السيد أحمد ابن إبراهيم الطهراني الحائري الكربلائي(1280 - 1332 هـ = 1864 - 1914 م)
السيد أحمد ابن إبراهيم الطهراني الحائري الكربلائي(1280 - 1332 هـ = 1864 - 1914 م)
أعيان الشيعة، ج2، ص: 472
السيد أحمد ابن السيد إبراهيم الموسوي الطهراني الأصل الحائري المولد النجفي المسكن و المدفن المعروف بالسيد أحمد الكربلائي.
توفي في 27 شوال سنة 1332.
شيخنا و استأذنا قرأنا عليه في الفقه و الأصول في النجف سطحا و استفدنا من علمه و أخلاقه كان عالما فاضلا ورعا تقيا كاملا مرتاضا مهذب النفس من تلامذة ميرزا حسين قلي الهمذاني النجفي المدفون بالحائر الأخلاقي الشهير تلمذه عليه في علم الأخلاق و غيره و من تلامذة الشيخ ملا كاظم الخراساني خرجنا من النجف الأشرف و هو حي ثم علمنا انه توفي بالتأريخ المذكور يروي عن الشيخ ميرزا حسين قلي المذكور و عن الميرزا حسين بن ميرزا خليل الطهراني النجفي و عن الشيخ علي بن الحسين الخيقاني النجفي كلهم عن الحاج ملا علي ابن الميرزا خليل الرازي بطرقه المعروفة و كانت احدى عيني المترجم قد ذهبت و له مؤلفات في الفقه و الأصول و له كتب بالفارسية أرسلها إلى اصدقائه في الأخلاق جمعت و طبعت باسم تذكرة المتقين.
موسوعة طبقات الفقهاء، ج14قسم1، ص: 60
4437 الكربلائي «1» (...- 1332 ه)
أحمد بن إبراهيم الموسوي، الطهراني الأصل، الكربلائي ثم النجفي، الفقيه الإمامي، الأخلاقي.
ولد في الحائر (كربلاء)، و تعلم المبادئ و المقدمات.
و سكن النجف الأشرف، و حضر بها على أكابر الفقهاء: الميرزا حبيب الله الرشتي، و حسين بن خليل الخليلي، و المجدد السيد محمد حسن الشيرازي، و محمد كاظم الخراساني.
و تتلمذ في علم الأخلاق و غيره على ملا حسين قلي الشوندي الهمداني، و اختص به.
و روى عن أستاذيه حسين قلي و الخليلي، و عن علي بن الحسين الخاقاني النجفي.
و تصدى لتدريس الفقه و الأصول و الأخلاق، فأخذ عنه السيد محسن بن عبد الكريم الأمين العاملي، و غيره.
و روى عنه بالإجازة محمد حسين بن خليل بن أسد الله الشيرازي السامرائي، و آقا بزرگ الطهراني صاحب «الذريعة».
توفّي في النجف سنة اثنتين و ثلاثين و ثلاثمائة و ألف.
و ترك مؤلفات في الفقه و الأصول، و رسائل «1» بالفارسية بعثها إلى أصدقائه، تشتمل على مطالب أخلاقية.
مرحوم آيةالله‌العظمی حاج سيّد أحمد طهرانى كربلائى قدّس‌الله‌نفسه (۱۲۸۰ ـ ۱۳۳۲ ق)
۱. منبع اصلی: مقدمۀ کتاب توحید علمی و عینی، به قلم علامه آیةالله حسینی طهرانی
ایشان فرزند سید ابراهیم موسوی تهرانی است و در حدود ۱۲۸۰ قمری شهر کربلا چشم به جهان گشوده، و به همین جهت به کربلایی مشهور و ملقب هستند.
البته سال میلاد ایشان به طور دقیق معلوم نیست و مرحوم علامه طهرانی با اینکه تصریح میکنند: «حقير هر چه تفحّص نمودم مبدأ ميلادشان را بدست نياوردم» اما با قرائنی تاریخ ولادت ایشان را محاسبه نموده و حدود سال ۱۲۸۰ تخمین زدهاند.[۱]
باری آيةالله‌العظمی حاج سيّد أحمد كربلائى تحصیلات ابتدایی را در کربلای معلّی گذرانده و بنا به نقل صاحب هَدِيَّة الرَّازىّ بعد از ۱۳۰۰ قمری به سامراء رفته و در حوزه درسی حاج میرزا محمدحسن مجدد شیرازی وارد آمده است[۲] و سپس به نجف می‌رود و در حوزه درسی آخوند خراسانی وارد می‌شود.
سن شریف آیت الله سید احمد کربلائی
هرچند کــه در مورد تاریخ وفات مرحوم ســید میان بزرگان و مورخین اجماع وجود داشــته، اما تاریخ ولادت مرحوم سید در پردهای از ابهام قرار داشــته و جز از طریق حدس بواسطه قرائن مسیر دیگری برای یافتن تاریخ تولد و در نتیجه سن مرحوم سید وجود ندارد.
