بسم الله الرحمن الرحیم
جلسات تفسیر-بحث تعدد قراءات-سال ۹۵
فهرست جلسات مباحثه تفسیر
تقریر سابق آقای صراف، در ذیل صفحه است
تقریر مختصر آقای سوزنچی، در ذیل صفحه است
************
تقریر جدید:
************
تقریر مختصر آقای سوزنچی:
فایل‌های صوتی بهمن و اسفند1395 (النشر فی القرائات العشر)
http://www.hoseinm.ir/forum/index.php?topic=540.0
سه شنبه 1395/12/24
بیعت اجباری امیرالمومنین ع در نهج‌البلاغه + چرایی ازدواج پیامبر ص با عایشه +معنای کارنامه موفق پیامبر علیرغم جریان غصب خلافت + چالش بزرگان اهل سنت در برگرداندن ابوبکر از ابلاغ پیام برائت
************
تقریر آقای صراف:
سه‌شنبه 24/12/1395
· در مورد عمل اصحابی مثل حضرت سلمان و اینکه آیا استیذان کردند یا نه، روایتی هست در کتاب سلیم:
كتاب سليم بن قيس الهلالي ؛ ج2 ؛ ص866
... ثُمَّ قَامَ سَلْمَانُ فَقَالَ يَا أَبَا بَكْرٍ اتَّقِ اللَّهَ وَ قُمْ عَنْ هَذَا الْمَجْلِسِ وَ دَعْهُ لِأَهْلِهِ يَأْكُلُوا بِهِ رَغَداً إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ لَا يَخْتَلِفْ عَلَى هَذِهِ الْأُمَّةِ سَيْفَانِ فَلَمْ يُجِبْهُ أَبُو بَكْرٍ فَأَعَادَ سَلْمَانُ [فَقَالَ] مِثْلَهَا فَانْتَهَرَهُ عُمَرُ وَ قَالَ مَا لَكَ وَ لِهَذَا الْأَمْرِ وَ مَا يُدْخِلُكَ فِيمَا هَاهُنَا فَقَالَ مَهْلًا يَا عُمَرُ قُمْ يَا أَبَا بَكْرٍ عَنْ هَذَا الْمَجْلِسِ وَ دَعْهُ لِأَهْلِهِ يَأْكُلُوا بِهِ وَ اللَّهِ خُضْراً إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ وَ إِنْ أَبَيْتُمْ لَتَحْلُبُنَّ بِهِ دَماً وَ لَيَطْمَعَنَّ فِيهِ الطُّلَقَاءُ وَ الطُّرَدَاءُ وَ الْمُنَافِقُونَ وَ اللَّهِ لَوْ أَعْلَمُ أَنِّي أَدْفَعُ ضَيْماً أَوْ أُعِزُّ لِلَّهِ دِيناً لَوَضَعْتُ سَيْفِي عَلَى عَاتِقِي ثُمَّ ضَرَبْتُ بِهِ قُدُماً أَ تَثِبُونَ عَلَى وَصِيِّ رَسُولِ اللَّهِ ص فَأَبْشِرُوا بِالْبَلَاءِ وَ اقْنَطُوا مِنَ الرَّخَاءِ ثُمَّ قَامَ أَبُو ذَرٍّ وَ الْمِقْدَادُ وَ عَمَّارٌ فَقَالُوا لِعَلِيٍّ ع مَا تَأْمُرُ وَ اللَّهِ إِنْ أَمَرْتَنَا لَنَضْرِبَنَّ بِالسَّيْفِ حَتَّى نُقْتَلَ فَقَالَ عَلِيٌّ ع كُفُّوا رَحِمَكُمُ اللَّهُ وَ اذْكُرُوا عَهْدَ رَسُولِ اللَّهِ ص وَ مَا أَوْصَاكُمْ بِهِ فَكَفُّوا ...
· نامه‌ای که در نهج البلاغه است نشان می‌دهد که اگر حضرت بیعت نمی‌کردند معاویه تعبیر ابطاء به کار نمی‌برد و روی عدم بیعت مانور می‌داد ونه اینکه بگوید به زور تو را بردند برای بیعت.
