سال بعدالفهرستسال قبل

بسم الله الرحمن الرحیم

عبدالجواد جودی‌ خراسانی‌(000 - 1302 هـ = 000 - 1885 م)

عبدالجواد جودی‌ خراسانی‌(000 - 1302 هـ = 000 - 1885 م)








جودي خراساني


نام: عبدالجواد تخلص: جودی تاریخ ولادت: نامشخص تاریخ وفات: ۱۳۰۲ ه.ق آثار: دیوان اشعار

عبدالجواد، متخلّص به «جودي» از شاعران و شيفتگان اهل بيت عليه‌السلام است. تاريخ ولادت او مشخص نيست و همين قدر معلوم است كه در نيمۀ دوم قرن دوازدهم هجري متولد شده است. جودي از مردم عنبران (یکی از روستاهای اطراف طرقبه در مشهد) است. نوشته‌اند كه وي مغازۀ قنادي داشته و از اين طريق امرار معاش مي‌‌‌كرده است. وي طبعي بلند و روحي آزاد داشت و هرگز مدح سلاطين را نگفت و با قناعت روزگار مي‌گذرانيد. به خاطر عشق عميق به اهل بيت (ع) موضوع تمام اشعارش مدح و مرثيۀ آل محمد (ص) است. قنادی و خانۀ او محل تجمع شعرایی بود که برای شنیدن مرثیه‌های شاعر به دیدارش می‌آمدند. اشعار وي در اوزان و قالب‌هاي متعدد ومتنوع سروده شده است و از استحكام و انسجام قوي برخوردار و مزين به صنايع لفظي ومعنوي است. ‌آيات و قصص قرآني، احاديث و رواياتی که به صورت‌هاي تلميح و اقتباس و ترجمه در اشعار وي به كار رفته است،‌ گواهي بر دانش قرآني وحديثي وي است. قسمت اعظم اشعار جودي پيرامون واقعۀ كربلا و پيامدهاي آن است كه تحت عنوان «از مدينه تا مدينه» دويست صفحه ديوان او را شامل مي‌شود. اشعار وي عاري از تعقيد و پيچيدگي و ساده و سليس و درخور فهم عموم است. جودي در سال ۱۳۰۲ ه.ق وفات يافت و در مشهد مقدس به خاک سپرده شد. قبر او نزدیک مزار شیخ بهایی در صحن نو واقع است. دیوان او حدود سه هزار بیت است و بارها به چاپ رسیده است. شاعر در بخش «از مدينه تا مدينه» بي‌وفايي مردم كوفه، شقاوت و ستم‌گري فرماندهان و سپاهيان لشكر يزيد، شهادت و مظلوميت حسين، (ع) و برادران و فرزندان و اصحاب او، رنج وتعب زنان و كودكان آل‌رسول در اسارت بي‌شرمانه در كوفه و شام و سرانجام بازگشت غريبانه و مصيبت‌بار آنها به مدينه را با اشعاري جانگذار، تأثر‌آور و منقلب‌كننده به تصوير مي‌كشند و مي‌توان آن مقتلي منظوم به حساب آورد. نگاه شاعر به حادثۀ عاشورا نگاهي بينابين است؛ گاهي به مفهوم والاي عشق و تجلّيات معشوق در كربلا و مفاهيم عرفاني اشاره‌ای دارد و گاه با روحي سرشار از عواطف انساني و احساسي به رثاي سيدالشهدا (ع) مي‌پردازد. کتاب شناسی: دیوان کامل افصح الشعرا میرزا عبدالجواد جودی خراسانی، شامل: قصیده‌ها، مثنوی‌ها...، به اهتمام مهدی آصفی. تهران: جمهوری، ۱۳۸۶.






عبدالجواد جودی خراسانی

جودی خراسانی
دیوان جودی.jpg
دیوان جودی
نام اصلی عبدالجواد جودی خراسانی
زادروز عنبران -خراسان
مرگ ۱۳۰۱یا ۱۳۰۲ق
جایگاه خاکسپاری حرم امام رضا
لقب میرزای جودی
پیشه قنادی
دیوان سروده‌ها دیوان جودی
تخلص جودی
اثرپذیرفته از حافظ و سعدی

عبدالجواد جودی‌ خراسانی‌ (درگذشته ۱۳۰۱یا ۱۳۰۲ق)، از شاعران شیعه و مرثیه‌سرای‌ قرن‌ سیزدهم‌ هجری قمری است. جودی، قصیدهایی در مدح پیامبر اکرم(ص)، حضرت علی(ع) و عید غدیر سروده است. او در اشعارش متأثر از سعدی و حافظ بود. دیوانی از او به جای مانده که بارها به چاپ رسیده است. وی سرانجام در ۱۳۰۱ یا ۱۳۰۲ق درگذشت و در حرم امام رضا به خاک سپرده شد.
محتویات

