تهران-طهران
اعلان تهران به عنوان دار الخلافة توسط آقامحمدخان قاجار( 1203 هـ = 1788 م)
اعلان تهران به عنوان دار الخلافة توسط آقامحمدخان قاجار( 1203 هـ = 1788 م)
حدیث منسوب به طهران-زوراء-شوری
۱۷۸۸ (میلادی)
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد
سده: سده ۱۷ - سده ۱۸ - سده ۱۹
دهه: ۱۷۵۰ ۱۷۶۰ ۱۷۷۰ ۱۷۸۰ ۱۷۹۰ ۱۸۰۰ ۱۸۱۰
سال: ۱۷۸۵ ۱۷۸۶ ۱۷۸۷ - ۱۷۸۸ - ۱۷۸۹ ۱۷۹۰ ۱۷۹۱
۱۷۸۸ در گاهشماریهای دیگر گاهشماری ایرانی ۱۱۶۶–۱۱۶۷
گاهشماری میلادی ۱۷۸۸
MDCCLXXXVIII
گاهشماری اتیوپیایی ۱۷۸۰–۱۷۸۱
گاهشماری ارمنی ۱۲۳۷
گاهشماری اسلامی ۱۲۰۲–۱۲۰۳
گاهشماری ایگبو ۷۸۸–۷۸۹
...
نمایش بحث ویرایش
۱۷۸۸ (میلادی) هزار و هفتصد و هشتاد و هشتمین سال تقویم میلادی است.
مناسبتها
رویدادها
۱۸ ژانویه - صدور فرمان معافیت مالیاتی تجار انگلیسی توسط جعفرخان زند
آقامحمدخان قاجار، تهران را به پایتختی حکومت برمیگزیند.
https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86
تاریخ شکوفایی تهران به سال ۱۷۸۸م هنگامی که آقامحمدخان قاجار آن را به پایتختی برگزید، برمیگردد. سپس در روزگار رضاشاه پهلوی باشتاب بیشتری گسترش یافت و مردم بسیاری از استانهای پیراموش را جذب نمود.[۱۳] از دههٔ ۱۹۶۰م، مرکز جذب مهاجران زیادی از سراسر ایران بودهاست.[۱۴]
تاریخ تهران
نوشتار اصلی: تاریخ تهران
گذری در تهران اوایل دوره قاجار
سابقه زندگی در تهران به ۵٫۰۰۰ سال پیش از میلاد بازمیگردد. در دی ماه ۱۳۹۳ اسکلت یک انسان در منطقه مولوی تهران متعلق به حدود ۷٫۰۰۰ سال پیش کشف گردید. پیش از این گمان میرفت سابقه زندگی در منطقه تهران امروزی به کشفیات قیطریه که متعلق به ۳٫۰۰۰ سال پیش بود، برمیگردد.[۲۷][۲۸][۲۹]
تهران برای نخستین بار توسّط ایل قاجار پایتخت ایران شد. تصویر کتیبهٔ فتحعلی شاه، روی تپّهٔ سنگی چشمه علی واقع در شمال شهر ری منطقه ۲۰ تهران
یاقوت حَمَوی مورخ یونانی الاصل عرب زبان در مُعجَمالبُلدان تعریفی از طهران کرده و وضع این آبادی را در قرن ششم و هفتم قمری نشان داده است که به شرح زیر است: طِهران به کسر طاء و سکونها و را و نون در آخر، لفظی است عجمی و ایشان «تهران» تلفظ میکنند، چون در زبان ایشان طاء وجود ندارد. این آبادی از دیههای ری است و میان آن دو قرب سنگ فاصله است. مردی راستگو از مردم ری مرا خبر داد که این آبادی دیهی بزرگ است که بناهای آن در زیر زمین بنیان یافته است و هیچکس جز به اراده مردم بدانجا راه نمییابد و در بیشتر اوقات ایشان نسبت به سلطان وقت راه خلاف و سرپیچی میپیمایند و وی را جز مدارا با ایشان چارهای نیست. آنجا را دوازده محله است که هرکدام را با دیگری نزاع است و مردم محلهای به محله دیگر درنمی آیند. آن را باغ و بوستان فراوان است که همچون شبکهای بناها را در میان دارد و خود حائلی در برابر تهاجم به حساب میآید. وی گفت مردم آنجا با وجود محفوظ بودن با گاو کشت نمیکنند و این کار را با بیل انجام میدهند از آن روی که ایشان را دشمن فراوان است و میترسند که گاوشان به غارت برود. [۳۰]
نام تهران
در بارهٔ ریشهشناسی نام تهران اختلاف نظر زیادی وجود دارد که تعدادی از آن نظرات در اینجا آمده است:
پارهای از پژوهشگران «ران» را پسوندی به معنای دامنه گرفتهاند و شمیران و تهران را بالادست و پاییندست خواندهاند.
