداته ومستنبطاته، وقل أن يراجع أو ينقل. وخلف مالا كثيرا، ووقف كتبه وأملاكه على البيمارستان المنصوري بالقاهرة. ومات في نحو الثمانين من عمره. وورد اسمه في كثير من المصادر (علي أبي بالحرم " والصواب " ابن أبي الحرم " بزاي ساكنة، كما هو بخطه (1) .
__________
(1) طبقات السبكي 5: 129 وشذرات الذهب 5: 401 ودول الإسلام للذهبي 2: 143 وتاريخ ابن الوردي 2: 234 وكشف الظنون 1024 ومواضع أخرى منه. والمنتخب لابن شقدة - خ. والدارس 2: 131 والنجوم الزاهرة 7: 377 والكتبخانة 7: 257 ومفتاح السعادة 1: 269 وفي كتاب الطب العربيّ 64 للدكتور أمين أسعد خير الله: " إذا درسنا كتاب شرح تشريح القانون لابن النفيس درسا مدققا نجد أن المؤلف كان أول من وصف الدورة الدموية الرئوية، وأول من أشار إلى الحويصلات الرئوية والشرايين التاجية ". وانظر معجم الأطباء للدكتور أحمد عيسى 292 - 296 وهدية العارفين 1: 714 والفهرس التمهيدي 530 ويقول سارتون George Sarton في كتاب " الشرق الأوسط في مؤلفات الأميركيين " 49 إن المستشرق يوسف شاخت Joseph Schacht يعمل في طبع كتاب " فاضل بن ناطق " مع ترجمة موجز له إلى الانجليزية.
ابن نفیس
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
دانشمند مسلمان
ابن نفیس
متولد ۱۲۱۳
دمشق
درگذشته ۱۷ دسامبر ۱۲۸۸ (۷۴−۷۵ سال)
قاهره
قومیت عرب
دوران دوران طلایی اسلام
منطقه سوریه و مصر
علاقه اصلی پزشکی، کالبدشناسی
اثر معروف شرح بر قانون ابن سینا
تأثیرگیرندگان
متأثر از
ابن نفیس
أبو الحسن علاء الدین علی بن ابی الحزم القَرَشی الدمشقی (۱۲۱۳–۱۲۸۸میلادی) دانشمند مسلمان جامع العلوم کاشف گردش ریوی خون است.
او در قَرَش (نزدیک دمشق) به دنیا آمد. در دانشکده پزشکی «بیمارستان نوری» به همراه ابن ابی اصیبه دمشق تحت نظر الدخوار به یادگیری پرداخت و علاوه بر طب، علوم فقه، ادبیات و الهیات را نیز آموخت.
از آثار او می‌توان به کتاب جامع فن طبابت (الشامل فی صناعة الطبیة)، المختار من الاٴغذیة، موجزالقانون (شرحی بر قانون ابن سینا) و همچنین شرحی بر کتاب طبیعت انسان نوشته بقراط اشاره نمود.[۱]
کار بزرگ ابن نفیس که نام او را پرآوازه می‌سازد گردش ریوی میان قلب و شش‌ها است که در کتاب شرح تشریح ابن سینا انجام شد. وی در آنجا با قاطعیت دیدگاه جالینوس مبنی بر جریان خون ازبطن چپ قلب به سوی بطن راست را رد می‌کند و این حدود ۴ قرن قبل از ویلیام هاروی است.[۲]
نخستین مرجع مستند در مورد دگرگشت یا سوخت و ساز بدن توسط ابن نفیس در سال ۱۲۶۰ میلادی در «الرساله الکاملیه فی السیرة النبویه» نوشته شده‌است.