۱ لقب
۲ مرثیه اهل بیت
۳ دیوان
۴ متأثر از سعدی و حافظ
۵ ارتزاق
۶ درگذشت
۷ پانویس
۸ منابع
۹ پیوند به بیرون

لقب

عبدالجواد جودی‌ خراسانی‌، متخلص‌ به‌ جودی‌ و معروف‌ به‌ جودی‌ خراسانی‌ یا عَنبرانی‌ است‌ و به‌ اعتبار اینكه‌ در دوران‌ او، میرزا لقب‌ عمومی‌ شاعران‌ بوده‌، میرزای‌ جودی‌ هم‌ خوانده‌ شده‌ است‌.[۱]
مرثیه اهل بیت
Khatt-e Nastaliq.jpg

این صفحه یا بخش حاوی متن نستعلیق است. بدون قلم (فونت) مناسب، ممکن است به جای خط نستعلیق نوشته را با خط عادی ببینید. (دانلود)

جودی‌ علاقه فراوانی‌ به‌ اهل‌ بیت‌ پیامبر و سرودن‌ مرثیه‌ برای‌ آنان‌ داشت‌. او هنگام‌ خواندن‌ این‌ مرثیه‌ها گریه‌ می‌كرد و دیگران‌ را هم‌ به‌ گریستن‌ دعوت‌ می‌نمود.[۲]

مرثیه‌های‌ او در مردم‌ خراسان شور و هیجانی‌ به‌پا می‌كرد و كوچك‌ و بزرگ‌ آنها را می‌خواندند و از بر می‌كردند. مداحان‌ اهل بیت نیز اشعار او را در مجالس‌ حسینی‌ می‌خواندند[۳] اشتغال‌ جودی‌ به‌ مرثیه‌سرایی‌ و عامه‌پسند بودن‌ اشعارش‌ باعث‌ شد كه‌ فضلا و خواص‌ به‌ شعر او تمایلی‌ نداشته‌ باشند، چنان‌ كه‌ عبدالجواد ادیب نیشابوری در باره وی‌ گفته‌ است‌ كه‌ شهرت‌ مرثیه‌سرایی‌ جودی‌، مقام‌ ادبی‌ او را تحت‌الشعاع‌ قرار داده‌ است‌.[۴]
او می‌دوید و من می‌دویدم او سوی مقتل من سوی قاتل
او می‌نشست و من می‌نشستم او روی سینه من در مقابل
او می کشید و من می کشیدم او از کمر تیغ من آه باطل
او می‌برید و من می‌بریدم او از حسین سر من غیر از او دل[۵]


قصاید او بیشتر در مدح‌ پیامبر اسلام‌، امام‌ حسین، میلاد امام‌ علی‌ و نیز عید غدیر است‌. قصیده هفت‌ كوكب‌ او در مدح‌ و منقبت‌ رسول‌ اكرم‌، معروف‌ است‌.[۶] گفتنی‌ است‌ كه‌ بیشتر قصاید مدحی‌ او به‌ رثای‌ خاندان‌ پیامبر ختم‌ می‌شود. وی‌ حتی‌ در پایان‌ قصایدی‌ كه‌ به‌ مناسبت‌ میلاد حضرت‌ علی‌ و عید غدیر سروده‌، مرثیه‌سرایی‌ كرده‌ است‌.[۷]

در بخشی‌ از دیوان‌ جودی‌ به‌ نام‌ «از مدینه‌ تا مدینه‌»، وقایع‌ قیام امام حسین (ع) با زبان‌ شعر لحظه‌ به‌ لحظه‌ تصویر شده‌ است‌.[۸]
دیوان

دیوان‌ جودی‌ در حدود سه‌ هزار بیت‌ (شامل‌ قصیده‌، مثنوی‌، مرثیه‌ و نوحه‌های‌ سینه‌زنی‌) است‌ و بارها چاپ‌ شده‌ است‌.[۹] آقا بزرگ طهرانی نیز از دیوان‌ و مقتل‌ فارسی‌ جودی‌ خراسانی‌ یاد كرده‌[۱۰] و گفته‌ است‌ كه‌ او را نباید با جودی‌ تبریزی‌، صاحب‌ مراثی‌ فارسی‌ به‌ نام‌ الدر المنثور، اشتباه‌ گرفت‌.[۱۱]