برخی دیگر تهران را تغییر شکل یافتهٔ «تهرام» به معنای منطقهٔ گرمسیر دانستهاند، در مقابل شمیرام یا شمیران که منطقه سردسیر است.
و همچنین عدّهای بر این باورند که سراسر دشت پهناوری که امروز تهران بزرگ خوانده میشود در میان کوههای اطراف، گود به نظر میرسید و بدین سبب «ته ران» نام گرفت.[۳۳]
البته با توجه به توسعهٔ تهران در سالهای متمادی پس از شهر «ری» مشهور، و اینکه تهران محلی بوده است نزدیک به ری و در «ته» یا آخر آن، ممکن است واژهٔ تهران تغییر یافتهٔ عبارت «ته ری ان» باشد. (یعنی محلی که در ته ری قرار دارد) و الف و نون مرسوم در نام بسیاری از شهرهای ایران کمکم به این نام هم چسبیده و به مرور اصلاح شده و به صورت «تهران» درآمده است.
روستایی که پیشدرآمد شهر تهران بودهاست، پیش از اسلام نیز وجود داشته، امّا پس از اسلام کمکم نام آن معرّب گردیده و از تهران به طهران تبدیل شدهاست. امّا جغرافیدانان معروف آن روزگار نیز به املای تهران اشاره نمودهاند. همزمان با جنبش مشروطه، که تغییرات زیادی در ادبیّات و نگارش زبان فارسی به وجود آمد، رفتهرفته املای تهران رواج یافت و پس از تأسیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی و تأکید آن بر املای تهران، املای دیگر (طهران) کاملاً منسوخ شد.[۱۷]
اعتماد السلطنه در مرآت البلدان دربارهٔ وجه تسمیه تهران چنین آوردهاست: " چون اهل آنجا (تهران) در وقتی که دشمن برای آنها به هم میرسید در زیر زمین پنهان میشدند، از این جهت به این اسم موسوم شدهاست که به " ته ران" یعنی زیر زمین میرفتهاند".[۳۰]
نام برخی کویها و محلات تهران منسوب به خانوارهای رؤسای ایلهایی است که در زمان آقامحمدخان و فتحعلی شاه در پایتخت جدید اسکان داده شدند؛ مانند کوچه شیرازیها و کوچه افشارها در قلب محله چال میدان، کوچه دیگری منسوب به افشارها در شمال محله سنگلج؛ دیگر محله عربها در گوشه شمال غربی محله عودلاجان؛ و نیز کوچه و حمام قراقانیها در محله چال میدان؛ کوچه شام بیاتیها در شمال عودلاجان؛ کوچه خدابندهلو در غرب عودلاجان؛ محله باجمانلوها در شمال غرب محله سنگلج؛ تکیه و محله قمیها در محله سنگلج که همگی در محلههای خوب و به اصطلاح سرآب اسکان یافتهاند.[۳۶]
رخدادهای سیاسی
کنفرانس تهران، از راست به چپ چرچیل، روزولت، استالین
آقامحمدخان قاجار در سال ۱۱۷۴ خورشیدی برای نخستین بار شهر تهران را به پایتختی برگزید، و در همین شهر تاجگذاری کرد.
انتقال مرکز حکومت به تهران و حمله به گرجستان
نوشتارهای اصلی: محاصره قلعه قرهباغ و نبرد کرتسانیسی
آقا محمد خان پس از فتح کامل جنوب ایران مقر حکمرانی خویش را به دلایل استراتژیک تهران مستقر نمود و آن را دارالخلافه نامید در حالیکه پایتخت وی هنوز زادگاه خویش یعنی استرآباد بود؛ والی گرجستان به پشتوانه همکیشی با روسها اعلام استقلال نمود، بنابراین آقا محمد خان در فروردین ۱۱۷۴ (آوریل ۱۷۹۵) برای آراکلی خان نامهای ارسال کرد و اشتباهات گرجیها در طی هشتاد سال گذشته را یادآوری نمود و اعلام کرد