ابن نفیس دریافت بدن و اجزای آن به‌طور مستمر در حال انحلال و تغذیه هستند و به ناچار، دائماً تغییر می‌کنند.[۳]
یافته شدن ابن نفیس
بعدها در قرن ۱۶ میلادی میگویل یا مایکل زروت با مطالعه آثار ابن نفیس از خود کتابهایی منتشر می‌کند که باعث می‌شود تا قرن بیستم همه تصور کنند او کاشف گردش خون بوده‌است تا اینکه در ۱۹۲۴ یک دانشجوی مصری دانشگاه فرایبورگ بنام التطاوی در پایان‌نامه خود ترجمه ای از آثار ابن نفیس را میاورد و حقیقت روشن می‌شود[۴]
نظریه علمی
ابن نفیس می‌گوید: برای اینکه طرز کار هر یک از اعضای بدن را بفهمیم باید بدون توجه به عقاید پیشینیان با نگاه دقیق و تجزیه و تحلیل صادقانه آنرا بررسی کنیم.[۵]
آثار
رساله در اوجاع الاطفال؛
بغیة الطالبین و حجة المتطببین؛
بغیة الفطن من علم البدن؛
تشریح الاعضاء المفرد؛
التعلیق علی کتاب الاوبئة بقراط؛
تقاسیم العلل و اسباب الامراض؛
ثمار المسائل؛
جامع الدقائق من الطب؛
الرسالة الکاملیة فی السیر النبویة؛
رقائق الحلل فی دقائق الحیل؛
الشافی؛
الشامل؛
شرح ابیدیمیا لبقراط؛
شرح الاسباب و العلامات؛
شرح اشارات ابن سینا؛
شرح تشریح جالینوس؛
شرح تشریح قانون؛
شرح تقدمة المعرفة بقراط؛
شرح التنبیه ابواسحاق شیرازی؛
شرح طبیعة الانسان بقراط.[۶]
پانویس
مقدمه بر تاریخ علم، جرج سارتون، ص۱۹۵۸
تاریخ علم کمبریج، کالین رنان، ص۳۲۹
"پشت پرده مفهوم متابولیسم". 2017. خبرگزاری جمهوری اسلامی. Accessed November 23 2017. [۱].
فرهنگ اسلام در اروپا - هونکه- ج۲ ص۱۰۶.
فرهنگ اسلام در اروپا - هونکه- ج۲ ص۱۰۹.
«نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۶ ژوئیه ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۵ ژوئیه ۲۰۱۵.
منابع
مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Ibn al-Nafis». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۵ خرداد ۱۳۹۱ خورشیدی.
در ویکی‌نبشته عربی نوشته‌های مربوط به این مقاله وجود دارد.
ابن نفیس
نبو
پزشکی در جهان اسلام
پزشکان
قرن هفتم م.
ابوحفصه یزید • ماسرجویه • نافی بن هریث[نیازمند منبع]
قرن نهم
البوبصر • جابر بن حیان • حنین بن اسحاق • یحیی بن صرافیون • ابویوسف کندی • ابن ماسویه • ابن ربن طبری • الروحاوی • جبرئیل بن بختیشوع • ابن جزار
قرن دهم
قسطا بن لوقا بعلبکی • ابوالعلاء شیرازی • عبدالحسن الطبری • ناتلی • ابو منصور حسن بن نوح قمری • ابوزید بلخی • اسحاق بن سلیمان اسرائیلی • مجوسی اهوازی • ابوسهل مسیحی جرجانی • ابو منصور موفق هروی • محمد زکریای رازی • ابن جلجل • زهراوی • احمد بن جزار • یعقوب الکشکری • ابن ابی الاشعث • اابوالقاسم مقانعی • اخوینی بخاری • میسری • مستغفری
قرن یازدهم
