بسم الله الرحمن الرحیم
جلسات تفسیر-بحث تعدد قراءات-سال ۹۸
فهرست جلسات مباحثه تفسیر
تقریر سابق آقای صراف، در ذیل صفحه است
************
تقریر جدید:
************
تقریر آقای صراف:
یکشنبه 12/8/1398
· پشتوانه زبان، منطق است و شروع بسیاری از مباحث از منطق است
· هرچه مطالعات صرف شود در تحقیق ثابتات منطقی نافع است: تشخیص ریخت ثابتات منطقی و توسعه آن. کارهای ذهن، همه ثابتات منطقی است و ریخت آن مابه‌ازای خارجی ندارد و فقط در فضای منطق مطرح است. مقصود از ثابت منطقی آن چیزی است که جز در ذهن نیست و در همه جاها بدون تغییر باقی می‌ماند به خلاف متغیرها که می‌شود به جای آن چیز دیگری گذاشت. تشخیص ثابت منطقی زیاد کار می‌برد.
· در منطق قدیم بحث از ثابت منطقی نیست و در منطق جدید هم نقطه شروع بحث از فهم ثابتات منطقی نبود و بلکه آن را به عنوان چیزی که می‌گویند و رد می‌شوند برگزارش کردند.
· در منطق گزاره‌ها گزاره را یک واحد می‌گیریم و حال آنکه در دل آن اسناد خوابیده و اسناد یک ثابت منطقی است و انواعی دارد. اگر ما گفتیم یک گزاره ضرورت دارد در دل خود آن خوابیده و لازم است مد نظر قرار گیرد. محور اصلی قضیه که ثابت منطق است را به عنوان یک متغیر با آن برخورد کردند و کار را ادامه دادند.
· نقطه شروع صحیح بحث تشخیص ثابتات است و اسناد از جمله این ثابتات است که باید درست آن را شناخت. آنچه که وقتی در ذهن هست، در مقام صوری سازی باید خودش را بیاوریم ثابت منطقی است.
· شاید بتوان گفت عوامل در نحو از سنخ ثابتات منطقی هستند. بناءات ثابت در زبان، که تغییر آن در اختیار متکلم نیست پشتوانه ثابت منطقی دارند. عنوان نحوی مفعول به بودن، یک ثابت منطقی است که تفاوت دارد با مفعول مطلق بودن و در برخی زبان‌ها ممکن است برای آن علامت مجزا قرار داده شود.
· اشتباه در تشخیص ثابتات منطقی موجب می‌شود که راهی اشتباه پیموده شود در تشخیص شرط و بعد برای جبران مثلاً بگوییم منطق ربط داریم که یک منطق دیگری است!
مجمع البيان في تفسير القرآن، ج2، ص: 546
و مستهم البأساء في موضع الحال أيضا بإضمار قد و العامل فيه خلوا