بسم الله الرحمن الرحیم

جلسات تفسیر سوره مباركة قاف-سال ۹۰

فهرست جلسات مباحثه تفسیر

تقریر از سایت انجمن گفتگوی علمی، در ذیل صفحه است
تقریر سابق آقای صراف، در ذیل صفحه است

تقریر جدید-فعلا نیست










**************
تقریر از سایت انجمن گفتگوی علمی:

http://www.hoseinm.ir/forum/index.php?topic=118.0

سه شنبه ( 27/12/2011 )6دی2صفرج101

نباید خودمان را از مضامین آیات منفصل بگیریم . وقتی صحبت از آسمان وزمین و حتی انعام ثمانیه می شود ، خودمان را جدا نگیریم . فقط سراغ بیرون نرویم . ( جعل لکم من انفسکم ازواجا و من الأنعام ازواجا یذرءکم فیه ) ضمیر فیه از ضمائر عجیب قرآن است . مرجع ضمیر چیست ؟ یکی از منبری های نجف در تفسیر آیه (لقد انزلنا الیکم کتابا فیه ذکرکم ) را با این دفترچه های راهنمای استفاده که با بخاری ها همراه است ، توضیح می داده . یعنی خدا می فرماید : من که خدا را ساخته ام من باید دفترچه راهنمای وجود شما را بدهم و آن دفترچه همین قرآن است . یکی از غرر آیات در توضیح این مطلب آیه سوره مبارکه روم است : ( أولم یتفکّروا فی أنفسهم ما خلق الله السموات و الارض و ما بینهما الا بالحق و اجل مسمی ) البته مفسرین اینطور معنا کرده اند که : آیا تمرکز ، حضور قلب ، حالت تفکر و تعقل به خودشان نگرفتند که آسمان و زمین اینگونه است ؟ مانعی هم ندارد ولی آیا صرفا همین است یا جور دیگری هم می توان معنا نمود ؟ همانطوریکه قبلا عرض کردم : خودتان را منفصل نگیرید . اگر در نفستان تفکر کنید ، همه ی این ها را می بینید . شبیه آیه ی ( یتفکرون فی خلق السموات و الارض . . . سبحانک فقنا عذاب النار ) حالا چگونه می شود که این آیات شریفه خودش را برای ذهن ما باز کند ؟ باید دنبال شواهدی از آیات و روایات بود
بعضی آیات خیلی عجیب است . از امام باقر در ذیل ( عالم الغیب و الشهادة ) : الغیب ما لم یکن و الشهادة ما قد کان . چه تعبیر عجیب و کلیدی ! دید ما را نسبت به اسماء الهیه و عالم و غیب و شهادت عوض می کنند . امام می فرمایند چرا خودتان دور و جدا حساب می کنید ؟ در ذهن ما این است که غیب یعنی چیزی که هست و پنهان است ، نمی بینیم . ما غاب عن الحسّ . شهادت هم چیزی است که می بینیم . البته اهل بیت این معنا را منکر نیستند . ولی معنای لطیف تر غیب این است که غیب یعنی چیزی که هنوز نیامده و شهادت یعنی چیزی که آمده . انسانی که 60 سال دارد ، 60 سال شهادت دارد و اگر قرار است 90 سال عمر کند ، 30 سال دیگر غیب است . منظور از لم یکن ، لما یکن است به قرینه قد کان
سوال : پس چگونه روایت می گوید : مراد از غیب در یومنون بالغیب حضرت هستند ؟ حضرت که الآن هستند ولی پنهان پاسخ استاد : آیا منظور از غیب خود حضرتند در زمان غیبتشان یا چیزهایی که هنوز نیامده از اخباراتی که می دانیم زمان ظهور حضرت محقق می شود ؟ اگر غیب به این معنا باشد که یعنی زمان ظهور حضرت ، با مالم یکن جور است . یومنون به حضرت به عنوان اینکه حضرت ذخیره الهیه هستند برای زمان ظهور
آیه ی دیگری که ما را به عدم انفصال از آیات رهنمون است ، این آیه می باشد : ( اولم یروا الی ما بین ایدیهم و ما خلفهم من السماء و الارض ) البته مفسرین ما بین ایدیهم را به معنای بالای سر و خلفهم را به معنای زیر پا گرفته اند ولی ظاهرا کار با همین تمام نمی شود
در مباحث تفسیری اول باید ظاهر عرفی آیه را صاف کرد . اما نباید احتمالات دیگر را بالکل نفی نمود . اهل بیت در روایاتی که در ذیل آیات دارند ، ذهن ما توسیع و احتمالات دیگر را در ذهن ناظر به قرآن ابداع می کنند
در جواب یک سوال . استاد : از حاجاقا بهجت پرسیدم : در امثال آیه ی ( او لم یری الذین کفروا ان السموات و الارض کانتا رتقا ففتقناهما ) ( الم تروا کیف خلق الله سبع سموات طباقا ) سبع سموات از سنگین ترین مباحث تفسیری است . در این آیات که ما از تصورش هیچ سر در نمی آوریم ، ولی آیه به کفار می گوید : الم تروا . ایشان اینطور جواب دادند : کأنه قرآن می خواهد بفرماید بعضی چیزها گفتنی نیست . با اشاره باید فهمید
حاجاقا زیاد می فرمودند : من حمل القرآن فکأنما ادرجت النبوة بین جنبیه . می فرمودند : کسانی که اهل هستند ، وقتی قرآن می خوانند ، خود واقعیتش را به آن ها نشان می دهد . بلا تشبیه مثل تلویزیون . البته تلویزیون عکسش را نشان می دهد ولی قرآن خود واقیت را نشانشان می دهد نه فقط عکسش را .
منظور اینکه خودمان را از قرآن منفصل نگیریم . زانو بزنیم مقابل قرآن و متوسل باشم به خود قرآن تا حقیقتش را به ما نشان دهد
هم من حمل القرآن داریم هم من حفظ القرآن هم من قرأ القرآن و هم من ختم القرآن . همه ی این تعبیرات وارد شده است . تعبیر ختم که از همه عالی تر است . یعنی قرآن درجات دارد . ختمش این است که . . . ان عدد درجات الجنة بعدد آی القرآن . . . إقرأ و اقرأ . چقدر با آیه ی ( فیه ذکرکم ) مناسبت دارد
این روایت هم در کافی است : ( حملة القرآن عرفاء اهل الجنة ) خیلی ها بهشت می روند ولی در بهشت عارف نیستند
خود حمل یک جور عمل را می آورد
در اصول کافی حضرت فرمودند : عده ای از شیعیان ما در این دنیا در معرفت وتعلم قرآن کامل نشده اند . وقتی وفات می کنند ، خدای متعال در قبر ملکی را قرار می دهد تا به او قرآن تعلیم می کند تا هنگام قیامت کامل وارد صحنه ی قیامت شود
برویم سراغ آیه بعدی : و لقد خلقنا الأنسان
در ال الأنسان سه احتمال هست : عهد ، استغراق و جنس . ظاهرش همین جنس است . اگر استغراق باشد ، یعنی خلقنا کلّ انسان . اگر هم عهد باشد ، در بعضی روایات آمده که منظور ابوبکر است . شاید هم استغراق بوده و از باب جری بر ابوبکر تطبیق شده باشد . آیات بعدی خیلی با ابوبکر مناسبت دارد . قال قرینه . . .
ابوبکر کم کسی نیست بین مسلمانان دنیا . می گویند : اجماع است بر افضلیت ابوبکر بعد ازپیامبر ! افضل کلّ امّت . لذا فرمودند : أنّ عمر سیّئة من سیّئات ابی بکر
برای فردا الانسان و موارد کاربردش در آیه ی شریفه را بررسی می کنیم انشاءالله ( دقیقه 38 )
یکی از حاضران : عرفاء جمع عریف به معنای رئیس است نه عارف
تا دقیقه 56 سوالات متفرقه
لعن الله ظالمیک یا حسین









