عُمَر خَیّام نیشابوری (نام کامل: غیاثالدین ابوالفتح عُمَر بن ابراهیم خَیّام نیشابوری) (زادهٔ ۲۸ اردیبهشت ۴۲۷ خورشیدی در نیشابور - درگذشتهٔ ۱۲ آذر ۵۱۰ خورشیدی در نیشابور)[۳] که خیامی و خیام نیشابوری و خیامی النّیسابوری[۲] هم نامیده شدهاست، فیلسوف،
نام اصلی غیاثالدین ابوالفتح عمر بن ابراهیم خیام نیشابوری
زمینهٔ کاری ریاضیات، اخترشناسی، شعر، فلسفه،[۱] دین، تاریخ، گاهشماری، موسیقی
زادروز ۲۸ اردیبهشت ۴۲۷ خورشیدی، ۴۴۰ قمری،
۱۸ مهٔ ۱۰۴۸ میلادی
نیشابور
پدر و مادر ابراهیم خیام نیشابوری
مرگ ۵۱۰ خورشیدی، ۵۳۶ قمری،
۱۱۳۱ میلادی
نیشابور
ملیت ایرانی
محل زندگی حیره (نیشابور)
جایگاه خاکسپاری قبرستان حیرهٔ نیشابور: آرامگاه خیام
۳۶°۹′۵۷.۲۱″ شمالی ۵۸°۴۹′۲۰.۲″ شرقی
در زمان حکومت سلجوقیان
رویدادهای مهم سقوط دولت آلبویه، قیام دولتِ سلجوقی، جنگهای صلیبی، ظهور باطنیان
نام(های)
دیگر خیامی، خیام نیشابوری، خیامی النیسابوری[۲]
لقب حکیم، حجّةالحق، امام عصر، جانشین ابنسینا
کتابها رسالة فی شرح ما اشکل من مصادرات اقلیدس، رسالهٔ مشکلات الحساب (مسائلی در حساب)، القول علی اجناس التی بالاربعاء (دربارهٔ موسیقی)
نوشتارها رساله در جبر
دیوان سرودهها رباعیات خیام
تخلص خیام
فرزندان نوادهٔ او: شاهپور نیشابوری
دانشگاه نامیهٔ نیشابور
شاگرد ابن سینا، امام موفق نیشابوری
دلیل سرشناسی تدوین تقویم جلالی، رباعیات، استاد بیبدیلِ فلسفهٔ طبیعی (مادی) ریاضیات، منطق و متافیزیک، مثلث خیام-پاسکال، چهارضلعی خیام-ساکری
اثرگذاشته بر صادق هدایت بر این باور است که حافظ از تشبیهات خیام بسیار استفاده کردهاست
اقوال ديگر در تولدش در بخش وفاتش ببيتيد
http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/mavara-index.php?page=%D8%AE%DB%8C%D8%A7%D9%85&SSOReturnPage=Check&Rand=0
حکیم عمر خیام (خیامی) در سال 439 هجری (1048 میلادی)
خیام
تازه کردن چاپ
علوم ریاضی > ریاضی > تاریخ ریاضی
(cached)
تلاشها
بازگشت به خراسان
خیام و علم ریاضیات
خیام و علوم دیگر
حکیم عمر خیام (خیامی) در سال 439 هجری (1048 میلادی) در شهر نیشابور و در زمانی به دنیا آمد که ترکان سلجوقیان بر خراسان، ناحیه ای وسیع در شرق ایران، تسلط داشتند. وی در زادگاه خویش به آموختن علم پرداخت و نزد عالمان و استادان برجسته آن شهر از جمله امام موفق نیشابوری علوم زمانه خویش را فراگرفت و چنانکه گفته اند بسیار جوان بود که در فلسفه و ریاضیات تبحر یافت.
تلاشها
خیام در سال 461 هجری به قصد سمرقند، نیشابور را ترک کرد و در آنجا تحت حمایت ابوطاهر عبدالرحمن بن احمد , قاضی القضات سمرقند اثربرجسته خودرادر جبر تألیف کرد. خیام سپس به اصفهان رفت و مدت 18 سال در آنجا اقامت گزید و با حمایت ملک شاه سلجوقی و وزیرش نظام الملک، به همراه جمعی از دانشمندان و ریاضیدانان معروف زمانه خود، در رصد خانه ای که به دستور ملکشاه تأسیس شده بود، به انجام تحقیقات نجومی پرداخت. حاصل این تحقیقات اصلاح تقویم رایج در آن زمان و تنظیم تقویم جلالی (لقب سلطان ملکشاه سلجوقی) بود. در تقویم جلالی، سال شمسی تقریباً برابر با 365 روز و 5 ساعت و 48 دقیقه و 45 ثانیه است. سال دوازده ماه دارد 6 ماه نخست هر ماه 31 روز و 5 ماه بعد هر ماه 30 روز و ماه آخر 29 روز است هر چهارسال، یکسال را کبیسه می خوانند که ماه آخر آن 30 روز است و آن سال 366 روز است هر چهار سال، یکسال را کبیسه می خوانند که ماه آخر آن 30 روز است و آن سال 366 روز می شود در تقویم جلالی هر پنج هزار سال یک روز اختلاف زمان وجود دارد در صورتیکه در تقویم گریگوری هر ده هزار سال سه روز اشتباه دارد.