از سوئی برخی مرحوم آقا سید أحمد را هم بحث و هم دوره با آقا سید جمال الدین اسد آبادی )متولد ۱۲۵۲( دانستهاند که در سنین حدود ده تا پانزده سالگی )سال های ۱۲۶۶ تا ۱۲۷۰( با هم در نزد مرحوم حاج ملا حسینقلی درس میخوانده اند. بنابراین گزارش باید تولد ایشان را حدود ۱۲۵۰ تا ۱۲۵۵ دانست و سنشان در هنگام رحلت حدود هشتاد سال خواهد بود.
ولی به قرائنی که خواهد آمد این نقل صحیح نمیباشد.
برخی از بزرگان با توجه به اینکه گفته شــده مرحوم سید احمد کربلائی در جوانی رحلت کردهاند تاریخ تولد سید را حوالی سال ۱۲۸۰ هجری قمریه تخمین زدهاند. مؤید این أمر آنست که ایشان قبل از مادر خود نیز از دنیا رفتهاند.
ولی این نظر هم از وجوهی قابل تامل میباشد.
اول اینکه چنین چیزی در منابع دست اول نیامده و ظاهراً این نقل )رحلت در جوانی( مربوط به آقا ســید احمد کربلائی کشمیری ،شــاگرد مرحوم قاضی است که با مرحوم آقا سید احمد کربلائی طهرانی اشتباه شده است. )توضیح این امر خواهد آمد.(دوم اینکه مرحوم حاج شــیخ محمد بهاری قدس ســره در سال ۱۲۹۷ وارد نجف گشته و به محضر مرحوم آخوند ملاحسینقلی شــرف حضور یافتهاند و مرحوم ســید احمد آقا بنابر فرمایش خودشان قبل از مرحوم بهاری مراودات مفصلی با مرحوم آخوند ملاحسینقلی رضوان الله تعالی علیه داشته بودند. بنابراین اگر آقا ســید احمد متولد ۱۲۸۰ باشــند، باید قبل از ۱۷ سالگی مفصلاً خدمت مرحوم آخوند باشند که این امر بعید به نظر میرسد.
سوم اینکه تاریخ وفات مرحوم آخوند قدس الله نفسه الزکیه ۱۱۳۱ بوده و بدین صورت نهایت مدت استفاده مرحوم سید از ایشان ۰۱ ســال می شود، که با فرمایش مرحوم علامه طباطبایی که جناب سید قدس سره مدت مدیدی از محضر آخوند بهرهمند شدهاند به ظاهر مطابق نمیباشد.
چهارم اینکه مرحوم قاضی در سال ۱۳۰۸ )یا به نقلی ۱۳۱۱( به نجف مشرف شده و ظاهراً پس از یک سال به خدمت مرحوم سید میرســند؛ از آنجا که تاریخ ولادت مرحوم قاضی را سال ۲۸۲۱ ذکر نمودهاند، در اینصورت مرحوم ســید که استاد مرحوم قاضی می باشند با ایشان تقریبا هم سن شده، و از آنجا که سطح سلوکی مرحوم قاضی هنگام تشرف به نجف و استفاده از مرحوم کربلائی نســبتا بالا بوده و ایشان مراحل ابتدائی سلوک را کاملاً پشت سر گذاشــته و برای اخذ توحید به محضر سید مشرف میشوند، فلذا باید سید احمد آقا در قبل از ۳۰ سالگی به کمال رسیده باشند که این امر نیز دور از ذهن میباشد.
پنجم آنکه آیــة الله میرزا عبدالرضا کفائی نقل میکنند که مرحوم سید در نزد مرحوم آخوند خراسانی حکمت می خواندهاند و چون مرحوم آخوند در حــدود ۱۲۹۰ تدریس حکمت را رها کردهاند باید سن مرحوم سید طوری باشد که بتوانند در این دوره در درس اسفار آخوند شرکت نمایند.
بر حســب قرائن تاریخی و طبقه اســاتید و شاگردان آن مرحوم )که نامشان گذشت( و تناسب با اقران و اشخاص هم دوره )چون مرحوم بهاری و حبوبی و …( باید ولادت ایشان را حدود سالهای ۱۲۶۵ تا ۱۲۷۵ هجریه قمریه تخمین زده که با این حســاب سن شریفشان هنگام وفات حدود ۵۷ تا ۶۷ سال میباشد.
الأعلام للزركلي (1/ 89)
الكَرْبَلائي(000-1332 هـ = 000 - 1914 م)
أحمد بن إبراهيم الموسوي الكربلائي: فاضل إمامي من أهل في ذلك، صنف (تذكرة المتقين - ط) (2) .
__________________
(2) رجال الفكر 372 ومعجم المؤلفين العراقيين 1: 71.