دیوان‌ جودی‌، نخستین‌ بار در ۱۲۹۹ به‌ امر ناصرالدین‌شاه‌ (حك: ۱۲۶۴ـ۱۳۱۳) و به‌همت‌ میرزاسعیدخان‌ مؤتمن‌الملك‌ (نیابت‌ تولیت‌ آستان‌ قدس‌) در چاپخانه سنگی‌ آستان‌ قدس‌، به‌ خط‌ میرزاشفیع‌ اعتمادالتولیه، چاپ‌ شد و در ۱۳۰۳ در مشهد تجدید چاپ‌ گردید[۱۲] دیوان‌ جودی‌ در ۱۶۰ صفحه‌ در ۱۳۱۰ در تهران‌ به‌چاپ‌ رسید[۱۳] آصفی‌[۱۴] از كامل‌ترین‌ نسخه دیوان‌ او، معروف‌ به‌ نسخه محمدرضا (متخلص‌ به‌ صفا و ملقب‌ به‌ سلطان‌الكتاب‌)، نام‌ برده‌ كه‌ در ۱۳۰۶ در تهران‌ چاپ‌ شده‌ است‌. بنگرید: کنسرسیوم محتوای ملی
متأثر از سعدی و حافظ

جودی‌ از شعرای‌ پیش‌ از خود، به‌ویژه‌ سعدی‌ و حافظ‌، تأثیر بسیاری‌ پذیرفته‌ است‌.[۱۵]، چنان‌ كه‌ نخستین‌ قصیده دیوان‌ او، به‌ نام‌ «نخستین‌ تجلی‌ حق‌»، تقلیدی‌ از قصیده معروف‌ سعدی‌، با مطلع‌ «ماه‌ فروماند از جمال‌ محمد»، به‌ نظر می‌آید.[۱۶]
ارتزاق

وی از مردم‌ عنبران‌ (روستایی‌ در سه‌ كیلومتری‌ طرقبه مشهد) بوده‌، در جوانی‌ به‌ مشهد رفته‌ و دكان‌ قنادی‌ باز كرده‌[۱۷] و از همین‌ طریق‌ معیشت‌ خود را تأمین‌ می‌كرده‌ است‌. قنادی‌ و خانه جودی‌ محل‌ آمدو شد مرثیه‌خوانانی‌ بود كه‌ برای‌ شنیدن‌ سروده‌های‌ او جمع‌ می‌شدند و از او تقاضا می‌كردند تا سروده‌های‌ تازه‌اش‌ را در اختیار آنان‌ بگذارد.[۱۸]

جودی‌ با اینكه‌ در روزگار خود در ردیف‌ شاعران‌ بزرگ‌ بود، با قنادی‌ روزگار می‌گذراند و برخلاف‌ بسیاری‌ از شاعران‌ زمان‌ خود، هرگز به‌ مدح‌ بزرگان‌ و صاحب‌ منصبان‌ نپرداخت‌.[۱۹]
درگذشت

میرزاعباسعلی‌ اختر طوسی‌، یكی‌ از دوستان‌ و نزدیكان‌ جودی‌، قطعه‌ای‌ در مرثیه‌ و مادّه‌ تاریخ‌ وفات‌ او سروده‌ و در ضمن‌ آن‌ به‌ بعضی‌ از احوال‌ و اخلاق‌ او اشاره‌ كرده‌ است‌.[۲۰] مطابق‌ با این‌ قطعه‌، جودی‌ در ۱۳۰۲ درگذشته‌ است‌[۲۱]

گلشن‌ آزادی‌ در صد سال‌ شعر خراسان‌[۲۲] و ریاضی‌ در دانشوران‌ خراسان‌[۲۳]، با آنكه‌ مصراع‌ مادّه‌تاریخ‌ را ذكر كرده‌اند، سال‌ وفات‌ جودی‌ را ۱۳۰۱ نوشته‌اند. قبر جودی‌ در حرم امام رضا(ع) در مقبره‌ای‌ در صحن‌ نو، نزدیك‌ مقبره شیخ بهایی است‌.[۲۴]
پانویس

