بسم الله الرحمن الرحیم
جلسات تفسیر-بحث تعدد قراءات-سال ۹۷
فهرست جلسات مباحثه تفسیر
تقریر سابق آقای صراف، در ذیل صفحه است
************
تقریر جدید:
************
تقریر آقای صراف:
دوشنبه 9/7/1397
· عامه تلاش دارند از نصب ارجلکم، برای غسل استفاده کنند و حال آنکه در روایات خودشان دارند که ابن عباس گفته که کتاب نازل نشده مگر به مسح
(وَمِنْهَا) مَا يَكُونُ لِأَجْلِ اخْتِلَافِ حُكْمَيْنِ شَرْعِيَّيْنِ كَقِرَاءَةِ وَأَرْجُلَكُمْ بِالْخَفْضِ وَالنَّصْبِ، فَإِنَّ الْخَفْضَ يَقْتَضِي فَرْضَ الْمَسْحِ وَالنَّصْبَ يَقْتَضِي فَرْضَ الْغَسْلِ فَبَيَّنَهُمَا النَّبِيُّ - صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ - فَجَعَلَ الْمَسْحَ لِلَابِسِ الْخُفِّ وَالْغَسْلَ لِغَيْرِهِ، وَمِنْ ثَمَّ وَهِمَ الزَّمَخْشَرِيُّ حَيْثُ حَمَلَ اخْتِلَافَ الْقِرَاءَتَيْنِ فِي إِلَّا امْرَأَتَكَ رَفْعًا وَنَصْبًا عَلَى اخْتِلَافِ قَوْلَيِ الْمُفَسِّرِينَ،
· از احکام عجیب نزد عامه این است که اختیاراً روی کفش یا جوراب مسح کنید و وضو صحیح است.
· در کتاب فقه منسوب به امام رضا(ع) روایتی آمده که مورد اشکال و تضعیف خود کتاب هم واقع شده:
الفقه المنسوب إلى الإمام الرضا عليه السلام ؛ ؛ ص79
... وَ إِنْ غَسَلْتَ قَدَمَيْكَ وَ نَسِيتَ الْمَسْحَ عَلَيْهِمَا فَإِنَّ ذَلِكَ يُجْزِيكَ لِأَنَّكَ قَدْ أَتَيْتَ بِأَكْثَرِ مَا عَلَيْكَ وَ قَدْ ذَكَرَ اللَّهُ الْجَمِيعَ فِي الْقُرْآنِ الْمَسْحَ وَ الْغَسْلَ قَوْلُهُ تَعَالَى وَ أَرْجُلَكُمْ إِلَى الْكَعْبَيْنِ أَرَادَ بِهِ الْغَسْلَ بِنَصْبِ اللَّامِ وَ قَوْلُهُ وَ أَرْجُلكُمْ بِكِسْرِ اللَّامِ أَرَادَ بِهِ الْمَسْحَ وَ كِلَاهُمَا جَائِزَانِ الْغَسْلُ وَ الْمَسْح ...
· گفته شد که گفتاری وقتی ادا شد طبیعت شخصیه پیدا می‌کند و گفته شد که فضای تعدد قراءات، فضای گفتار است.
· طبیعت شخصیه وقتی در کلام الله است که می‌خواهد تدوین تکوین باشد (یعنی آنچه را در عالم خلق است می‌خواهیم به فضای نشانه‌ها دربیاوریم)، جور دیگری می‌شود.
· مواضعی که در کلام مطرح است، یک نحو طولیت دارد.
· اگر در کلمه «زید قائم» در گفتار یک موضع دارد در رابطه با خودش و دیگران می‌تواند چند موضع داشته باشد. مثلاً «ملک» که خودش یک موضع در کلام است، سه موضع دارد و حال آنکه «مالک» چهار موضع دارد. وقتی اعراب هم در کار بیاید و «مَلِکَ یومَ الدین» در قبال «مَلِکِ یومِ الدین» مطرح باشد، مواضع حداگانه مطرح می‌شود. تمامی حرکات در زبان عربی میتوان گفت که موضع گفتاری دارند، اگرچه موضع نقشی نداشته باشند.
· موضع در تدوین تکوین و در نشانه‌گذاری اهمیت فراوان دارد و چون مواضع می‌تواند نقش تابع و متغیر را ایفا نماید و مثل یک الکترونی که در پیوند کووالانسی دو نقش را ایفا می‌کند، خدای متعال که در تکوین، چنین کرده در کلام خودش نیز جا گذاشته برای تدوین به چنین نحوی.
· لغویت زمانی قبیح است که غایت آن لغو باشد نه اینکه در زمانی، اثری نداشته باشد و اثری بر آن بار نشود که ما بفهمیم و درک کنیم.
... وَمِنْ ثَمَّ وَهِمَ الزَّمَخْشَرِيُّ حَيْثُ حَمَلَ اخْتِلَافَ الْقِرَاءَتَيْنِ فِي إِلَّا امْرَأَتَكَ رَفْعًا وَنَصْبًا عَلَى اخْتِلَافِ قَوْلَيِ الْمُفَسِّرِينَ،
· این تعبیر در سه جا آمده که سوره هود محل بحث است
· بحث است که آیا حضرت هود(ع) زن را همراه خود برد یا نه؟ آیا الا امرأتک استثنا از اسر باهلک است یا از لا یلتفت؟
· زمخشری می‌گوید که هر قرائت مال یکی از این دو مبناست و البته این بخاطر این است که مبنای او این است که اختلاف قراءات را ناشی از اختلاف خود قراء می‌داند و این بخاطر این است که ایشان در امر قرائت تخصص نداشته ولی ابن جزری می‌گوید این اشتباه است چون قراءات متواتره واقع را بیان می‌کند و واقع یکی از این دو است و نمی‌تواند دو چیز مخالف هم باشد.