در دیدگاه بنیادین به هوش مصنوعی پنج محور کلیدی وجود دارد که توجه به آنها در حل سوالات فرعی بسیار راهگشا خواهد بود. این محورها عبارتند از:
1. اقسام هوش مصنوعی و رابطه آنها با هوش انسانی
2. بحث اطلاعات و متصل و منفصل بودن از مدرک ماشین و غیر ماشین
3. منطق متناسب با فضای هوش مصنوعی
4. مباحث فقهی هوش مصنوعی در سه محور عبادات، معاملات و مسئولیت مدنی و کیفری
1. بنابر هستی شناسی فلسفه اسلامی و حکمت متعالیه چگونه می توان یک نوع هستان شناسی برای هوش مصنوعی ابداع کرد؟
2. هوش مصنوعی به لحظ وجودی ذیل کدام دسته از اقسام موجودات قرار می گیرد؟ هوش مصنوعی دارای چه نوع وجود جسمی هست؟ جسم طبیعی است یا جسم مصنوع؟
3. آیا با کنار هم قرار گرفتن اجزای هوش مصنوعی، یک سیستم واحد ماشینی پدید می آید یا یک سیستم و ارگانیسم واحد طبیعی شکل می گیرد؟
4. هوش مصنوعی شئ هست یا می تواند شخصیت داشته باشد؟
5. بنابر مبانی فلسفه اسلامی آیا تبدیل هوش مصنوعی به جسم طبیعی امکان عقلی و فلسفی دارد؟ به بیان دیگر، آیا تبدیل جسم مصنوع به جسم طبیعی دارای نفس و ذهن، ادراک و آگاهی و احساس امکان دارد؟
6. اطلاعات به عنوان درون مایه اصلی هوش مصنوعی و یا حتی خود هوش مصنوعی جزء کدام دسته از مقولات است؟ آیا می‌توان اطلاعات را صورت جدا شده از ماده بدانیم؟
در حیطه معرفت‌شناختی و منطق هوش مصنوعی سوالاتی ذیل مورد توجه هستند:
1. آیا هوش مصنوعی می تواند بیندیشد و علم بیاموزد؟ آیا ماشین قادر به یادگیری، استدلال و استنتاج می باشد؟ آیا یادگیری و استدلال ماشینی به لحاظ مفهوم و حقیقت مترادف با اصطلاحاتی همچون تعقل، علم و آگاهی، استدلال و اراده در انسان یکی هستند؟
2. آیا تصور و تصدیق در هوش مصنوعی امکان دارد؟ آیا هوش مصنوعی می تواند مفهوم کلی را درک کند؟
3. آیا مفهوم علم انسان و مفهوم داده و اطلاعات درماشین به لحاظ ماهوی یکی هستند؟ یا تمایزهای با هم دارند؟
4. ملاک و معیار صدق و کذب داده ها و اطلاعات هوش مصنوعی چیست؟ آیا مطابقت با واقع در دانش ماشینی لازم است؟ یا اینکه معیار صدق آن با معرفت انسانی فرق می کند؟ از بین دیدگاه ها در باب معیار صدق گزاره ها، دانش ماشینی به کدام یک از آنها نزدیک است؟ با دیدگاه مطابقت با واقع، یا با دیدگاه انسجام گرایی و یا ...