جودی‌، مقدمه ساعدی‌، ص‌ ده‌؛ ریاضی‌، ص‌۲۸۳
رجوع کنید به جودی‌، مقدمه ساعدی‌، ص‌ یازده‌؛ مروّج‌الاسلام‌، ج‌۱، ص‌۱۵۴، پانویس‌ ۱
جودی‌، مقدمه‌ ساعدی، ص‌ دوازده‌
جودی‌، مقدمه‌ ساعدی، ص‌ دوازده‌؛ ارمغان‌، سال‌ ۱۱، ش‌ ۵، ص‌۳۹۶
دیوان
رجوع کنید به جودی‌، ص‌۶ـ۱۲، ۱۷ـ۲۰
رجوع کنید به جودی، ص‌۱۸ـ۲۰
رجوع کنید به جودی، ص‌۲۸۹ـ۵۳۵
گلشن‌ آزادی‌، ص‌۱۹۰
آقا بزرگ طهرانی، ج‌۹، قسم‌ ۱، ص‌۲۰۹
آقابزرگ‌ طهرانی‌، ج‌۵، ص‌۲۸۶
گلشن‌ آزادی‌، ص‌۱۹۱
آقابزرگ‌ طهرانی‌، ج‌۹، قسم‌ ۱، ص‌۲۰۹
رجوع کنید به جودی‌، مقدمه‌، ص‌ نوزده‌
رجوع کنید به جودی، مقدمه‌، ص‌ هجده‌
رجوع کنید به جودی، ص‌۳
گلشن‌ آزادی‌، ص‌۱۹۰
جودی‌، مقدمه ساعدی‌، ص‌ یازده‌
جودی‌، مقدمه‌ ساعدی، ص‌ یازده‌ و نیز رجوع کنید به ص‌ سیزده‌، شعر میرزاعباسعلی‌ اختر طوسی‌
مروّج‌الاسلام‌، ج‌۱، ص‌۱۵۴؛ جودی‌، مقدمه‌ ساعدی، ص‌ سیزده‌؛ گلشن‌ آزادی‌، ص۱۹۰
جودی‌، مقدمه ساعدی‌، ص یازده، مقدمه آصفی‌، ص‌ بیست‌؛ آقابزرگ‌ طهرانی‌، ج‌۹، قسم‌ ۱، ص‌۲۰۹؛ خراسانی‌، ص‌۷۰۶
گلشن آزادی، ص‌۱۹۱
ریاضی، ص‌۲۸۳

مُروّج‌الاسلام‌، ج‌۱، ص‌۱۵۴؛ جودی‌، مقدمه آصفی‌، ص۲۰؛ خراسانی‌، ص۷۰۶

منابع

آقابزرگ‌ طهرانی‌.
ارمغان، سال‌ ۱۱، ش‌ ۵، مرداد ۱۳۰۹.
عبدالجواد جودی‌، دیوان‌، چاپ‌ مهدی‌ آصفی‌، تهران‌، ۱۳۷۲ش‌.
محمدهاشم‌ خراسانی‌، منتخب‌ التواریخ‌، تهران‌: انتشارات‌ علمیه اسلامیه‌، بی‌تا.
غلامرضا ریاضی‌، دانشوران‌ خراسان، مشهد، ۱۳۳۶ش‌.
علی‌اكبر گلشن‌ آزادی‌، صد سال‌ شعر خراسان‌، به‌ كوشش‌ احمد كمالپور، مشهد، ۱۳۷۳ش‌.
علی‌اكبر مروّج ‌الاسلام‌، كرامات‌ رضویه‌، مشهد، ۱۳۷۰-۱۳۷۹ش‌.

پیوند به بیرون

منبع مقاله: دانشنامه جهان اسلام







عبدالجواد جودی خراسانی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


جودی‌ خراسانی‌، عبدالجواد، شاعر مرثیه‌سرا ی‌ قرن‌ سیزدهم‌ می باشد.

فهرست مندرجات
۱ - تخلص عبدالجواد جودی
۲ - بیوگرافی جودی
۳ - علاقه جودی به اهل بیت
۴ - ایجاد شور و هیجان مرثیه های جودی
۵ - نظرادیب نیشاپوری درباره اشعار جودی
۶ - خصوصیات اخلاقی جودی
۷ - قطعه مرثیه طوسی دروفات جودی
۸ - تاریخ وفات جودی
۹ - نظر گلشن در تارخ وفات جودی
۱۰ - مقبره ومحل دفن جودی
۱۱ - دیوان سه هزار بیتی جودی
۱۲ - ذکر آقابزرگ‌ طهرانی از جودی
۱۳ - موضوع قصاید جودی
۱۴ - قصیده هفت کوکب جودی
۱۵ - تاثیر پذیری اشعار جودی از سعدی و حافظ
۱۶ - موضوع از مدینه تا مدینه دیوان جودی
۱۷ - تاریخ چاپ دیوان جودی
۱۸ - کامل ترین نسخه دیوان جودی
۱۹ - فهرست منابع‌
۲۰ - پانویس
۲۱ - منبع