نهج البلاغة (للصبحي صالح) ؛ ؛ ص387
... وَ قُلْتَ إِنِّي كُنْتُ أُقَادُ كَمَا يُقَادُ الْجَمَلُ الْمَخْشُوشُ حَتَّى أُبَايِعَ وَ لَعَمْرُ اللَّهِ لَقَدْ أَرَدْتَ أَنْ تَذُمَّ فَمَدَحْتَ وَ أَنْ تَفْضَحَ فَافْتَضَحْتَ وَ مَا عَلَى الْمُسْلِمِ مِنْ غَضَاضَةٍ فِي أَنْ يَكُونَ مَظْلُوماً مَا لَمْ يَكُنْ شَاكّاً فِي دِينِهِ وَ لَا مُرْتَاباً بِيَقِينِه ...
· سؤال شده که چرا پیامبر(ص) با عایشه ازدواج فرمودند؟ برای اینگونه عملکردهای اولیاء خدا اسراری است و آیه شریفه در سوره آل عمران است:
آلعمران ، الجزء 4، الصفحة: 73، الآية: 179
مَا كَانَ اللَّهُ لِيَذَرَ الْمُؤْمِنِينَ عَلَى مَا أَنْتُمْ عَلَيْهِ حَتَّى يَمِيزَ الْخَبِيثَ مِنَ الطَّيِّبِ وَ مَا كَانَ اللَّهُ لِيُطْلِعَكُمْ عَلَى الْغَيْبِ وَ لٰكِنَّ اللَّهَ يَجْتَبِي مِنْ رُسُلِهِ مَنْ يَشَاءُ فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَ رُسُلِهِ وَ إِنْ تُؤْمِنُوا وَ تَتَّقُوا فَلَكُمْ أَجْرٌ عَظِيمٌ ﴿179﴾
· یعنی شما الآن همه کنار پیامبر(ص) نشسته‌اید اما با هم مخلوطید و خدای متعال قرار نیست به شما خبر دهد بلکه به رسولانش خبر می‌دهد و با عمل ایشان این تمایز صورت می‌پذیرد و عملکرد این اولیاء بر اساس علم است برای اینکه خبیث از طیب جدا شوند.
· البته یک روال عادی هم داشت که معلوم است و این پیوندها باعث یک تقویت اجتماعی می‌شد که مال ظاهر کار است.
· گاهی کسانی که به خاطر طمع دارند نگاه می‌کنند اوضاع را، یک اقدام طوری است که از ده‌ها اقدامات آنها جلوگیری می‌کند.
· این اولیاء مصدر سر القدر الهی هستند و بسیاری از مسائل مهم بر عمل ایشان متفرع می‌شود.
· خود جنگ جمل به عنوان کاری که محقق شده خدا می‌داند برای کفاری که منصف باشند یک دستگاه حجیت است هم برای حقانیت پیامبر(ص) هم برای امیرالمؤمنین(ع).
· کسانی بودند که خودشان را خیلی مقدس می‌گرفتند و می‌گفتند لااله الا الله گو کش نیستیم مثل سعد ابن ابی وقاص و اما وقتی پیامبر(ص) خبر داده بودند که ذی الثدیة را خیر اهل الارض می‌کشد و عایشه وقتی پس از مدتی متوجه شد، مدح امیرالمؤمنین(ع) کرد، پس آیا آنها که مقدس‌بازی درآوردند بالاتر بودند و در این جنگ‌ها شرکت نکردند
· گرفتن سوره برائت توسط امیرالمؤمنین(ع) از ابوبکر نقص خیلی بزرگی برای کسی است که ادعا می‌شود افضل الناس است و تنها راهی که در زمان بنی امیه برای تلطیف به ذهن می‌رسیده این است که امیرالمؤمنین(ع) باز خودشان مرئوس بوده‌اند. این فضا با بسیاری از روایات خودشان سازگاری ندارد چرا که تعبیر رجع دارد و در این روایات هم نقل نشده که رفت و دوباره برگشت.