5. آیا اطلاعاتی که از طریق منطق احتمالات به دست می آید، دارای اعتبار معرفت شناختی هستند؟ استنتاج ماشینی از چه میزان اعتبار معرفت شناختی برخوردار است؟
6. هوش مصنوعی توضیح پذیر تا چه میزان می تواند صحت استتناج ماشینی را تأیید کند؟
7. آیا برای عامل انسانی -خواه فقیه و قاضی در مقام فتوا و قضات و یا پزشک در مقام تشخیص بیماری و درمان-، از طریق استنتاج ماشینی و سیستم های خبره معرفت یقینی حاصل می شود و یا معرفت ظنی و در حد اطمنیان حداقلی هست؟ به بیان دیگر آیا علمی که از طریق بررسی کلان داده ها و اطلاعات ماشین هوشمند، برای فقیه، قاضی، پزشک و... به دست می آید، یقین آور است یا در حد معرفت ظنی است؟
8. بر فرض حصول معرفت ظنی، آیا این نوع معرفت می تواند ملاک صدور فتوا و قضات برای فقیه و قاضی باشد؟ یعنی در مباحث مهمی همچون حلیت و حرمت، یا اموری که به جان و مال افراد مربوط می شود، این نوع علم از معیار و اعتبار کافی برخوردار است؟ آیا این نوع معرفت می تواند معیار درمان پزشک -در مباحثی که مربوط به مرگ و زندگی انسانها هست- باشد؟
و در حیطه فقه هوش مصنوعی، سوالات ذیل مطرح هستند:
1. با فرض تحقق هوش مصنوعی قوی، آیا ماشین ها در قبال رفتار و اعمال خود پاسخگو و مسئولیت پذیر هستند؟
2. بنابر رویکرد ضعیف به هوش مصنوعی، یا در استفاده ابزاری از این تکنولوژی مسئولیت شرعی فعل ماشین در صورتی که خود به طور هوشمند و مستقل تصمیم گرفته و عملی را انجام داده با چه کسی می باشد؟ متوجه خود ماشین هست؟ یا سازندگان و شرکت ها؟ یا برنامه نویس ها و مهندسان؟ یا اینکه هر کدام از بازیگران و نقش آفرینان سیستم هوشمند به سهم خود می بایست مسئولیت این فعل را به عهده بگیرند؟
3. استفاده از روبات های خدمتکار و یا مانکن های هوشمند زن نما از نظر فقهی چه حکمی دارد؟ به بیان کلی تر، احکام محرم و نامحرم در تعامل انسانها با روبات ها از نظر شرعی چگونه ارزیابی می شود؟
4. رابطه دوستی یا جنسی با ربات انسان نما چه حکمی دارد؟ آیا ازدواج با روبات ها به لحاظ شرعی امکان پذیر هست؟
5. انجام اعمال عبادی و مناسک دینی توسط سیستم های هوشمند چگونه قابل ارزیابی هست؟
6. حکم شرعی معاملات الگوریتمی که توسط رباتهای هوش مصنوعی انجام می شود چیست؟با توجه به شروط متعاقدین عقل، بلوغ، ایمان،... معامله با ربات ها صحیح است؟ آیا از این شروط باید اغماض شود؟
7. استفاده از جنگ افزارها، پهپادها، پرندگان، سربازان، حیوانات و موجودات هوشمند بدون کنترل عامل انسانی در جنگ ها چه حکمی دارد؟ به بیان دیگر آیا بنابر آموزه های اسلامی مجاز است خود سیستم های هوشمند به تنهایی تصمیم به کشتن افراد بگیرند؟ مسؤلیت کشته شدن افراد بی گناه بر عهده کیست؟ بنابر ارزشهای دینی در جنگ، همچون موضوعات رحم و مروت، ایثار و گذشت در هوش مصنوعی چگونه قابل ارزیابی هست؟
8. قرار گرفتن کلان داده ها و سرورها در کشورهای بیگانه و یا اجرای هوش مصنوعی در بستر فضای سایبر و اینترنت جهانی و تحت نظام سلطه، بنابر قاعده نفی سبیل و سلطه دشمنان چگونه قابل ارزیابی هست؟
9. با اینکه بیشتر جنبه های فناوری هوش مصنوعی، به لحاظ سخت افزاری و نرم افزاری، و به لحاظ کلان داده ها، سرورها، پلتفرمها، برنامه نویسی ها، و... در کشورها و شرکت های بیگانه و یا تحت سلطه و یا اشراف آنها می باشد، در مقابله بامسئله نفوذ و هک و حمله آنها از این طریق، چه تدابیری می بایست اندیشید؟
10. مالکیت هوش مصنوعی با چه کسی میباشد؟ مالک آنچه که به وسیله هوش مصنوعی ساخته میشود، چه کسی است؟