تخلص عبدالجواد جودی
[ویرایش]
وی‌ متخلص‌ به‌ جودی‌ و معروف‌ به‌ جودی‌ خراسانی‌ یا عَنبرانی‌ است‌ و به‌ اعتبار اینکه‌ در دوران‌ او، میرزا لقب‌ عمومی‌ شاعران‌ بوده‌، میرزای‌ جودی‌ هم‌ خوانده‌ شده‌ است‌. [۱]
[۲]


بیوگرافی جودی
[ویرایش]
از زندگی‌ وی‌ اطلاع‌ چندانی‌ در دست‌ نیست‌. همین‌ قدر می‌دانیم‌ که‌ از مردم‌ عنبران‌ (روستایی‌ در سه‌ کیلومتری‌ طرقبه مشهد) بوده‌، در جوانی‌ به‌ مشهد رفته‌ و دکان‌ قنادی‌ باز کرده‌ [۳]
و از همین‌ طریق‌ معیشت‌ خود را تأمین‌ می‌کرده‌ است‌. قنادی‌ و خانه جودی‌ محل‌ آمدوشد مرثیه‌خوانانی‌ بود که‌ برای‌ شنیدن‌ سروده‌های‌ او جمع‌ می‌شدند و از او تقاضا می‌کردند تا سروده‌های‌ تازه‌اش‌ را در اختیار آنان‌ بگذارد. [۴]


علاقه جودی به اهل بیت
[ویرایش]
جودی‌ علاقه فراوانی‌ به‌ اهل‌ بیت‌ پیامبر علیهم‌السلام‌ و سرودن‌ مرثیه‌ برای‌ آنان‌ داشت‌. او هنگام‌ خواندن‌ این‌ مرثیه‌ها گریه‌ می‌کرد و دیگران‌ را هم‌ به‌ گریستن‌ دعوت‌ می‌نمود. [۵]
[۶]


ایجاد شور و هیجان مرثیه های جودی
[ویرایش]
مرثیه‌های‌ او در مردم‌ خراسان‌ شور و هیجانی‌ به‌پا می‌کرد و کوچک‌ و بزرگ‌ آنها را می‌خواندند و از بر می‌کردند. مداحان‌ اهل‌بیت‌ نیز اشعار او را در مجالس‌ حسینی‌ می‌خواندند. [۷]


نظرادیب نیشاپوری درباره اشعار جودی
[ویرایش]
اشتغال‌ جودی‌ به‌ مرثیه‌سرایی‌ و عامه‌پسند بودن‌ اشعارش‌ باعث‌ شد که‌ فضلا و خواص‌ به‌ شعر او تمایلی‌ نداشته‌ باشند، چنان‌ که‌ عبدالجواد ادیب‌ نیشابوری‌ (متوفی‌ ۱۳۴۴) در باره وی‌ گفته‌ است‌ که‌ شهرت‌ مرثیه‌سرایی‌ جودی‌، مقام‌ ادبی‌ او را تحت‌الشعاع‌ قرار داده‌ است‌. [۸]
[۹]


خصوصیات اخلاقی جودی
[ویرایش]
جودی‌ با اینکه‌ در روزگار خود در ردیف‌ شاعران‌ بزرگ‌ بود، با قنادی‌ روزگار می‌گذراند و برخلاف‌ بسیاری‌ از شاعران‌ زمان‌ خود، هرگز به‌ مدح‌ بزرگان‌ و صاحب‌منصبان‌ نپرداخت‌. [۱۰]


قطعه مرثیه طوسی دروفات جودی
[ویرایش]
میرزاعباسعلی‌ اخترطوسی‌ (متوفی‌ ۱۳۳۵)، یکی‌ از دوستان‌ و نزدیکان‌ جودی‌، قطعه‌ای‌ در مرثیه‌ و مادّه‌تاریخ‌ وفات‌ او سروده‌ و در ضمن‌ آن‌ به‌ بعضی‌ از احوال‌ و اخلاق‌ او اشاره‌ کرده‌ است‌. [۱۱]
[۱۲]
[۱۳]


تاریخ وفات جودی
[ویرایش]
مطابق‌ با این‌ قطعه‌، جودی‌ در ۱۳۰۲ درگذشته‌ است‌. [۱۴]
[۱۵]
[۱۶]


نظر گلشن در تارخ وفات جودی
[ویرایش]
گلشن‌ آزادی‌ در صد سال‌ شعر خراسان‌ [۱۷]
و ریاضی‌ در دانشوران‌ خراسان‌، [۱۸]
با آنکه‌ مصراع‌ مادّه‌تاریخ‌ را ذکر کرده‌اند، سال‌ وفات‌ جودی‌ را ۱۳۰۱ نوشته‌اند، که‌ اشتباه‌ است‌.