ابوعبید جوزجانی • ابن هیثم • علی بن رضوان • ابن سینا • ابراهیم بن زعفران • ابن الوفید • ابو سعید عبیدالله بن بختیشوع • ابن بطلان • ابن الکتانی • ابن جزله • ماسویه مردینی • یوسف العلاقی • ابن الذهبی • ابن ابی صادق • ابن منصور جمانی • محمد اکبر ارزانی • زرین‌دست • ابوالفرج علی بن حسین بن هندو
قرن دوازدهم
ابن ابی بیان • احمد بن فرخ • ابوحامد کرمانی • اسماعیل گرگانی • ابن هبل • ابوسهل مسیحی • موسی بن میمون • ابن سرابی • ابن زهر • یعقوب بن اسحاق اسرائیلی • سموأل بن یحیی مغربی
قرن سیزدهم
سعدالدوله ابهری • شهرزوری • رشیدالدین الصوری • امین‌الدین رشیدالدین وطوط • ابراهیم بن رمبام • داوود ابوالفضل • دخوار • ابن ابی اصیبعة • یوسف بن جده • موفق‌الدین عبداللطیف بغدادی • ابن نفیس • زکریای قزوینی • نجیب‌الدین سمرقندی • قطب‌الدین شیرازی • ابن القف
قرن چهاردهم
محمد بن محمود آملی • النقوری • الاقصری • زین العطار • منصور بن الیاس • جغمینی • مسعود بن محمد سجزی • نجم‌الدین محمد بن الیاس شیرازی • ضیاءالدین نخشبی • سدیدالدین کازرونی • یوسف بن اسماعیل کوتوبی • لسان الدین بن خطیب • رشیدالدین فضل‌الله همدانی • آق‌سرایی
قرن پانزدهم
ابو سعید العفیف • محمودعلی استرآبادی • حسینی اصفهانی • برهان‌الدین کرمانی • شرف‌الدین صابونجی اوغلی • محمد بن یوسف هروی • نوربخشی • شیخ محمد بن ثعلب
قرن شانزدهم
حکیم گیلانی • عبدالقسیم بن محمد قسانی • تقی‌الدین شامی • سلطان‌علی خراسانی
قرن هفدهم
حکیم سلمان جهرمی
قرن هجدهم
میرزا محمد رحیم طبیب اصفهانی • عبدالباقی طبیب اصفهانی • میرزا نصیر جهرمی
قرن نوزدهم
اعظم خان
آثار
قانون در طب • نمودار آناتومی عرب • کتاب ده رساله از چشم • رساله در ارزش سود پزشکی • التصریف لمن عجز عن التألیف • ذخیره خوارزمشاهی • الحاوی
مفاهیم
چشم پزشکی در عصر تمدن اسلامی • روان‌شناسی در عصر تمدن اسلامی
مراکز
بیمارستان نوری -->
نبو
جغرافی‌دانان قرون میانی دوران اسلامی
جغرافی‌دانان
(حدود سده‌های قمری)
سدهٔ ۹ (سده‌های دوم وسوم)
محمد بن موسی خوارزمی • ابوحنیفه دینوری • یعقوبی • سلیمان تاجر
سدهٔ ۱۰ (سده‌های سوم و چهارم)
ابن خردادبه • ابن رسته • ابن فضلان • ابوزید بلخی • ابومحمد الحسن الهمدانی • علی بن حسین مسعودی • اصطخری • خشخاش بن سعید بن اسود • ابن حوقل • ابن فقیه همدانی • محمد مقدسی • جیهانی
سدهٔ ۱۱ (سده‌های چهارم و پنجم)
ابوریحان بیرونی • ناصرخسرو • گردیزی • بکری • محمود کاشغری
سدهٔ ۱۲ (سده‌های پنجم و ششم)
محمد بن ابی بکر ظهری • شریف ادریسی
سدهٔ ۱۳ (سده‌های ششم و هفتم)
ابن جبیر • یاقوت حموی • ابن سعید مغربی • ابن نفیس
سدهٔ ۱۴ (سده‌های هفتم و هشتم)
شمس الدین الانصاری الدمشقی • ابوالفدا • ابن وردی • حمدالله مستوفی • ابن بطوطه • ابن فضل‌الله عمری
سدهٔ ۱۵ (سده‌های هشتم و نهم)
