بسم الله الرحمن الرحیم
جلسات تفسیر-بحث تعدد قراءات-سال ۹۵
فهرست جلسات مباحثه تفسیر
تقریر سابق آقای صراف، در ذیل صفحه است
************
تقریر جدید:
************
تقریر آقای صراف:
شنبه 25/10/1395
· برای کتاب‌شناسی بحث قراءات
· مقدمه النشر فی القراءات العشر، شاید حدود 40-50 کتاب را به ترتیب تاریخی آنها ذکر می‌کند و مقدمه بسیار نافعی است و بسیاری از این کتب در دسترس ما هم هست.
· الفهرست ابن ندیم ص54 الکتب المؤلفة فی القراءات را دارد که تعداد زیادی از کتاب‌ها را معرفی می‌کند.
· مقدمه کتاب غایة النهایة ابن الجزری هم نکته جالبی داشت که این احتمال را تقویت می‌کرد که ممکن است آنچه مقصود شهید ثانی بوده، کتاب دیگری از ابن الجزری باشد.
· طبقات الحفاظ ذهبی و طبقات القراء دانی در دسترس است.
غاية النهاية في طبقات القراء (1/ 3)
فهذا كتاب غاية النهاية. من حصله أرجو أن يجمع بين الرواية والدراية. اختصرت فيه كتاب طبقات القراء الكبير الذي سميته: نهاية الدرايات في أسماء رجال القراءات. وأتيت فيه على جميع ما في كتابي الحافظين أبي عمرو الداني وأبي عبد الله الذهبي رحمهما الله وزدت عليهما نحو الضعف فما كان في كتاب الذهبي كتبته بالحمرة وما زدت عليه كتبت اسمه واسم أبيه بالحمرة4 جميعًا ثم إني رمزت5 لما هو في الكتاب المشهورة من كتب القراءات فلما كان مذكورًا في كتابي النشر "ن" ولما في كتاب التيسير "ت" وكتاب جامع البيان للداني "ج" وكتاب الكامل للهذلي "ك" وكتاب المبهج "مب" وكتاب المستنير "س" وكتاب الكفاية الكبرى للقلانسي "ف" وكتاب الغاية لأبي العلاء "غا" ولهؤلاء الجماعة "ع" وعلى الله أتوكل وهو حسبي ونعم الوكيل.
· متأسفانه آن کتاب مفصل ابن الجزری در دسترس نیست.
· ایشان به حساب حروف الفبا ابتدا به ابان بن تغلب می‌کند.
· رجال نجاشی ص67 و در جاهای دیگر اشاره به کتب شیعه در قراءات شده است
· وقتی در یک جا حفص روایت می‌کند از عاصم و می‌دانیم عاصم اساتیدی داشته که از آنها گرفته می‌دانیم که وقتی در یک آیه در یک کلمه‌اش اختلاف می‌شود می‌دانیم که در سایر کلمات، تواتر وجود داشته است. اینکه به دقت گفته می‌شود که در کدام کلمات اختلاف واقع شده نشان می‌دهد که در بقیه موارد تواتر میدانی وجود داشته است.
· تواتر مدون یک چیز است و کاربرد خاص خودش را دارد اما در قرآن یک تواتر میدانی داریم که اقوی از تواتر مدون است.
· تواتر مدون خودش کاشف از یک تواتر میدانی است در بدنه مسلمین.
· فردی مثل عاصم که قاری است یک نحو نماینده بدنه مسلمین و لسان آنها است نه اینکه یک نحوی باشد که معامله خبر واحد با آن بشود.
· مقصود از تواتر میدانی در بین بدنه مسلمین، به معنی مجموع مسلمین در اقطار ممالک اسلامی است نه اینکه در هر فضا و جامعه‌ای همه روایات متواتراً حضور داشته باشند و تک تک مسلمین همه قراءات را بدانند یا شنیده باشند. همانگونه که تواتر وجود مذهب جعفریه در بدنه مسلمین لازم نمی‌آورد که هر مسلمانی این مذهب را بشناسد یا در مورد آن شنیده باشد.
· کتاب‌هایی نوشته شده که در آن ادعا شده از کل تفسیر طبری برمی‌آید که گویا طبری اصلاً روایت حفص به دست او نرسیده است! چرا که در سراسر تفسیر خودش به متفردات حفص نپرداخته است.
· یکی مثل حفص مثلاً چنین قدرتی را نداشته که بخواهد قرائت خودش را در بین مسلمین جا بیندازد.