مقبره ومحل دفن جودی
[ویرایش]
قبر جودی‌ در حرم‌ امام‌ رضا علیه‌السلام‌ در مقبره‌ای‌ در صحن‌ نو، نزدیک‌ مقبره شیخ‌بهائی‌ است‌. [۱۹]
[۲۰]
[۲۱]


دیوان سه هزار بیتی جودی
[ویرایش]
دیوان‌ جودی‌ در حدود سه‌ هزار بیت‌ (شامل‌ قصیده‌ ، مثنوی‌ ، مرثیه‌ و نوحه‌های‌ سینه‌زنی ‌) است‌ و بارها چاپ‌ شده‌ است‌. [۲۲]


ذکر آقابزرگ‌ طهرانی از جودی
[ویرایش]
آقابزرگ‌ طهرانی‌ نیز از دیوان‌ و مقتل‌ فارسی‌ جودی‌ خراسانی‌ یاد کرده‌ [۲۳]
و گفته‌ است‌ که‌ او را نباید با جودی‌ تبریزی ‌، صاحب‌ مراثی‌ فارسی‌ به‌نام‌ الدر المنثور ، اشتباه‌ گرفت‌ (ج‌ ۵، ص‌ ۲۸۶).
جودی‌ غزلهای‌ خوبی‌ هم‌ می‌سروده‌ است‌. [۲۴]


موضوع قصاید جودی
[ویرایش]
قصاید او بیش‌تر در مدح‌ پیامبر اسلام‌ ، امام‌ حسین‌ علیه‌السلام‌ و میلاد امام‌ علی‌ علیه‌السلام‌ و نیز عید غدیر است‌.

قصیده هفت کوکب جودی
[ویرایش]
قصیده هفت‌ کوکب‌ او در مدح‌ و منقبت‌ رسول‌ اکرم‌ ، معروف‌ است‌. [۲۵]
[۲۶]

گفتنی‌ است‌ که‌ بیشتر قصاید مدحی‌ او به‌ رثا ی‌ خاندان‌ پیامبر ختم‌ می‌شود. وی‌ حتی‌ در پایان‌ قصایدی‌ که‌ به‌ مناسبت‌ میلاد حضرت‌ علی‌ و عید غدیر سروده‌، مرثیه‌سرایی‌ کرده‌ است‌. [۲۷]


تاثیر پذیری اشعار جودی از سعدی و حافظ
[ویرایش]
جودی‌ از شعرای‌ پیش‌ از خود، به‌ویژه‌ سعدی‌ و حافظ ‌، تأثیر بسیاری‌ پذیرفته‌ است‌، [۲۸]
چنان‌ که‌ نخستین‌ قصیده دیوان‌ او، به‌ نام‌ «نخستین‌ تجلی‌ حق‌»، تقلیدی‌ از قصیده معروف‌ سعدی‌، با مطلع‌ « ماه‌ فروماند از جمال‌ محمد »، به‌ نظر می‌آید. [۲۹]


موضوع از مدینه تا مدینه دیوان جودی
[ویرایش]
در بخشی‌ از دیوان‌ جودی‌ به‌ نام‌ «از مدینه‌ تا مدینه‌»، وقایع‌ قیام‌ حسین‌ علیه‌السلام‌ با زبان‌ شعر لحظه‌ به‌ لحظه‌ تصویر شده‌ است‌، [۳۰]
البته‌ این‌ بخش‌ از حیث‌ استنادات‌ تاریخی‌ ارزش‌ چندانی‌ ندارد و هدف‌ شاعر بیش‌تر مرثیه‌سرایی‌ و شرح‌ صحنه‌های‌ تأثرآور بوده‌ است‌.

تاریخ چاپ دیوان جودی
[ویرایش]
دیوان‌ جودی‌، نخستین‌ بار در ۱۲۹۹ به‌ امر ناصرالدین‌شاه‌ (حک: ۱۲۶۴ـ۱۳۱۳) و به‌همت‌ میرزاسعیدخان‌ مؤتمن‌الملک‌ (نیابت‌ تولیت‌ آستان‌ قدس ‌) در چاپخانه سنگی‌ آستان‌ قدس‌، به‌ خط‌ میرزاشفیع‌ اعتمادالتولیه، چاپ‌ شد و در ۱۳۰۳ در مشهد تجدید چاپ‌ گردید. [۳۱]
دیوان‌ جودی‌ در ۱۶۰ صفحه‌ در ۱۳۱۰ در تهران‌ به‌چاپ‌ رسید. [۳۲]


کامل ترین نسخه دیوان جودی
[ویرایش]
آصفی‌ [۳۳]
از کامل‌ترین‌ نسخه دیوان‌ او، معروف‌ به‌ نسخه محمدرضا (متخلص‌ به‌ صفا و ملقب‌ به‌ سلطان‌الکتاب‌)، نام‌ برده‌ که‌ در ۱۳۰۶ در تهران‌ چاپ‌ شده‌ است‌.