ابن ماجد
سدهٔ ۱۶ (سده‌های نهم و دهم)
سلیمان المهری • پیری رئیس • میراحمد نصراله تهتوی • امین احمد رازی
آثار
المسالک و الممالک • صوره الارض • نزهة المشتاق فی اختراق الآفاق • الرود المطار • معجم‌البلدان • سفرنامه ابن بطوطه • مروج‌الذهب و معادن‌الجوهر • نقشه پیری رئیس
مکتب‌ها
مکتب بلخی • مکتب عراقی
تأثیرات
افلاطون • بطلمیوس
نبو
ادبیات عربی
باستان
Namara inscription Pre-Islamic Arabic inscriptions
پیشا-اسلامی
Abu Layla al-Muhalhel عدی بن زید عبادی Afira bint 'Abbad Al-Fāriʿah bint Shaddād Al-Hujayjah Al-Ḥurqah Al-Khirniq bint Badr Al-Shanfara Al-Nu'man ibn Humaydah 'Alqama ibn 'Abada 'Amir ibn al-Tufayl عمرو بن کلثوم عنتره بن شداد اعشی حارث بن حلزه یشکری حاتم طایی لبید بن ربیعه عامری لیلی بنت لکیز Mahd al-Aadiyya Mu'aqqir نابغه ذبیانی امرؤالقیس سموأل بن عادیا طرفه بن عبد Uthman ibn al-Huwayrith زهیر بن أبی سلمی Zuhayr ibn Janab
کلاسیک
اوایل اسلام
Al-Akhtal al-Taghlibi فرزدق عبدالحمید الکاتب فضل (شاعر) حسان بن ثابت Ibn Abi Hasina Maysun bint Bahdal Jamil ibn Ma'mar سراقة بن مالک مدلجی Jarir ibn Atiyah Ka'b bin Zuhayr خنسا Kuthayyir Layla al-Akhyaliyya سراقه بن مرداس بارقی Qutayla ukht al-Nadr Waddah al-Yaman یونس الکاتب Zufar ibn al-Harith al-Kilabi Dhu Jadan al-Himyari درید بن الصمه قطری بن فجاه
خلافت عباسی
علیه بنت المهدی عباس بن احنف عبدالله بن معتز ابوفراس حمدانی ابوتمام Al-Mudabbir Abu'l-Qasimbal-Maghribi Arib al-Ma'muniyya اصمعی Ahmad al-Tifashi ابوالعتاهیه ابوالفضل بن عمید بدیع‌الزمان همدانی بهاءالدین زهیر بشار بن برد بحتری شرف‌الدین بوصیری ابوالفرج اصفهانی Al-Fath ibn Khaqan قاسم بن علی حریری ابن فارض ابن رومی ابن درید ابراهیم بن مهدی ibn al-Mudabbir ابوالعلاء معری مروان بن ابی‌حفصه Marwan ibn Abi'l-Janub ابوطیب متنبی ابونواس اهوازی جاحظ Shāriyah Al-Armanazi ابان لاحقی عمادالدین اصفهانی رابعه عدویه عبدالله بن معتز یونس بن حبیب خلیل بن احمد فراهیدی محمد بن ادریس شافعی ابن مقفع ابوالعباس مبرد ابن طیفور Safiyya al-Baghdadiyya ابوبکر محمد بن داوود ظاهری ابن قتیبه دینوری دیک الجن ‘Inān ابواحمد منجم زبیر بن بکار سری الرفاء Al-Suli نفطویه طغرایی Laylā bint Ṭarīf ابومنصور عبدالملک ثعالبی مهیار دیلمی ابوحیان توحیدی سید رضی Ibn Jinni Ibn Hayyus راغب اصفهانی سید مرتضی علم‌الهدی ابن مقرب یاقوت حموی شهاب‌الدین یحیی سهروردی حسین منصور حلاج اسامة بن منقذ ابن نفیس Ibn 'Adlan
اندلس و مغرب عربی