*****************
تقریر آقای صراف:

ظاهرا ۶ دی منظور بوده و سهو القلم شده
7/10/1390

معاني الأخبار النص 146 باب معنى الغيب و الشهادة ..... ص : 146
1 حَدَّثَنَا أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ قَالَ حَدَّثَنَا سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ فَضَّالٍ عَنْ ثَعْلَبَةَ بْنِ مَيْمُونٍ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع‏ فِي قَوْلِهِ عَزَّ وَ جَلَ‏ عالِمُ الْغَيْبِ وَ الشَّهادَةِ فَقَالَ الْغَيْبُ مَا لَمْ يَكُنْ وَ الشَّهَادَةُ مَا قَدْ كَانَ‏

· ال عهد و ال استغراق و ال جنس سه احتمال است که اظهر همان ال جنس است.

البرهان في تفسير القرآن، ج‏5، ص: 133
10040/ [1]- شرف الدين النجفي، قال: تأويله جاء في تفسير أهل البيت (عليهم السلام)، و هو ما روي عن محمد ابن جمهور، عن فضالة، عن أبان عن عبد الرحمن، عن ميسر، عن بعض آل محمد (صلوات الله عليهم)، في قوله تعالى: قال: «هو الأول»، و قال في قوله تعالى: قالَ قَرِينُهُ رَبَّنا ما أَطْغَيْتُهُ وَ لكِنْ كانَ فِي ضَلالٍ بَعِيدٍ، قال: «هو زفر، و هذه الآيات إلى قوله تعالى: يَوْمَ نَقُولُ لِجَهَنَّمَ هَلِ امْتَلَأْتِ وَ تَقُولُ هَلْ مِنْ مَزِيدٍ، فيهما و في أتباعهما، و كانوا أحق بها و أهلها».

مجمع البيان في تفسير القرآن، ج‏9، ص: 216
«وَ لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ» أراد به الجنس يعني ابن آدم

· الانسان لغتش و موارد استعمالش در آیات شریفه دیده شود و همینطور نفس