فهرست منابع‌
[ویرایش]
(۱) آقابزرگ‌ طهرانی‌، الذریعه.
(۲) ارمغان، سال‌ ۱۱، ش‌ ۵ (مرداد ۱۳۰۹).
(۳) عبدالجواد جودی‌، دیوان‌، چاپ‌ مهدی‌ آصفی‌، تهران‌ ۱۳۷۲ ش‌.
(۴) محمدهاشم‌ خراسانی‌، منتخب‌ التواریخ‌، تهران‌: انتشارات‌ علمیه اسلامیه‌.
(۵) غلامرضا ریاضی‌، دانشوران‌ خراسان، مشهد ۱۳۳۶ ش‌.
(۶) علی‌اکبر گلشن‌ آزادی‌، صد سال‌ شعر خراسان‌، به‌کوشش‌ احمد کمالپور، مشهد ۱۳۷۳ ش‌.
(۷) علی‌اکبر مروّج ‌الاسلام‌، کرامات‌ رضویه‌، مشهد ۱۳۷۰ـ۱۳۷۹ ش.

پانویس
[ویرایش]
۱. ↑ عبدالجواد جودی‌، دیوان‌، ج۱، ص‌ ۱۰، چاپ‌ مهدی‌ آصفی‌، تهران‌ ۱۳۷۲ ش‌.
۲. ↑ غلامرضا ریاضی‌، دانشوران‌ خراسان، ج۱، ص‌ ۲۸۳، مشهد ۱۳۳۶ ش‌.
۳. ↑ علی‌اکبر گلشن‌ آزادی‌، صد سال‌ شعر خراسان‌، ج۱، ص‌ ۱۹۰، به‌کوشش‌ احمد کمالپور، مشهد ۱۳۷۳ ش‌.
۴. ↑ عبدالجواد جودی‌، دیوان‌، ج۱، ص‌ ۱۱، چاپ‌ مهدی‌ آصفی‌، تهران‌ ۱۳۷۲ ش‌.
۵. ↑ عبدالجواد جودی‌، دیوان‌، چاپ‌ مهدی‌ آصفی‌، تهران‌ ۱۳۷۲ ش‌.
۶. ↑ علی‌اکبر مروّج ‌الاسلام‌،کرامات‌ رضویه‌، ج‌ ۱،پانویس‌ ۱، ص‌ ۱۵۴، مشهد ۱۳۷۰ـ۱۳۷۹ ش.
۷. ↑ عبدالجواد جودی‌، دیوان‌، ج۱، ص‌ ۱۲، چاپ‌ مهدی‌ آصفی‌، تهران‌ ۱۳۷۲ ش‌.
۸. ↑ عبدالجواد جودی‌، دیوان‌، ج۱، ص‌ ۱۲، چاپ‌ مهدی‌ آصفی‌، تهران‌ ۱۳۷۲ ش‌.
۹. ↑ ارمغان، سال‌ ۱۱، ش‌ ۵ ،ص‌ ۳۹۶، (مرداد ۱۳۰۹).
۱۰. ↑ شعر میرزاعباسعلی‌ اختر طوسی‌، عبدالجواد جودی‌، ج۱، ص‌ یازده‌ و نیز ص‌ سیزده‌، دیوان‌، چاپ‌ مهدی‌ آصفی‌، تهران‌ ۱۳۷۲ ش‌.
۱۱. ↑ علی‌اکبر مروّج ‌الاسلام‌، کرامات‌ رضویه‌، ج‌ ۱،پانویس‌ ۱، ص‌ ۱۵۴، مشهد ۱۳۷۰ـ۱۳۷۹ ش.
۱۲. ↑ عبدالجواد جودی‌، دیوان‌، ج۱، ص‌ ۱۳، چاپ‌ مهدی‌ آصفی‌، تهران‌ ۱۳۷۲ ش‌.
۱۳. ↑ علی‌اکبر گلشن‌ آزادی‌، صد سال‌ شعر خراسان‌، به‌کوشش‌ احمد کمالپور، مشهد ۱۳۷۳ ش‌.
۱۴. ↑ عبدالجواد جودی‌، دیوان‌،مقدمه آصفی‌، ج۱، ص۱۲، ص‌ ۲۰، چاپ‌ مهدی‌ آصفی‌، تهران‌ ۱۳۷۲ ش‌.
۱۵. ↑ آقابزرگ‌ طهرانی‌، الذریعه، ج‌ ۹، قسم‌ ۱، ص‌ ۲۰۹.