Abu Ja'far Al-Rumaikiyya Maria Alphaizuli Ibn Ammar Buthaina Al-Rukuniyya Hamda bint Ziyad al-Muaddib Ibn Hamdis ابن عبدربه Ibn al-Abbar Ibn al-Zaqqaq Ibn Amira Ibn Baqi Ibn Bassam Ibn Juzayy ابن خفاجه لسان‌الدین خطیب Ibn Quzman ابن سهل اندلسی Ibn Zamrak Ibn Zaydún Lubna of Córdoba Al-Mu'tamid ibn Abbad ابن هانی Muhya Nazhun Qasmuna Al-Tutili Umm Al-Kiram ولادة بنت مستکفی Yusuf III ابن حزم ابن عربی al-Shushtari Abu Madyan ابن عباد رندی Ibn al-Arif Ibn Wahbun Ibn Abdun ابن باجه al-Baji al-Fazazi Ibn al-Yayyab ابن جبیر Ibn al-Kattani ابن طفیل Ahmed Ben Triki
ممالیک
شهاب‌الدین بن عربشاه Ibn Al Ouardy شرف‌الدین بوصیری ابن بطوطه عایشه باعونیه ابن الوردی حمدالله مستوفی ابن نباته باغ معطر ابن خلدون ابوالعباس قلقشندی Al Helly Al-Mansori Al-Safadi Ibn Danyal Al-Azazi Al-Warraq Al-Nahhas Al-Irbeli Al-Zarif Ibn Sudon al-Hamwi
عثمانی
عبدالغنی نابلسی محمد فضولی Abdul Qadir al-Baghdadi Hanna Diyab
مدرن
نهدا
محمود سامی البارودی معروف الرصافی ناصیف الیازجی ابراهیم الیازجی جمیل صدقی زهاوی احمد فارس شدیاق نعوم مکرزل احمد رضا امین ریحانی قسطاکی حمصی عبدالرحمن کواکبی سلیمان بستانی بطرس البستانی احمد زکی پاشا رفاعه طهطاوی عبدالله مراس فرانسیس مراش مریانا مراش حافظ ابراهیم احمد شوقی میخائیل نعیمه جبران خلیل جبران فرح انطون جرجی زیدان می زیاده طه حسین توفیق الحکیم
معاصر
نوال سعداوی نجیب محفوظ یوسف ادریس Sonallah Ibrahim احلام مستغانمی محمود درویش آدونیس (شاعر) محمد ماغوط نزار قبانی عباس العقاد مصطفی وهبی التل Said Akl Fayeq Abdul-Jaleel سنان انطون ابراهیم طوقان Emile Habibi غسان کنفانی غادة السمان عبدالرحمن المنیف Al Gosaibi ابوالقاسم شابی حنا مینه کولیت خوری سعدالله ونوس زکریا تامر طیب صالح لیلا ابوالعلا احسان عبد القدوس علاء الاسوانی Mohamed Choukri Leila Abouzeid Mohammed Bennis Abdellatif Laabi Mohamed Said Raihani Waciny Laredj طاهر جاووت Alifa Rifaat علی الدوعاجی یوسف رزوقه صلاح جاهین امل دنقل احمد زکی ابو شادی Hasan Tawfiq ابراهیم مازنی al-Jawahiri Safa Khulusi نازک الملائکه احمد مطر عبدالوهاب بیاتی بدر شاکر السیاب Saadi Yousef Ibrahim Nasrallah ایلیا ابوماضی Omar Abu Risha Yusuf al-Khal مرید برغوثی Jabra Ibrahim Jabra سمیح القاسم فدوی طوقان
ادبیات ملی کشورهای عربی
الجزایر بحرین اتحاد قمر جیبوتی مصر عراق اردن کویت لبنان لیبی موریتانی مراکش عمان فلسطین قطر عربستان سعودی سومالی سودان سوریه تونس امارات متحده عربی یمن
رده‌ها:
اشاعرهپزشکان سده ۱۳ (میلادی)پزشکان سده‌های میانه اسلامیپزشکان سوری قرون وسطیپزشکان عرب قرون وسطیدرگذشتگان ۱۲۸۸ (میلادی)زادگان ۱۲۱۳ (میلادی)عرب‌های سده ۱۳ (میلادیفیلسوفان عرب‌زبان