بازگشت به خراسان
بعد از کشته شدن نظام الملک و سپس ملکشاه، در میان فرزندان ملکشاه بر سر تصاحب سلطنت اختلاف افتاد. به دلیل آشوب ها و درگیری های ناشی از این امر، مسائل علمی و فرهنگی که قبلا از اهمیت خاصی برخوردار بود به فراموشی سپرده شد. عدم توجه به امور علمی و دانشمندان و رصدخانه، خیام را بر آن داشت که اصفهان را به قصد خراسان ترک کند. وی باقی عمر خویش را در شهرهای مهم خراسان به ویژه نیشابور و مرو که پایتخت فرمانروائی سنجر (پسر سوم ملکشاه) بود، گذراند. در آن زمان مرو یکی از مراکز مهم علمی و فرهنگی دنیا به شمار می رفت و دانشمندان زیادی در آن حضور داشتند. بیشتر کارهای علمی خیام پس از مراجعت از اصفهان در این شهر جامه عمل به خود گرفت.
خیام پس از عمری پربار سرانجام در سال 517 هجری (طبق گفته اغلب منابع) در موطن خویش نیشابور درگذشت و با مرگ او یکی از درخشان ترین صفحات تاریخ اندیشه در ایران بسته شد.
مرگ عمر خيام ۵۱۰ خورشیدی،۵۳۶ قمری، ۱۱۳۱ میلادی
https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%DB%8C%D8%A7%D9%85
عُمَر خَیّام نیشابوری (نام کامل: غیاثالدین ابوالفتح عُمَر بن ابراهیم خَیّام نیشابوری) (زادهٔ ۲۸ اردیبهشت ۴۲۷ خورشیدی در نیشابور - درگذشتهٔ ۱۲ آذر ۵۱۰ خورشیدی در نیشابور)[۳] که خیامی و خیام نیشابوری و خیامی النّیسابوری[۲] هم نامیده شدهاست، فیلسوف،
نام اصلی غیاثالدین ابوالفتح عمر بن ابراهیم خیام نیشابوری
زمینهٔ کاری ریاضیات، اخترشناسی، شعر، فلسفه،[۱] دین، تاریخ، گاهشماری، موسیقی
زادروز ۲۸ اردیبهشت ۴۲۷ خورشیدی، ۴۴۰ قمری،
۱۸ مهٔ ۱۰۴۸ میلادی
نیشابور
پدر و مادر ابراهیم خیام نیشابوری
مرگ ۵۱۰ خورشیدی، ۵۳۶ قمری،
۱۱۳۱ میلادی
نیشابور
ملیت ایرانی
محل زندگی حیره (نیشابور)
جایگاه خاکسپاری قبرستان حیرهٔ نیشابور: آرامگاه خیام
۳۶°۹′۵۷.۲۱″ شمالی ۵۸°۴۹′۲۰.۲″ شرقی
در زمان حکومت سلجوقیان
رویدادهای مهم سقوط دولت آلبویه، قیام دولتِ سلجوقی، جنگهای صلیبی، ظهور باطنیان
نام(های)
دیگر خیامی، خیام نیشابوری، خیامی النیسابوری[۲]
لقب حکیم، حجّةالحق، امام عصر، جانشین ابنسینا
کتابها رسالة فی شرح ما اشکل من مصادرات اقلیدس، رسالهٔ مشکلات الحساب (مسائلی در حساب)، القول علی اجناس التی بالاربعاء (دربارهٔ موسیقی)
نوشتارها رساله در جبر
دیوان سرودهها رباعیات خیام
تخلص خیام
فرزندان نوادهٔ او: شاهپور نیشابوری
دانشگاه نامیهٔ نیشابور
شاگرد ابن سینا، امام موفق نیشابوری
دلیل سرشناسی تدوین تقویم جلالی، رباعیات، استاد بیبدیلِ فلسفهٔ طبیعی (مادی) ریاضیات، منطق و متافیزیک، مثلث خیام-پاسکال، چهارضلعی خیام-ساکری
اثرگذاشته بر صادق هدایت بر این باور است که حافظ از تشبیهات خیام بسیار استفاده کردهاست