· ابن کثیر هم در تفسیر و هم در البدایة می‌گوید خیال نکنید که ابوبکر امیرالحاج نبود بلکه برگشت و استفسار کرد و دوباره برگشت. فتح الباری ج8 ص320 می‌گوید مسیر کوتاه بود اما در مسند احمد در دو جا ج1 ص183 و ج2 ص427 تعبیر فصار بها ثلاثاً:
مسند أحمد ط الرسالة (1/ 183)
4 - حَدَّثَنَا وَكِيعٌ، قَالَ: قَالَ إِسْرَائِيلُ، قَالَ أَبُو إِسْحَاقَ: عَنْ زَيْدِ بْنِ يُثَيْعٍ
عَنْ أَبِي بَكْرٍ: أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ بَعَثَهُ بِبَرَاءَةٌ لِأَهْلِ مَكَّةَ: لَا يَحُجُّ بَعْدَ الْعَامِ مُشْرِكٌ، وَلا يَطُوفُ بِالْبَيْتِ عُرْيَانٌ، وَلا يَدْخُلُ الْجَنَّةَ إِلَّا نَفْسٌ مُسْلِمَةٌ، مَنْ كَانَ بَيْنَهُ وَبَيْنَ رَسُولِ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مُدَّةٌ فَأَجَلُهُ إِلَى مُدَّتِهِ، وَاللهُ بَرِيءٌ مِنَ الْمُشْرِكِينَ وَرَسُولُهُ. قَالَ: فَسَارَ بِهَا ثَلاثًا، ثُمَّ قَالَ لِعَلِيٍّ، رَضِيَ اللهُ تَعَالَى عَنْهُ: " الْحَقْهُ فَرُدَّ عَلَيَّ أَبَا بَكْرٍ، وَبَلِّغْهَا أَنْتَ " قَالَ: فَفَعَلَ، قَالَ: فَلَمَّا قَدِمَ عَلَى النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَبُو بَكْرٍ بَكَى، قَالَ: يَا رَسُولَ اللهِ، حَدَثَ فِيَّ شَيْءٌ؟ قَالَ: " مَا حَدَثَ فِيكَ إِلَّا خَيْرٌ، وَلَكِنْ أُمِرْتُ أَنْ لَا يُبَلِّغَهُ إِلَّا أَنَا أَوْ رَجُلٌ مِنِّي " (1).
مسند أحمد ط الرسالة (2/ 427)
• 1297 - حَدَّثَنَا عَبْدُ اللهِ، حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ سُلَيْمَانَ لُوَيْنٌ، حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ جَابِرٍ، عَنْ سِمَاكٍ، عَنْ حَنَشٍ، عَنْ عَلِيٍّ، قَالَ: لَمَّا نَزَلَتْ عَشْرُ آيَاتٍ مِنْ بَرَاءَةٌ عَلَى النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، دَعَا النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَبَا بَكْرٍ فَبَعَثَهُ بِهَا لِيَقْرَأَهَا عَلَى أَهْلِ مَكَّةَ، ثُمَّ دَعَانِي النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَقَالَ لِي: " أَدْرِكْ أَبَا بَكْرٍ، فَحَيْثُمَا لَحِقْتَهُ فَخُذِ الْكِتَابَ مِنْهُ، فَاذْهَبْ بِهِ إِلَى أَهْلِ مَكَّةَ، فَاقْرَأْهُ عَلَيْهِمْ " فَلَحِقْتُهُ بِالْجُحْفَةِ فَأَخَذْتُ الْكِتَابَ مِنْهُ، وَرَجَعَ أَبُو بَكْرٍ إِلَى النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، فَقَالَ: يَا رَسُولَ اللهِ، نَزَلَ فِيَّ شَيْءٌ؟ قَالَ: لَا، وَلَكِنَّ جِبْرِيلَ جَاءَنِي، فَقَالَ: " لَنْ يُؤَدِّيَ عَنْكَ إِلا أَنْتَ أَوْ رَجُلٌ مِنْكَ " (3)