۱۶. ↑ محمدهاشم‌ خراسانی‌، منتخب‌ التواریخ‌، ج۱، ص‌ ۷۰۶، تهران‌: انتشارات‌ علمیه اسلامیه‌.
۱۷. ↑ علی‌اکبر گلشن‌ آزادی‌، صد سال‌ شعر خراسان‌، ج۱، ص‌ ۱۹۱، به‌کوشش‌ احمد کمالپور، مشهد ۱۳۷۳ ش‌.
۱۸. ↑ غلامرضا ریاضی‌، دانشوران‌ خراسان، ج۱، ص‌ ۲۸۳، مشهد ۱۳۳۶ ش‌.
۱۹. ↑ علی‌اکبر مروّج ‌الاسلام‌،کرامات‌ رضویه‌،پانویس‌ ۱، ج‌ ۱، ص‌ ۱۵۴، مشهد ۱۳۷۰ـ۱۳۷۹ ش.
۲۰. ↑ عبدالجواد جودی‌، دیوان‌، ج۱، ص۲۰، چاپ‌ مهدی‌ آصفی‌، تهران‌ ۱۳۷۲ ش‌.
۲۱. ↑ محمدهاشم‌ خراسانی‌، منتخب‌ التواریخ‌، ج۱، ص۷۰۶، تهران‌: انتشارات‌ علمیه اسلامیه‌.
۲۲. ↑ علی‌اکبر گلشن‌ آزادی‌، صد سال‌ شعر خراسان‌، ج۱، ص‌۱۹۰، به‌کوشش‌ احمد کمالپور، مشهد ۱۳۷۳ ش‌.
۲۳. ↑ علی‌اکبر گلشن‌ آزادی‌، صد سال‌ شعر خراسان‌، ج۱، ص‌۱۹۰، به‌کوشش‌ احمد کمالپور، مشهد ۱۳۷۳ ش‌.
۲۴. ↑ علی‌اکبر گلشن‌ آزادی‌، صد سال‌ شعر خراسان‌، ج۱، ص‌ ۱۹۲، به‌کوشش‌ احمد کمالپور، مشهد ۱۳۷۳ ش‌.
۲۵. ↑ عبدالجواد جودی‌، دیوان‌، ج۱، ص‌ ۶ـ۱۲، چاپ‌ مهدی‌ آصفی‌، تهران‌ ۱۳۷۲ ش‌.
۲۶. ↑ عبدالجواد جودی‌، دیوان‌، ج۱، ص‌ ۱۷ـ۲۰، چاپ‌ مهدی‌ آصفی‌، تهران‌ ۱۳۷۲ ش‌.
۲۷. ↑ عبدالجواد جودی‌، دیوان‌، ج۱، ص‌ ۱۸ـ۲۰، چاپ‌ مهدی‌ آصفی‌، تهران‌ ۱۳۷۲ ش‌.
۲۸. ↑ عبدالجواد جودی‌، دیوان‌، ج۱، ص‌ ۱۸، چاپ‌ مهدی‌ آصفی‌، تهران‌ ۱۳۷۲ ش‌.
۲۹. ↑ عبدالجواد جودی‌، دیوان‌، ج۱، ص‌ ۳، چاپ‌ مهدی‌ آصفی‌، تهران‌ ۱۳۷۲ ش‌.
۳۰. ↑ عبدالجواد جودی‌، دیوان‌، ج۱، ص‌ ۲۸۹ـ۵۳۵، چاپ‌ مهدی‌ آصفی‌، تهران‌ ۱۳۷۲ ش‌.
۳۱. ↑ علی‌اکبر گلشن‌ آزادی‌، صد سال ‌شعر خراسان‌، ج۱، ص‌ ۱۹۱، به‌کوشش‌ احمد کمالپور، مشهد ۱۳۷۳ ش‌.
۳۲. ↑ آقابزرگ‌ طهرانی‌، الذریعه، ج‌ ۹، قسم‌ ۱، ص‌ ۲۰۹.
۳۳. ↑ عبدالجواد جودی‌، دیوان‌، ج۱، ص‌ ۱۹، چاپ‌ مهدی‌ آصفی‌، تهران‌ ۱۳۷۲ ش‌.


منبع
[ویرایش]
دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «عبدالجواد جودی‌خراسانی»، شماره ۵۱۸۵.


رده‌های این صفحه : تراجم | شاعران فارسی | مرثیه سرایان